Körpəyə qulluq və analıq kateqoriyası üzrə məqalələr

Mütəxəssislər uşaqların diş təmizliyinə daha çox diqqət yetirməyi tövsiyə edirlər. Onların fikrincə, körpənin dişi yumşaq tənzif, yaxud yumşaq fırça ilə təmizlənməli və yalnız adi sudan istifadə olunmalıdır. 

Udma ehtimalı yüksək olduğu üçün 2 yaşından kiçik uşaqlara diş pastasından istifadə etmək olmaz. Uşağın ağız ölçüsünə uyğun, yumşaq tüklü diş fırçaları istifadə edilməli, həmçinin bu fırçalar tez-tez dəyişdirilməlidir. Süd dişləri tamamlandıqdan sonra (yeri gəlmişkən deyək ki, süd dişləri təqribən 2,5-3 yaşlarından sonra tamamlanır) noxud dənəsi boyda flüoridli uşaq diş pastasından istifadə etmək lazımdır. 

Səhər yeməyindən sonra və gecə yatmazdan əvvəl dişləri iki dəqiqəlik yüngülcə fırçalamaq körpənin dişinin sağlam olması üçün kifayətdir. 6 yaşadək uşaqların dişlərini ata-analar fırçalasa da, bu işi gündə bir dəfə də uşağın özünə həvalə etmək lazımdır. Bu, hər şeydən əvvəl uşağa diş fırçalama vərdişi qazandırmaq üçün vacibdir.

Uşaq dünyaya gələn kimi valideynlərin çoxu gələcəkdə yarana biləcək travmaların qarşısını almaq üçün sünnət etdirməyi düşünür. Ancaq yeni doğulan körpənin sünnətinin həqiqətən də ağrısız və travmasız keçəməsi üçün bəzi məqamlara diqqət etmək lazımdır.

Yeni doğulan uşaqların sünnət olunması və körpə uşaqlarda bu prosesin daha problemsiz keçdiyi üçün son illərdə çox tətbiq olunur. Valideynlər uşaq ikən sünnət etdirməklə gələcəkdə yarana biləcək psixoloji travmaların qarşısını almış olur. 

Böyük yaşda uşaqlarla yenidoğulan uşaqların sünnət ediıməsində böyük fərq var. Bu fərq, sünnətin daha ağrısız və tez sağlamasından ibarətdir.

Körpənizin qarnı tox, altı təmiz və hər hansı bir yerinin ağrımamasından əminsiniz, ancaq ağlamasının qarşını heç cürə ala bilmirsinizse, körpənizin başını qatıb ağlamasını dayandıra bilmək üçün analara bəzi məsləhətlər:

 

                        

• Duşu açıb körpənizlə birlikdə suyun səsini dinləyin. Axan suyun səsini dinləmək onu sakitləşdirəcək.

Hıçqırıq nədir?
Sinə boşluğu ilə qarın boşluğunu bir-birindən ayıran diafraqma əzələsinin birdən sıxılması nəticəsində reallaşan ani nəfəs alınmasına hıçqırıq deyilir. Bu vaxt səs tellərinin olduğu hissə bağlanar və buradan keçən hava ani olaraq kəsilər. Bu vəziyyət hıçqırığın çıxardığı səsin səbəbidir.

Hıçqırıq Səbəbləri
Səbəbləri çox müxtəlifdir. Bununla birlikdə, çox yemək, həzmsizlik, acı, ədviyyatlı və isti yeməklər, spirtli və turşulu içkilər, mədə qazı və sinir narahatlıqları ən çox rast gəlinilən səbəblərdir. Həm də bəzi beyin, ürək, qaraciyər, bağırsaq xəstəlikləri ilə yanaşı sətəlcəmdə də görülə bilər. Bu səbəblə davamlı və uzun sürən hıçqırıqlarda həkimə müracitə etmək lazımdır.

