Maraqlı faktlar kateqoriyası üzrə məqalələr

Lalə Dövrü — 1718-ci ildə imzalanan Pasarofça Müqaviləsi ilə başlayan və 1730-ci ildə çıxan Xəlil üsyanı nəticəsində Padşah III Əhməd'in taxtdan endirilməsiylə sona çatan dövrə verilən addır.

Türkiyə Tarixində 1718-1730 illəri arasındakı dövrə Dövlət adamları daxil, istanbulluların baxçalarında lalə yetişdirib zövq almalarından dolayı ve tarixçilər tərəfindən bu illərə " Lalə dövrü " deyilmişdir. Elə məhz bu dovrdə lalə çiçəyi dünyaya yayılır ve çiçəyin soğani 500 qızıla satılırdı. Bu dönəmin padşahı III Əhməd (III Ahmet) və Ibrahim Paşadır. Sultan III Əhməd, Topkapı Sarayı ilə Yeni Câmi'də kitabxana, Ayasofya'da Sultan Üçüncü Əhməd Çeşməsi ve İstanbulun su ehtiyacını qarşılamaq məqsədiylə də Dəryayi Sim adlı bir su bəndi inşa etdirmiştir. İllərlə sürən hərblər və üsyanlardan bezmiş olan əhali, andlaşmalardan sonra qorxu və təhlükələrdən uzaq bir həyat sürməyə başladı.

Dünyanın bir çox ölkəsində əlil insanların cəmiyyətdən kənarda qalmaması, normal həyat tərzi yaşaması üçün bir çox dövlət və qeyri-hökumət təşkilatları tədbirlər, kampaniyalar keçirir,  dünyanın diqqətini əlil insanlara yönəltməyə çalışırlar.

İnsan yarandığı gündən etibarən ölümsüzlüyün yolunu və gənclik «eleksiri»nin repestini tapmağa çalışır. Sağlam yaşamaq və gənc qalamq üçün effektli müalicə üsulları axtarır.
Gənc və sağlam qalmaq həvəsi insanları qəribə və elmi cəhətdən təsdiq olunmamış təhlükəli addımlar atmağa sövq edir. Baxmayaraq ki, tibbdə və elmdə bəzi müalicə üsulları rədd edilir, dünyanın bir çox yerində hələ də istifadə edilir. 

Qurğuşun — Azərbaycanda və bir çox müsəlman ölkələrində qorxunu aradan qaldırmaq üçün qurğuşun əridilər. Bunun təkcə qorxunu deyil, bədəndə yığılan bütün stress və gərginliyi aradan qaldırdığdığına dair də inanclar olduqca yüksəkdir. 

Peruda hamilə qadın delfinlərlə müalicədən istifadə edir. Delfinlərin buraxdığı yüksək tezliklə səslər ana bətnindəki uşağın beyninə müsbət təsir göstərir.

2006-cı ildə məşhur avstraliyalı vəhşi təbiət eksperti, “timsah ovçusu” Stiv İrvin skat balığının iynəsi ilə onu ürəyindən sancması nəticəsində dünyasını dəyişib.

Tualetdə ölənlər çox olub, onlardan ən məşhuru isə Elvis Preslidir. Rok-n-rollun kralı tualetdə qusanda vəfat edib. Həkimlərin dediyinə görə, “kral”ın ölüm səbəbi köklük və dərmanlardan yaranan infarktdır.

Cerom İrvinq Rodeyl sağlam qida qəbulu tərəfdarlarından olub. “Bədbəxt bir təsadüf olmasa, 100-ə qədər yaşayacam” deyən Rodeyl 72 yaşında getdiyi bir tok-şouda infarkt keçirərək həyatını itirib.

“Müasir rəqsin anası” kimi tanınan, rus şair Sergey Yeseninin həyat yoldaşı olmuş Aysedora Dunkanın özü qədər məşhur şərfi 1927-ci ildə mindiyi maşının təkərinə dolaşıb və o, boğularaq ölüb.

1869-1916-cı illərdə yaşamış rus həkim, rahib, sirli Qriqori Rasputinin həyatı kimi ölümü də müəmmalı olub.
Rasputinə qarşı sui-qəsd planını knyaz Yusupov və Dövlət Dumasının üzvü Purişkeviç hazırlayıb.

Françesko Lentini (1881-1966, İtalyan) üç ayaqlı olaraq tanınmağa kiçik yaşlarından başladı. On iki övladdan təkcə fərqli olan o idi və fərqli cəhəti- fiziki qüsuru nəslindəki heç kimdə rast gəlinməmişdi.

