Flora kateqoriyası üzrə məqalələr

Kətanı el arasında böyük ehtiramla «Şimal qızılı», yaxud «Sibirin ipəyi» adlandırırlar.
Bir çox illər boyu bu na­dir bitkinin imkanları haqqında təsəvvürümüz suvenir mağazalarında asılmış əl dəsmalları ilə, yaxud təsərrüfat mağazalarında qalaqlanmış tənəkə qablardakı əlif yağını seyr etməklə məhdudlaşırdı. Halbuki, kətan hərtərəfli əhəmiyyətə malik olmaqla, onun liflərindən yataq yarasının yaranmasına imkan verməyən tibbi dəyişəklərdən tutmuş, mebel və ev tikintisi zamanı dam örtüyü hazırlamaq, habelə toxumlarından alınmış yağın tərkibindən isə, insan həyatı üçün zəruri maddələr əldə etmək olar.

Dazıotu latin mənşəli termin olub tərcümədə «süpürgə kolu arasında bitən» deməkdir. Bu, dazıotunun məskunlaşdığı yer ilə əlaqədardır. Dazıotunun müalicəvi xassələri haqqında qədim dövrün məşhur təbiətşünasları Hippokrat, Pliniy və Dioskoroid elmi əsərlərində bəhs edirdilər. Əsrin ortalarında dazıotu ilə çoxsaylı xəstəlikləri daxili və xarici qəbuletmə üsulları ilə müalicə edir, dazıotunun çaxır ilə qarışdırılmış
məhlulunu vəba xəstəliyindən qoruyucu vasitə kimi qəbul edirdilər. Qədim dövrlərdə Rusiya və Avropada dazıotu sehrli qüvvəyə malik bitki hesab olunurdu. Dazıotu şər qüvvələri qovan, cadugəriərdən və kabuslardan müdaflə olunma vasitəsi də hesab edilirdi. Bunun səbəbi isə, çox güman ki, onun çiçək açması zamanı qanı xatırladan al qırmızı şirə ifraz etməsidir. İnsanlar bu şirənin Müqəddəs Məryəmin qanı olduğunu güman edərək, bitkini Məryəmin göz yaşları adlandırırdılar. Dazıotunun xalq arasında geniş yayılmış digər adları da vardır: Xvoroboy, giperikum, 99 xəstəliyin məlhəmi və s.

Ev bitkiləri içərisində bir neçə bitkilər vardır ki onların adları, xeyirli xüsusiyyətlərinə görə xüsusən vurğulanır.
Bunlardan biri də ətirşahdır. Botanik adı — pelarqoniya olan bu bitki, adi soyuqdəymə və ciddi xəstəliklərlə mübarizə apara bilir.

Bitkinin tarixinə nəzər saldıqda onun vətəninin cənubi Afrika olduğu bildirilir. Avropa kontinentinə isə XVII-ci əsrin sonlarında dekorativ bitki kimi gətirildiyi deyilir.

Müasir dövrdə aparılan sınaqlar hətta mütəxəssisləri təəəccübləndirmişdir, belə ki, tərkibindən ifraz olunan bakteresid maddələr, yaxınlıqda olan mikrobların hamısını məhv edə bilir. Havanı mikroblardan təmizlənməsindən əlavə, ətirşah, isti aylarda aktual olan həşəratları da qaçırdır.

Kimyəvi tərkibi
Bitkinin xeyirli xüsusiyyətləri əsasən onun yarpaqlarının tərkibində çoxlu miqdarda efir yağlarının olmasıdır ki, onlar müalicəvi təsir göstərirlər. Bu tək yarpaqlara aid deyil, bu bitkinin həm kökü, həm gülü, həm də yarpaqları çox xeyirli sayılır.

Qara qarağat çox zəngin kimyəvi tərkibinə malik olan giləmeyvədir.

Qara qarağat xüsusilə C vitamini ilə zəngindir. Bu səbəbdən giləmeyvə çox gözəl antioksidant sayılır. Orqanizmdə gedən qocalma proseslərini ləngidir, orqanizmi bərpa edir, orqanizmə xarici mühitdən düşən zəhərlər, toksinlər xə sərbəst radikallarla mübarizə aparır.

Qara qarağat insanın immun sisteminə çox müsbət təsir edir. Uşaqlar, yaşlı insanlar, xəstəliyin nəticəsində zəiflənmiş insanlar üçün bu giləmeyvə olduqca xeyirlidir.

Qara qarağatda həmçinin B qrupu vitaminləri, K vitamini, fol turşusu və pantoten turşusu da var.

Qara qarağat dəmirlə zəngindir. Bu onu anemiyadan əziyyət çəkən insanlar üçün çox faydalı edir.

Bundan əlavə qara qarağat kalium elementi ilə də çox zəngindir. Kalium orqanizmi artıq mayedən və duzlardan azad edir və bunun nəticəsində ürək-damar və böyrək xəstəlikləri olan insanların vəziyyətini yaxşılaşdırır.