Kütləvi İnformasiya vasitələri uşaqla eyni yataqda yatmağın yanlış olduğunu yaymağa çalışsa da, elmi dəlillər bu iddiaların əksini göstərir. Birlikdə yatmağın ailənin hər bir fərdi üçün bir çox faydaları var. Bu məqalədə uşaqlarınızla birlikdə yatmağın 6 faydasını sizə təqdim edirik:

Müstəqillik
Uşağın valideynləri ilə birlikdə yatmasının, uşaqda möhtacolma və asılılıq hissinin yaranmasına səbəb olması geniş yayılmış bir fikirdir. Ancaq, araşdırmalar bunun əksini göstərir. Valideynləriylə birlikdə yatan uşaqlar, daha erkən yaşlarında müstəqillik qazanır və ayrılıq narahatlığı keçirmirlər. Araşdırmalar göstərir ki, uşaq hər dəfə eyni valideyni ilə yatmağa öyrəşirsə, barmağını əmmə və ya hər hansı təhlükəsizlik və ya rahatlayıcı obyektinə olan ehtiyacı xeyli azalır.

Özünə inam
Ailəsilə yataraq böyüyən uşağın özünə inamı daha güclü olar. Uşağın davranış problemləri azalar, yaşıdlarıyla daha yaxşı ünsiyyət qurar, xoşbəxt və məmnun yaşayar. Valideynləri ilə yatmayan uşaqlara nisbətən, stressdən yaranan problemlərə qarşı daha dayanıqlı olar.

Fiziki və zehni sağlamlıq
Psixoloji faydaları ilə yanaşı, valideynləriylə yatan körpələrin inkişafının daha sürətli və yaxşı olduğu sübut edilmişdir. Həkimlərin pediatrik araşdırmalarında müşahidə edilən valideynlərlə birgə yatma, körpələrin həm fiziki, həm emosional, həm də zehni inkişafına tibbi bir fayda kimi önə çıxır:

Anaların çoxu körpənin 6-24 aylığında topaq yeməsi halları ilə rastlaşır. Torpaq yemək uşaqlarda instiktiv haldır. Torpaq rahat əldə ediliyi üçün dəmir əskikliyi olan uşaqlar şüursuz şəkildə torpağa əl atırlar. Bundan başqa uşaqlar çirkli daşları, sementi, yaxud ayaqqabılarının altına yalayırlar. Bu zaman uşaqlar öz əli ilə özünü bir neçə təhlükəli xəstəliyə mübtələ edə bilər. Bu hal adətən parazitlərin yaranmasına gətirib çıxarır.

ABŞ-ın kaliforniya Universitetinin tədqiqatlarına görə uşaqların torpaq yeməsinin əsas səbəbi uşaqlarda qan azlığının olmasıdır. Mütəxəssislər uşaqlarda qan azlığına əsas səbəb kimi dəmir çatışmamazlığını göstərirlər. Dəmir çatışmamazlığına səbəb isə normal qidalanmanın olmamasıdır. Uşaqlarda inkişaf zamanı dəmirə olan təlabat artır və bu təlabatı tərkibində dəmir olan qidalarla ödəmək mümkündür. Qanazlığının digər əlamətləri isə aşağıdakılardır:

• halsızlıq
• iştahsızlıq
• rəngin solması
• yorğunluq
• iməkləmə və yeriməkdə gecikmə

Qanazlığının qarşısını almağın əsas yollarından biri körpənin ilk 6 ay ana südü ilə qidalanmasıdır. Müəyyən yaşdan sonra isə uşağa tərkibində dəmir olan ət, süd, yumurta, balıq, əncir və ərik qurusu, fındıq və qoz kimi qida məhsulları vermək lazımdır. Körpənizin torpaq yediyiniz müşahidə etsəniz, həkimə müraciət edin.

