Flora kateqoriyası üzrə məqalələr

Qarğıdalı PP, E, D, K, C, B qrupu vitaminlərlə zəngindir.

Bundan əlavə qarğıdalının tərkibində kalium, kalsium, fosfor, maqnezium, dəmir, mis kimi vacib mikroelementlər, çox faydalı əvəzsiz aminoturşular var.

Qarğıdalı orqanizmi şlaklardan, toksinlərdən və digər zərərli maddələrdən təmizləyir, qocalma proseslərini ləngidir, immun sistemini gücləndirir, ürək və onkoloji xəstəliklərin profilaktikası üçün çox yaxşı vasitədir.

Qarğıdalı qanda ateroskleroza səbəb olan pis xolesterinin və şəkərin səviyyəsini aşağı salır, mübadilə proseslərini tənzimləyir.

Qarğıdalı B qrupu vitaminlərlə zəngindir və bu səbəbdən sinir və mədə-bağırsaq sistemləri üçün çox xeyirlidir. Lakin qarğıdalı köpə səbəb olur və bu səbəbdən onun həddən artıq çox yemək olmaz.

Xiyar o tərəvəzlərdəndir ki, onsuz yay salatlarını təsəvvür etmək mümkün deyil. Çünki xiyarın tərkibi faydalı maddələrlə zəngindir. Xiyarın əsas hissəsi sudan ibarətdir. Strukturlaşdırılmış və asanlıqla həzm olunan xiyar suyu demək olar ki, orqanizmə  lazım olan bütün mikroelementlərlə zəngindir. Xiyarın tərkibində o qədər də çox vitamin yoxdur (C, E, B1, B2, Provitamin A), amma tərkibində bu qədər mikroelement və mineral olan tərəvəz azdır.

Xiyarın tərkibində qlükoza, fruktoza, nişasta, askorbin turşusu, qəhvə və fol turşuları, xlorofil, kalium, kalsium, fosfor, maqnezium, dəmir, natrium, xrom, xlor, kobalt, sirkonium, manqan, nikel, mis, sink, alüminium, gümüş və titan mövcuddur.

Tərkibindəki kaliumun zənginliyi sayəsində xiyar qan təzyiqini normallaşdırmaq xüsusiyyətinə malikdir. Yod qalxanvari vəzinin fəaliyyətini təmin edir və skleroza qarşı mübarizə xüsusiyyətini daşıyır. Mis, mərkəzi sinir sisteminin fəaliyyəti və orqanizmin insulin istehsalı prosessində iştirak edir. Bu da, xiyarı şəkər xəstələri üçün mühüm qida məhsulu olmasını təmin edir.

Dəfnə hər zaman yaşıl bir ağacdır. Yazda və qışda yarpağını tökmür. Aromatik bir bitki olan dəfnənin qoxusu xoşdur. Dəfnə yarpağı yeməklərə ləzzət vermək məqsədilə istifadə edildiyi kimi, tibbi təsirləri də var. Dəfnə yarpağından çay və təbii dərman istehsalında istifadə olunur. Həmçinin şorba, balıq, ət kimi yeməklərə ətir vermək məqsədilə də qatılır.

Yarpaqlarını tökmədiyindən hər zaman yarpaqlarını toplama imkanı var. Ancaq may və oktyabr ayları arasında toplanan yarpaqlar daha təsirlidir. Dəfnə bitkisinin tibbi və kosmetik məqsədli olaraq istifadə edilən hissəsi yarpaq və yarpağından əldə edilən uçucu esensiyel yağdır. Dəfnə meyvələrindən əldə edilən dəfnə yağı antiseptik xüsusiyyətə malikdir. Dəfnə yağı yağ turşuları və esensiyel yağlardan meydana gəlir və çox güclü antioksidan və antiseptik təsirə malikdir.

Dəfnə yarpağından bir çox xəstəlikləri müalicə etmək üçün istifadə edilir, dəfnə yarpağı bir çox dərdlərin dərmanıdır. Dəfnə yarpağı sidik qovucu, ağrı kəsici, mikrob öldürücü xüsusiyyətlərə malik olmaqla yanaşı kosmetik vasitə kimi də istifadə edilir. 