A, B, C, D vitaminləriylə zəngin olan yaşıl almanın faydaları barədə ətraflı məlumatı sizə təqdim edirik.

— Yuxusuzluğa müsbət təsir göstərir.

— Dəriyə parlaqlıq və gözəllik verir.

— Yüksək təzyiq və xolestrolu aşağı salmağa kömək edir.

— Revmatizm xəstəliyinə faydalıdır.

— Qan şəkərini normada saxlayır.

— Bağırsaq bakteriyalarından yaşıl almayla xilas ola bilərsiniz.

— Yaşıl alma çox yaxşı antioksidan hesab edilir.

— Yorğunluğu aparır.

— Nəfəs çatışmazlığına faydalıdır.

Qaraciyər, revmatizm, böyrək xəstəliklərinin müalicəsində faydalıdır.

Bol miqdarda C vitamin tərkiblidir.

İmmunitet sisteminin gücləndirilməsinə və orqanizmin müqavimətinin artmasına kömək edir.

Qanı artırır.

Maddələr mübadiləsini sürətləndirir, qəbzliyə faydalıdır.

Bol miqdrada potasium tərkiblidir.

Ürək və təzyiq xəstələrinə faydalıdır.

Menstruasiyanı nizama salır.

Sidik qovucudur.

Latınca «Laurus nobilis» adlanan dəfnənin faydaları böyükdür.

Dəfnə hər zaman yaşıl bir ağacdır. Yay və qış fərq etməz, yarpaqlarını heç vaxt tökməz. Aromatik bir bitki olan dəfnə xoş bir qoxuya sahibdir. May və oktyabr ayları arasında toplanan yarpaqları daha təsirlidir. Meyvəsi əvvəl yaşıl, sonra qara olur.

Yeməklərə dad vermək üçün istifadə edilən dəfnə yarpağının tibbi faydası da böyükdür. Çay və təbii dərmanarın tərkibində istifadə edilir. Şorba, balıq, ət kimi yeməklərə qoxu vermək üçün tökülür. Avropa ölkələrində dərman və kosmetik vasitə kimi istifadə olunur.

May və oktyabr ayları arasında toplanan yarpaqları daha təsirlidir.
Dəfnə yarpağının mikrob öldürücü, sidik qovucu, tərlədici, ağrıkəsici kimi təsirləri var. Soyuqdəyməyə qarşı faydalıdır.

Banan iştahası olmayanların enerji əldə etməsi üçün yaxşı seçimdir.

Cildə banan əzməsi ilə edilən masaj dərini yumşaldır və nəmləndirir.

Triptofan amino asitlə zəngindir. Bu asit bədəndə seratoninə dönüşür. Seratonin də öz növbəsində depressiya kimi halların yox edilməsində faydalıdır.

Bal və vanillə birgə hazırlanmış banan püresi saçların yumşalmasına kömək edir.

Mədə xorasına faydalıdır. Proteaz inhibitoru deyilən birləşimi sayəsində mədədə olan zərərli bakteriyalarla mübarizə aparır.

Kişilər hər 3 gündən bir banan yeyərək ata olmaq şanslarını artıra blərlər.

Lif baxımından zəngindir, qəbzliyə faydalıdır.

Banan yaşlı görünməni əngəlləyir.

Moruğun meyvələrində bir sıra müalicə əhəmiyyətli maddələr vardır.

Bunlardan: alma və limon turşularını, C vitaminini, karotini, az miqdarda B1 vitamini, həmçinin çoxlu miqdarda qlükoza, fruktoza, saxaroza şəkərlərini göstərə bilərik.

Bunlardan başqa meyvələrində 0,3 % aşı maddəsi, diqlükoza sianidin adlanan flavonoid də müəyyən edilmişdir.

Təbabətdə qurudulmuş moruq meyvəsindən çay kimi dəmləyib, soyuqdəymə zamanı tərlədici və temperaturu azaldıcı dərman kimi geniş istifadə edilir. O, həmçinin ödqovucu və sidikqovucu təsirə də malikdir.

Təzə dərilmiş moruq meyvələrindən hazırlanmış mürəbbə və şərbət böyrək xəstəliyinin və soyuqdəymənin ən yaxşı dərmanıdır.

Onu “Yutan Poluo” adlandırırlar. Bitkini maraqlı edən odur ki, onun böyüməsi üçün torpağa ehtiyac yoxdur.
Bu çiçək asanlıqla möhkəm, bərk səthlər üstündə yaşaya bilir. Məsələn, polad boru, ya da beton onun üçün ən ideal “yataqdır”.  Qeyd edək ki, Yutan Poluonu ilk dəfə boruları təmizləyən zaman çinli fermerlər aşkarlayıblar.