Texnologiyanın inkişafını nəzərə alsaq, əvvəllər ana olmaq daha çətin idi deyə bilərik. Buraya təkcə yeni çıxan elektronik avadanlıqlar daxil deyil. Söhbət anaların həyatını yüngülləşdirən uşaq bezlərindən gedir.
Yaxın keçmişdə analar uşağı bələyəndə, gəzməyə aparanda və tualetə getməyi öyrənənə qədər parça bezlər işlədiblər. Artıq neçə illərdir ki, hazır uşaq bezləri satılır. Bu bezlər analara «nəfəs almağa imkan versə də», maddi cəhətdən ailənin büdcəsinə ziyan verir. Bəziləri bezlərin uşaq sağlamlığı üçün zərərli, bəziləri isə heç bir zərərin olmadığı iddia edir. Xüsusən də yaşlı nəsil bezlərin əleyhinə çıxır. Amma bezlər elə hazırlanıb ki, onların körpənin dərisinə dəyən hissəsi quru qalır, dəri nəmişliyə məruz qalmır.

Bu gün oyuncaq istehsalı olduqca inkişaf edib, hər gün yeni bir oyuncaq dizayn edilərək bazara çıxarılır.
Qız uşaqları daha çox gəlincik və ya miniatür ev əşyalarına üstünlük verir, oğlanlar isə daha çox konstrukturlar, silah, mexaniki, elektronik oyuncaqlarla maraqlanır. Amma mütəxəssislər uşaqlara yaşa görə oyuncaq alınmasını israr edirlər. Pedaqoqlar oyuncaqların yaşa görə bölünməsini bu cür sıralayırlar:

1 — Köp verən yeməklərdən qaçın (sarı meyvələr, mərci, xiyar, göy noxud, noxud, paxla, kələm, ispanaq).

2 — Körpədə köp olduqda ağlamağı normaldı. Sağlam bir körpənin bağırsağında ən az gündə 3 saat, həftədə üç gün və 3 həftə davam edən periodik köp olur.
Ümumiyyətlə, axşam saatlarında sağlam körpədə birdən-birə üzdə qızarma olur, dizlərini qarınına çəkmə ilə bərabər qışqırıq şəklində ağlama başlayır və bir neçə dəqiqə içində keçir.
Ağlamalar 2-3 saat davam edə bilər. Qaz çıxartmaqla ağrı yüngülləşə bilir. Köp ümumiyyətlə körpənin həyatının ilk və ya ikinci həftəsində başlayır. Altıncı həftədə şiddətlənir.
Körpələrin 25%- i gündə 3 saatdan çox ağlayır. 2-3- cü ayda, bəzən də 4- cü ayda özbaşına kəsilir. Bütün körpələr təxminən 20% — 30%- i köpdən sancı çəkir. Köp səbəbi ilə əlaqəli bəzi nəzəriyyələr yaradılıb.

Uşaqlara yemək yedizdirmək və sevdirmək anaların ən çox çətinlik çəkdiyi prosesdir. Heç bir xəstəliyi və psixoloji problemləri olmayan uşaqlar, acıyan vaxt yeməyi asanlıqla yeyir.

Lakin bəzi uşaqlar yemək yeməyi sevmir və bütün ailə bundan əziyyət çəkir. Yəni, uşağı yedirmək üçün bütün ailə üzvləri müxtəlif oyunlar göstərməli və əziyyət çəkməli olur. 

Uşaqlara rahat yemək yedirmək üçün aşağıdakı qaydalara əməl edilməlidir:

Yeməyə bir neçə saat qalmış uşaqlara çərəzlər vermək olmaz.

Yemək saatında uşaqlar süfrəyə çağırılmalı və boşqabına ancaq yeyə biləcəyi qədər yemək qoyulmalıdır. 

Uşaq yeməyi yemirsə, onu yeməyi yeməyə israr etmək olmaz. 

Yeməyini axıra kimi bitirib yeyən uşaqlara mütləq xırda da olsa, hədiyyə verilməlidir. Bu onları sevindirir və həvəsləndirir.