Deyilənə görə, o doğulanda onun doğumunu həyata keçirən həkimlər qışqıraraq dəhşət içində qaçıblar. Təcrid olunmaq, uğursuzluq sayılmaq, qorxulmaq onun özünə inamsız və çox pis psixologiya ilə böyüməsinə səbəb olur. Adətən bu cür insanlar "özü kimilərdən" fərqlənmək istəyirlər, yetəri qədər iradəsi olarsa, xüsusi bir hobbi seçir, müəyyən sahədə özlərini inkişaf etdirirlər. O, beləcə yaş keçdikcə 3-cü ayağına öyrəşir. Anasının qarnında ikən inkişaf etməmiş əkizini ölənə qədər bədənində daşıyan Lentininin 3-cü ayağı normal 2 ayağına görə daha qısa idi. O zamankı həkimlər isə artıq ayağın götürülməsinin iflic və ya ölümə səbəb olacağını söyləyərək əməliyyata risk etmirdilər.

  Ailəsi tərəfindən sevilmədiyi üçün yanında yaşadığı xalası onu fiziki qüsurlu uşaqların olduğu məktəbə göndərir, 8 yaşında o, ABŞ-a gəlir.

Hamiləlik qadınları daha ağıllı edir.
Mayami Universitetinin alimlərinin apardıqları araşdırma bu fikirləri deməyə əsas verir. Araşdırmalar nəticəsində bəlli olub ki, uşaq dünyaya gətirmiş qadınlar digər qadınlara nisbətən daha çox informasiya yadda saxlaya bilirlər.

Hamiləlikdən sonra qadınların yaddaşının zəifləməsi barədə sözlər şayiədən başqa bir şey deyil.
 
  Təcrübələrdə 10 aylıqdan tutmuş 2 yaşa qədər uşağı olan 35 nəfər qadın iştirak edib. Həmin qadınlara 10 saniyə ərzində üzərində simvollar olan şəkil göstərilib. Sonra qadınlardan xahiş olunub ki, yadda saxladıqları simvolları yazsınlar.

  Sonra üzərində əvvəlki simvolların da yer aldığı başqa kağız göstərilib. Qadınlardan xahiş olunub ki, əvvəlki vərəqdə olan simvolları da desinlər. Qadınlar bu tapşırıqların öhdəsindən uğurla gəliblər.
  
 Qeyd edək ki, hamiləlik dövründə qadınların orqanizmində bir sıra dəyişikliklər olur. Həmin vaxt baş beynin həcmi 5%-ə qədər azala bilər. Lakin doğuşdan 6 ay sonra hər şey dəyişir.

Viktory işarəsini (V) ilk dəfə Uinston Çörçill məşhurlaşdırmışdır. Bir çox şəkillərində onun bu işarədən tez-tez istifadə etdiyi görünür. 

Hətta vəfat etməzdən əvvəl, Çörçill xəstəxanaya ona baş çəkməyə gələn eks-prezident Eyzenxauerə (V) işarəsini göstərmişdir.

 Victory bir çox dillərdə qələbə mənasını verir. Böyük Britaniya və Avstraliyada bu işarədən istifadə təhqir kimi qəbul olunur. Yeni Zelandiyada isə bu işarə cinsi sui-istifadə hesab olunur.

 (V) işarəsinin məşhurluğu 1960-cı illərə təsadüf edir. Uinston Çörçill bu işarədən İkinci Dünya Müharibəsi ərəfəsində istifadə etmişdir. İşarə qələbə ilə yanaşı, sülh mənasını da verir.

Mənbə: azens.az
Müəllif: Jalə Orucova, http://azens.az  elektron ensiklopediyasının yaradıcısı və layihə rəhbəri

1808-ci ildə Fransada açıq səmada qəribə duel baş verdi.

Müsyö Qranpre və müsyö Pike arasında hava şarlarında duel oldu.
Duelə səbəb hər ikisinin aşiq olduğu opera müğənnisi Madmuazel Tirevi idi.

Küləkli may ayında müsyö Qranpre və müsyö Pike yerdən 990 metr hündürlüyə qalxdılar.

Silahlı atışma zamanı güllələrdən biri hava şarına dəyir. Həmin dəqiqə şar sürətli aşağı enərək içindəkini Paris evlərinin üzərində atır. Evdəki şəxs və Pike ağır travma alır.

