Qadın kateqoriyası üzrə məqalələr

— Hamiləlik zamanı qadının immun sistemi zəifləyir. Bu hamiləliyin saxlanması və normal inkişafı üçün olduqca vacibdir.

İmmun sistemimizin əsas vəzifəsi orqanizmə düşən yad hüceyrələri tapıb zərərsizləşdirməkdir. Yeni həyatın əmələ gəlməsində həm ananın, həm də atanın hüceyrələri iştirak edir. Atanın hüceyrəsi ana orqanizmi üçün yaddır və ananın immun sistemi onu potensial təhlükə kimi qəbul edə bilər. Bu səbəbdən körpəni müdafiə etmək üçün ananın orqanizmi öz immun sistemini qismən zəiflədir.

Uşaqlar valideynlərində nəinki xarici görünüş, göz, saç rəngi, təəssüf ki, bir çox xəstəlikləri də «hədiyyə» alır.

Genetiklər bildirir ki, xüsusən anadan uşağa keçən tipik qadın xəstəlikləri, eləcə də sırf atadan övlada keçən kişi xəstəlikləri vardır. Burda nə ananın, nə uşağın rolu, günahı yoxdur. Eləcə də qız-oğlan fərq etmir, oğlan uşaqlarına da anadan bir sıra xəstəliklər ötürülür.

Miqren — tipik qadın xəstəliyidir. Kişilərdə də varsa deməli anasından ötürülüb.

Hamiləlik səbəbi ilə əmələ gələn bədəndəki genişləmələr anaların dərisində çatlar yaradır. Demək olar ki, bütün hamilə qadınların ağlında olan suallardan biri də “Bu çatlar keçəcəkmi?” sualıdır.
Aşağıda təqdim edəcəyimiz reseptləri yoxlayaraq sualınıza cavab tapa bilərsiniz.

Resept 1
Ərzaqlar:
1 fincan soyuq zeytun yağı
Yarım fincan Aloe vera geli
Lavanda

Hazırlanması:
Aloe vera gelini və zeytun yağını qarışdırdıqdan sonra 1 çay qaşığı lavanda əlavə edib, blenderdən keçirin.
Krem hazır olduqdan sonra çatların olduğu hissəyə masaj edərək tətbiq edin.

Hamilə ikən yediklərinizə və içdiklərinizə çox diqqət etməlisiniz. Çünki qəbul etdiyiniz qidalar təkcə sizə deyil, uşağınıza da təsir edir. Üzümü istər meyvə kimi yeyərək, istərsə də quru şəkildə və yaxud kompotunu hazırlayıb içməklə faydalarından yararlana bilərsiniz.

 Qan azlığının qarşısını alır
Hamilələrdə qan azlığı və ya dəmir əksikliyi çox tez-tez rast gəlinən problemlərdəndir. Dəmiri dərmanlar vasitəsilə qəbul etməkdənsə, təbii qidalar yeməklə qəbul etmək daha məqsədə uyğundur. Üzüm bol miqdarda dəmir və B vitamini ilə zəngindir. Buna görə də hamiləlik müddətində üzüm yeyərək yorğunluq, halsızlıq, depressiya və qan azlığının yaratdığı digər problemlərdən azad ola bilərsiniz.

Yenicə doğulmuş körpənizi əmizdirməyə başladığınıza görə döşünüzün gilələrinin zərif və həssas olması normal bir haldır. Lakin çox ağrılı, çatlamış və qanayan gilələr normal hesab edilmir. Adətən, bu problem körpənin döşü nə cür götürməsindən asılı olaraq meydana gəlir. Körpənizin ağzını geniş açıb, döş giləsindən və areoladan (gilənin ətrafında olan tünd hissə) “ağızdolusu” yapışması çox önəmlidir. Uşağınızı sinəniz boyunca və ya yan tərəfinizdə qoltuğunuzun altında başı döşünüzə sarı yönəlməklə “futbol topu” mövqeyində tutmağınızdan asılı olmayaraq körpənizi yanı üstə çevirin (qarın-qarına) və onu elə saxlayın ki, körpənizin ağzı düz döşünüzün (gilə körpənin burnuna yönəlməlidir) önündə giləyə yaxın olsun.

Düzgün vəziyyət
Yastıqlardan istifadə etməklə körpənizi döşünüzün hündürlüyünə çatmış vəziyyətdə yerləşdirin. Bu döş gilənizin dartılmasını azaldacaq və ağrının qarşını alacaqdır. Körpənizi tamamilə yanı üstə elə çevirin ki, o sizinlə “qarın qarına” qalsın. Bu da həmçinin gilənin dartılmasını və ağrısını azaldır. Yeni doğulmuş körpəni sinə boyunca və ya qoltuğun altında “futbol topu” mövqeyində saxlamaq döşdən yaxşı yapışmaq üçün ən yaxşı vəziyyətdir.

