Kino kateqoriyası üzrə məqalələr

Yaxşı film odur ki, tamaşaçıda müəyyən emosiya yaratsın. Tamaşaçı bəzən gülsün, bəzən bütün dünyanı dəyişmək fikrinə düşsün, bəzən isə hönkür-hönkür ağlamaq istəsin. 

Kino və diktatura mövzusunu araşdırarkən maraqlı bir ziddiyyət üzə çıxır. Diktatura bəzi ölkələrdə kinonun bir sənət növü kimi az qala məhvinə rəvac versə də, bəzi ölkələrdə, əksinə, totalitar rejim kinonun inkişafına səbəb olub. Əsasən Afrika, Asiya, Kuba da daxil olmaqla Latın Amerikası və Mərkəzi Amerikanın bir sıra ölkələrində siyasi senzura kinonun inkişafı yolunda ciddi əngəldir.

Amma bu tendensiyanın əks qütbündə faşist diktaturası zamanı kino sənətində inqilab etmiş italyan neorealizmi, sərt dini rejimin qılıncı altında bütün dünya kinematoqrafiyası üçün hadisə sayılası filmlər ortaya çıxaran, dahilər yetişdirən İran kinosu dayanır.

Diktatura ilə kino sənətinin ilk toqquşduğu dövr isə İkinci Dünya müharibəsinə təsadüf edir.

Tez-tez real həyatda baş verən müxtəlif hadisələr film ssenarilərinin yaranmasına səbəb olur. Bəzən isə bunun əksi baş verir.

İnsanlar filmlərdə gördükləri səhnələri real həyatda yaşamaq, film qəhrəmanının yerində özünü görmək istəyir.

Bu, Böyük Britaniya kral sülaləsi tarixində görünməmiş hadisədir — kraliçanın şəxsi otağına kimi gedir, onu vertolyota mindirir və… Və kraliçanı Olimpiya Oyunlarının açılış mərasimi keçirilən stadionda vertolyotdan paraşütlə yerə atır!

Əlbəttə, bu, rejissor təxəyyülünün məhsulu idi. Əlbəttə, hamı başa düşürdü ki, paraşütlə vertolyotdan tullanan 84 yaşlı kraliça deyil. Amma çəkilişlərin birinci hissəsində II Yelizavetanın şəxsən iştirak etdiyi şübhəsiz idi. Kraliçanın yataq otağına kimi rahatlıqla «buraxılan», Bukenqem sarayına taksi ilə daxil olan, nəhayət, kraliçanı Olimpiya stadionunda vertolyotdan paraşütlə yerə atan bu şəxs isə yenə də o idi – dahi Yan Fleminqin ölməz qəhrəmanı, bütün dövrlərin ən böyük casusu olan «agent 007» — Ceyms Bond. 

Bu obrazı kimin canlandırdığı isə o qədər də vacib deyil. Bu rolu istər Şon Konneri, istər Pirs Brosnan, istərsə də Daniel Kreyq canlandırsın, fərqi yoxdur, «agent 0007» barədə filmlər bütün dünyada həmişə sevilərək izlənilib. Onu da qeyd edək ki, Ceym Bond rolunu indiyə qədər 6 aktyor canlandırıb: Şon Konneri (1962-1967, 1971), Corc Lzzenbi (1969), Rocer Mur (1973-1985), Timoti Dalton (1987-1989), Pirs Brosnan (1995-2002) və Daniel Kreyq (2006-2014). 

Mirzә Fәtәli Axundovun komediyaları Zaqafqaziya müsәlmanlarının XIX əsrin 40 vә 50-ci illәrindәki hәyatını әks etdirәn bir reflektora bәnzәyir. İstedadlı dramaturq, xalqı yaxşı tanıyan Axundov xalq mәişәtinin müxtәlif tәrәflәrini kifayәt qәdәr düzgün vә sәnәtkarlıqla әks etdirmişdir.Bütün komediyalarında Axundov xalqın hәyatına yaxşı bәlәd olan nadir psixoloq vә sәnәtkardır, onun yaradıcılıq istedadı, hәyat tәcrübәsi vә hәrtәrәfli biliklә zәngin zәkası özünü hәr yerdә göstәrir. Onun hәr hansı bir komediyasını oxuyub qurtarandan sonra adama elә gәlir ki, uzun müddәt yaxından tanıdığın adamların arasında olmusan vә hәmin adamlardan lap yaxın vaxtlarda ayrılmısan.

 

Orijinal adı: La Vita è bella
Rejissor: Roberto Benini
Janr: Dram/ Melodram/ Komediya/ Hərbi
Ölkə: İtaliya
İl: 1997
İMDB xalı: 8.5

Mükafatlar
Qoya:
— Ən yaxşı Avropa filmi

Oskar:
— Ən yaxşı aktyor: Roberto Benini
— Dram janrında ən yaxşı sountrack
— Əcnəbi dildə ən yaxşı film

Britaniya Kino Akademiyası:
— Ən yaxşı aktyor: Roberto Benini

Sezar:
— Əcnəbi dildə ən yaxşı film

Kann Film Festivalı:
— Böyük Jüri mükafatı

Avrora Kino Akademiyası: 
— Ən yaxşı film
— Ən yaxşı aktyor: Roberto Benini

Kürd əsilli iranlı rejissor Bəhman Qobadinin rejissorluq etdiyi “Tısbağalar da uçar” real insanların yaşadığı gerçək əhvalatı əks etdirən filmdir. Filmə baxanda donub qalmışdım. Eyni anda o qədər çox şey hiss edirdim ki, hissiyatsız olmuşdum. O hisslər günlər ötdükcə aydınlanmağa başladı. Amma yenə də bəzi hisslər o qədər dərindir ki, onları yazıya almaq çox çətindir...