 Tarixdə Madmuazel Tirevi ilə qalibin münasibətlərinə dair heç bir məlumat yoxdur. Amma bu duel tarixdə ən qəribə duel kimi qalmışdır.

Mənbə: azens.az
Müəllif: Jalə Orucova, http://azens.az  elektron ensiklopediyasının yaradıcısı və layihə rəhbəri

Bir neçə gün bundan əvvəl demokratiyanın beşiyi sayılan Avropa Şurasının Strasburqdakı mərkəzi binalarında öpüşmək, əl sıxmaq və qucaqlaşmaq qadağan olundu. Məlum oldu ki, bu qərar Avropanı bürüyən donuz qripi virusuyla bağlı həkimlərin tövsiyələrindən sonra verilib. Az keçmədən bir neçə Avropa ölkəsində də sözügedən yasaq qüvvəyə mindi, hamı “sopsoyuq” günlərə keçdi. Artıq dünya insanı bir-birini görəndə başı, gözü, mimikası ilə uzaqdan-uzağa salamlaşmağa məcburdur.

 Lap qədim əcdadları kimi. Maraqlıdır, bu, yasaq insani münasibətlər üçün daha çox itkidir, yoxsa qazanc? Dünyada ilk dəfə salamlaşıb öpüşmə ritualı hansı ölkədə yaranıb? Sonra bunun forması necə dəyişib və sair və ilaxır.
Mövzu maraqlı və nə qədər qəribə səslənsə də aktual olduğu üçün tarixi və müasir mənbələrdə kiçicik bir ekskursiyaya çıxdıq. Və olduqca maraqlı nəticələrlə qarşılaşdıq.

Vaxtilə qadınlar mal-heyvana yaxşı baxsın deyə çobanı öpərmiş
Müasir insan görüşərkən öpüşüb salamlaşmağı olduqca adi, təbii bir ritual olaraq qəbul edir. Halbuki bu ənənə Afrika, Asiya, Amerika və Avstraliyadakı bəzi xalqların milli adət-ənənələrində olmayıb.  Bir çox xalqlarda öpüş funksiyasını “burunla öpüşmə” əvəz edir ki, bu zaman da insanlar burunlarını toxundurmaqla bir-birilərini iyləyirlər. Folklorda öpüşmə qara qüvvələrin qovulması və cadu-pitinin pozulması niyyəti daşııyır. Və ya harasısa ağrıyan uşağı öpməklə ağrını götürməyin, onu sakitləşdirməyin mümkünlüyü sübut edilib. Qədim inanclara görə  öpüşərkən insanlar bir-birinə müsbət enerji ötürürlər. Hətta keçmişdə qadınlar mal-heyvanı daha yaxşı otarsınlar deyə, örüşə çıxmazdan əvvəl çobanı öpərmişlər. Həmin gün çoban o qədər müsbət emosiya ilə dolu olurmuş ki, axşam kəndə qayıdanda bütün heyvanları yiyələrinə sağ-salamat çatdırırmış. Necə deyərlər, çoban razı, mal-qoyun razı…  

Sosial paylaşım saytları, ya da xüsusi dəvətlərdə şəkil çəkdirmək kabusa çevrilibsə, 10 qızıl qaydaya əməl edin. 

1. Saxta Kate Moss sümükləri düzəldin. Almacıq sümüklərini ənliklə yaxşıca bəlli edin. Burun sümüklərinin yanlarına isə qaraldıcı çəkin. Beləcə üzünüzün daha sümüklü görünməsini təmin edə bilərsiniz. 

2. İşıqda ləkələrin bəlli olmaması üçün korrektor çəkin. Göz ətrafını ağappaq etmədiyiniz müddətdə bütün fotolarda əla görünəcəyinizə əmin olun. 

3. Dərinin yağlı görünməsinə icazə verməyin. Kirşan çəkməmiş heç bir şəkil çəkməyin. Atıqları isə salfetlə təmizləyin. 

4. Saralmış dişlərə əlvida deyin. Qırmızı dodaq boyası ilə dodaqlarınız dişlərin sarılığını kölgədə qoyacaq. 

5. Şəkil çəkdirmək fobiyanızın əsasını qolların kilolu düşməsi təşkil edirsə, duruşunuza diqqət edin. Bir az yan dayanın, ayaqlarınızı çarpaz tutun və əlinizi qıçlarınızın üstündə yerləşdirin.