Dəfnə yarpağının suyundan duş qəbul etdikdə ağrılar kəsilir, yorğunluq aradan qalxır. Bu bitkidən müəyyən şampunlar hazırlanır ki, bu da saç tökülməsinin qarşısını alır, saçın diblərini gücləndirir, onları yumşaldaraq parlaqlıq verir və kəpəyin qarşısını alır. Dəfnə sabunu antiseptik və nəmləndirici təsirə malik olduğundan daimi istifadəsi saçın kəpəklənməsini və saçda göbələk meydana gəlməsinin qarşısını alır. Dəfnə sabunu saç diblərindəki məsamələri açır və saç dibi boşluqların bərpasına müsbət təsir göstərir.

Hər birimiz bilirik ki, bu məhsulu bişirdikdə hökmən onu duzlu suya qoymaq məsləhətdir.

Bunu adətən acılığı götürmək üçün edirik, lakin bunun başqa səbəbi də var. Daha önəmli səbəb odur ki, badımcan qızarıldıqda yağı özünə çox hopdurur. Duz isə bu prosesin qarşısını alır. Yağın hopmaması üçün digər üsul,qızartmadan əvvəl doğranmış badımcanı suda qaynadmaqdır.

Bilin ki, çox yetişmiş badımcanı bişirmək məsləhət görülmür, çünki onun tərkibində yüksək miqdarda  salonin  vardır. Xeyirinə gəldikdə isə ən önəmli məqamlardan biri odur ki, badımcan, qanda olan xolesterinin səviyyəsini aşağı salır. Badımcanın tərkibində  bədəndə maye balansını normallaşdıran və ürək əzələlərinin işini yaşılaşdıran, önəmli element  kaliy vardır. Həmçinin  C, B, B2, PP vitaminləri və karotin də vardır. Mineral maddələrə gəldikdə isə, o, kaliy, natriy, kalsiy, fosfor və dəmirlə zəngindir.

Bədənə qüvvət verir.

Qaraciyəri qüvvətləndirir.

Bağırsaq qurdlarını təmizləməyə kömək olur.

Tutun yarpaqlarında özünəməxsus təbii antiseptik və antibiotik xassəli təsirli maddələr var.

İştahanı açan tut çəki almağa kömək edir.

Qan azlığına faydalıdır. Mədə və bağırsaqların nizamlı işləməsinə kömək edir.

Həzmi asanlaşdırır. Ac qarına yeyilsə, qəbzliyi aradan götürər, hətta ishala yol aça bilər.

Ağız, badamcıq və boğaz iltihabı, diş əti xəstəlikləri və öskürəyə qarşı faydalıdır.

Qızdırmanı aşağı salır.

Lobyanın müxtəlif növləri vardır ki, onların bəzisi ağ, bəzisi qırmızı, bəzisi isə yaşıldır. Bunu nəzərə almaq lazımdır ki, yaşıl lobyada olan kalori quru lobyada olandan daha azdır. 100 qr. lobyada cəmi 30 kolori enerji vardır. Halbuki quru qırmızı lobyanın 100 qramında 340 kalori vardır. 

Bütün lobyaların tərkibində C, A, B vitaminləri vardır. Bununla yanaşı lobya — dəmir, fosfor, kalsium, kalium deposudur. Yaşıl lobyanın kalorisi az olsa da, qüvvətli qidalardan hesab edilir.

Sümüklərə yardım edir.
Yaşıl lobyanın tərkibində K vitamini olduğu üçün güclü sümüklərə malik olmaq üçün çox faydalıdır. K1 vitamini sümüyün tərkibində olan proteini fəallaşdırır. Bu proteinlər sümüklərdə olan kalisumu qoruyub saxlayırlar. Ona görə də K1 vitamini olmadan proteinin səviyyəsi də kifayət qədər olmur. Sümüklər qırılmağa başlayır.

Bədəndəki zəhərli maddələri ifraz etməyə kömək edən bu meyvə su, şəkər və mədən duzları baxımından olduqca zəngindir.

Şaftalının ən mühüm özəlliyi onun məxmər qabığındadır. Ancaq tüklü şaftalını xoşlamayanlar üçün tüksüz şaftalı növləri də var.