Filmdəki hadisələr İraq-Türkiyə sərhəddində yerləşən kiçik bir kənddə cərəyan edir. Böyükdən-kiçiyə hər kəs ABŞ-İraq müharibəsinin sonunu gözləyir. Filmin əsas qəhrəmanları uşaqlardı. Ata-analarını, yaxınlarını itirən bu kimsəsiz uşaqlar minalanmış sahələri təmizləyib pul qazanmaqla dolanırlar. Çoxu iş əsnasında şikəst olub. Hərənin də bir hekayəsi var, amma Agrinin hekayəsi tam başqadı. Ata-anasını elə gözləri önündəcə öldürənlər bu 14 yaşlı qızcığaza təcavüz ediblər. Bəli,14 yaşlı bir ana obrazı… O, kiçik kor balasından utanır, onu qəbul edə bilmir, hər dəfə qardaşına ”onsuz da mənim deyil, o bic uşaq nəyimə lazımdı?!” deyir. 14 yaşında zorlanan, məcburən uşaqlıqdan analığa addım atan bu qızın taleyini yəqin ki, dünyada nə qədər uşaq yaşayıb.

Amerika-İran müharibəsi yaxın keçmişdə baş verib. Təbii ki, KİV bizi müəyyən qədər məlumatlandırırdı. Nə qədər özümü müharibə qurbanlarının, televiziyada gördüyüm əl-ayağını itirən, yaxınlarının, doğmalarının cəsədlərinini görən, ağrıdan qıvrılan insanların yerinə qoysam da müharibəni bütün dəhşətləri, ağırlığı ilə duya bilməmişdim. Amma film müharibə adını dəhşətləri ilə insanın damarına yeridir.

15. Vudi Allen

Amerikalı rejissor, prodüser, aktyor, yazar və musiqiçi Vudi Allen. 1 dekabr 1935-ci ildə Nyu-Yorkda anadan oldu. Əsərlərində əsasən insan münasibətləri və qara yumor qabarıqdır. Hardasa 50 ildir ki, film sektorunda yer alır və bir maşın kimi çalışan zəkası sayəsində hər il bir film çəkmək və ssenari yazmaqdan qalmır.

— Mən robot deyiləm, insanam. 
— Onda de görək hisslərin olmağı necə şeydir?
— İnsanam dedim, qadınam demədim. (“Simpsonlar”)

Fizikada «enerjinin itməməsi» qanunu var. Bu qanuna görə, enerji heçdən yaranmır və heçə getmir. Bir şəkildən başqa şəklə düşür. Kino nə qədər material sənətdirsə, o qədər də ideoloji, psixoloji hadisədir. Və baş verən əhvalatın enerjisi yalnızca lentlərə yox, aktyorlara, məkana və hətta zamana hopa bilər. Bu yazıda o kino teyfi (teyf — ruh, kabus) haqqında danışacağıq.

Təqlidin lənəti
Ölümündən sonra postmodernizm zamanında məşhurlaşan və qədri bilinən fransız sosioloqu Qabriel Tard sosial proseslərin üç əsas tipini ayırırdı: təqlid, əks mövqe və adaptasiya. Ona görə sosial proseslər bu üç qanun-prinsiplərlə davam edirdi. O, özünün «Təqlid qanunları» əsərində bunu geniş izah edirdi. İdealın təqlidi, nümunəyə əsaslanan təqlid və qarşılıqlı təqlid. Qarşılıqlı təqlid insanların qarşılıqlı təsirindən yaranırdı. Əlbəttə, Tard dövrümüzdə yaşasaydı, televiziyanın və kinonun, vizual vasitələrin həyatda bu qədər nüfuzunu görsəydi, öz nəzəriyyəsindən bir daha arxayın olardı. Hərçənd o, belə də hər şeyi görə bilirdi. Tard «Gələcəyin tarixindən qeydlər» yazan bir fikir adamı idi.

Bu gün televiziya-kino, virtual şəbəkələr təqlidin əsas ötürücüsüdür. İnsanlarmı TV-də gördüklərini təqlid edir? Televiziyamı baş verənləri ekranda təqlid edir? Yoxsa televiziyada göstərilənlər təkrarən baş verir? Biz kinonu təqlid edirik, yoxsa kino bizi? Tək görünən nədir? Təqliddən lənətlənmiş kimi yaxa qurtarmaq olmur. Və bu «təqlid» həyatımızı məhv etmək gücünə malikdir. Kriminal xəbərlər artdıqca, təfərrüatları yayımlandıqca cinayətlər də artmaqda davam edir. Televiziya, kino, cəmiyyət, təbiət bir birini təqlid edir.