Tarixə iz qoymuş kəşflərin çoxunun kişilərə məxsus olduğu, qadınların isə elm sahəsində mühim işlərə imza atmadıqları ilə bağlı fikirləri tez-tez səslənir. Halbuki, tarix bir çox elm qadınının kəşfini öz adına çıxan kişi alimlərlə doludur. Hətta bu o qədər geniş yayılmış bir hadisədir ki, məhz bu mənanı verən xüsusi termin də var – Matilda effekti. Elm tarixçisi Marqaret Rossiter bu sözü ilk dəfə 1993-cü ildə terminalogiyaya daxil edib.

Bəs Matilda effektinə məruz qalan elm qadınları kimlərdir?

Sesiliya Peyn – astronom, astrofizik
Ulduzların hidrogen və heliumdan meydana gəldiyini kəşf edib. Bu kəşfini həmkarı Henri Rassel ilə bölüşən Sesiliya xəyal qırıqlığı yaşayır. Çünki H.Rassel onun əldə etdiyi nəticənin düzgün ola bilməyəcəyini, bunun elmi biliklərlə üst-üstə düşmədiyini deyir. Buna görə də Sesiliyanın məqaləsini çap etdirmir. 4 illik araşdırmalardan sonra Sesiliya ilə eyni nəticəyə gələn H.Rassel öz məqaləsində Sesiliyanın adını belə çəkmir. Ən maraqlısı odur ki, illər sonra Sesiliyaya H.Rassel mükafatı verilir.

Uca ALLAH bütün məməlilər üçün spesifik qida növü yaratmış və insan öz spesifik qida mənbəyi olan ana südü üçün kodlaşdırılmışdır. Ona görə də yeni doğulmuş uşaqların başqa biloji növlərin südü ilə qidalanması onlar üçün ekoloji fəlakət hesab olunur. Bütün süni qida qarışıqları heyvan və bitki südündən hazırlanır. Dünyaya körpə gətirən ana övladına ilk günlərdəki südünü verməməklə onun sağlamlığına nə qədər ziyan vurduğunu bəlkə də anlamır.

Ana südünün, xüsusilə də ağuz südünün (molozivo, kolostrum) əvəzsiz bir nemət olduğunu analara izah etmək hər bir tibb işçisinin vəzifə borcudur. Doğulan andan bir yaş yarıma qədər uşaqlar üçün ən adekvat qida ana südüdür. Südün əmələ gəlmə prosesi hamiləlik və doğuşdan sonrakı dövrdə baş verir. Həmin proses hipofizin prolaktin hormonunun təsiri ilə təmin olunur.

Bəzi qadınların süd verə-verə yenidən hamilə qalmaqları mümkündür. Belə halda bəziləri, birinci körpəyə süd verilməyin zərərli ola biləcəyini qeyd edirlər. Bu səbəbdən qadınlar uşağı süddən kəsirlər.

Mütəxəssislər isə bunun tamamilə yanlış olduğunu bildiriblər. Onlar, sadəcə gələn südün azala biləcəyini qeyd edirlər. Qatılığı dəyişə biləcəyi üçün bu, körpə tərəfindən sevilməyə bilər.

Təbiətdə anadangəlmə süd verməyə qabil olmayan qadınla­r cəmi 2,4%, müxtəlif fizioloji səbəblərə görə sonradan laktasiya prosesi pozulan qadınların isə 1 – 5% təşkil etmələrindən asılı olmaya­raq, xüsusən sənayeləşmiş ölkə və şəhər­lər­də statistik göstəricilərə baxmayaraq “südüm yoxdur” yaxud “südüm kəsildi” təzad doğuran məşhur ifadələrdəndir.

Bunun başlıca səbəbi obyektiv və subyektiv əsaslara görə kifayət qədər maariflən­məyən gənc ananın özünə inamının az olması nəticəsində bir sıra iqtisadi, sosial, mədəni təsirlərə tez məruz qalmasıdır. Əksinə, süd əmizdirmə­yin həyat tərzinin təbii tərkib hissəsi olduğu, bu sahədəki təcrübənin nəsildən – nəsilə ötürüldüyü və yüksək qiymətləndirildiyi cəmiyyətlərdə isə hətta ana, yaxud uşağın səhhətində nasazlıqlar olduğu halda belə laktasiya prosesi uğurla həyata keçirilir.

İşgüzar analar və ya öz uşaqları üçün ana südünü sağan bütün analar südü ən təmiz və ən təhlükəsiz qaydada saxlamalıdırlar. Südü hər hansı bir təmiz qabda saxlamaq mümkündür: plastik, şüşə və ya uşaq qabları. Saxlanılma temperaturu və müddətinə dair göstərişlər bir şəraitdən digərinə doğru çox fərqlənir. Biz sizə tədqiqatlara və sağlam düşüncəyə əsaslanan qaydaları məsləhət görmək istəyirik.

Otaq temperaturu
Yenicə sağılmış ana südünün otaq temperaturunda 8 saat ərzində saxlanılması mümkündür. Əgər süd daha uzun müddət saxlanılmalıdırsa, bu zaman o, soyuducuya qoyulmalıdır. Əvvəl soyudulmuş südü otaq temperaturunda bir saatdan artıq saxlamaq olmaz.