Bazardan şaftalı alarkən əsasən ətirlisini almaq lazımdır. Tam yetişmiş şaftalı yumşaq olur. Tam yetişməsə də, bir-iki gün folio sellofanın içində saxlaya bilərsiniz.

Alış-veriş zamanı şaftalını ən sonda almaq əzilməsinin qarşısını alacaq.

Şaftalı çiçəkləri qəbizliyi yox edir və bağırsaq qurdlarını tökür.

Meyvəsi həzmi asanlaşdırır. Sidik yollarını, bədəni zəhərli maddələrdən təmizləyir.

Susuzluğu yox edir, bədənə sərinlik verir.

Babasildən dolayı yaranan şikayətləri ortadan qaldırır.

Öd kisəsi və böyrəklər üçün olduqca faydalıdır.

Bibər süfrəmizə xüsusi dad və estetik gözəllik gətirməklə yanaşı, sağlamlığımızın da qayğıkeş qoruyucusudur.
Məsələn, həkimlər qırmızı bibərin xərçəngə qarşı böyük müqavimət yaratdığını qeyd edirlər.
Onun tərkibindəki likopen maddəsi prostat ,pankreas və rəhm xərçəngi kimi xəstəliklərə qarşı olduqca təsirlidir.

— Qırmızı bibər antioksidant baxımından olduqca zəngindir və ürək narahatlığı riskini azaldır.

— Çəki salmaq istəyənlər üçün bibər gözəl vasitədir.O,ədən istiliyini artırdığına görə oksigenə eytiyac yaradır.Bunun sayəsində çəkini nəzarətdə saxlamaq xeyli asanlaşır.

— Qırmızı bibərin tərkibində olan A vitamini gözlərə və immunitet sisteminə müsbət təsir göstərir.

— B vitamini isə beyin inkişafı üçün olduqca əhəmiyyətlidir. Maddələr mübadiləsinə təsir edir və zülalın enerjiyə çevrilməsinə kömək edir.

— E vitamini hüceyrələrin dözümlülüyünü artırdığına görə xərçəng yaranması potensialını azaldır.

Ağ və qara olan tutun tərkibində vitamin və minerallarla yanaşı mikrob öldürücü xüsusiyyəti də var. İstehlak etdiyimiz tutun neyə necə yaxşı təsir göstərdiyini görüncə çox heyrətlənəcəksiniz.

Vücuda qüvvət verir, qansızlığı aradan qaldırır. Ağız, boğaz iltihabı, diş əti xəstəlikləri və öskürəyə qarşı faydalıdır. Hərarəti salır. Qaraciyəri qüvvətləndirir. Mədə və bağırsaqların işini nizamlayır.

Xüsusilə yeməklə birlikdə yeyildikdə həzmi asanlaşdırır. Ac qarınına yeyilən ağ tut bağırsaq qurdlarını salır. Mədə və bağırsaqları rahatlaşdırır. Qara tut isə ağız və boğaz iltihablarına yaxşı təsir göstərir. Rəngindən asılı olmayaraq qana xeyirlidir. Adamın kilo almasını təmin edir və iştah açır.

Ağ tutun 15-20 qram yarpağı üç su stəkanı su ilə qaynadıb içilərsə sidik qovucu təsir göstərər. Bu tərkib eyni zamanda atəş salıcı olaraq da istifadə edilməkdədir. Tutun təzə yarpaqlarıyla dəridəki yaralara və burundakı qanamalara tampon edilərsə qanamaları dayandırar.

Quru tutun yarpaqları və qabıqları qaynadılıb əldə edilən maye ilə qarqara edilərsə boğaz, ağız və diş əti iltihablarının qarşısını alar.

Ətirşah çiçəyinin yağı cavanlaşdırıcı, ağardıcı və tonuslaşdırıcı təsirə malikdir. Ətirşah yağı hər bir dəri növünə çox gözəl təsir göstərir,üz dərisində qan dövranını yaxşılaşdırır və ona sağlam rəng verir. Dərinin hamar, elastik və cavan edir.

Ətirşah çiçəyinin qadınsayağı, yumşaq ətri sinir sistemi hüceyrələrini möhkəmləndirir. Orqanizmə tonuslaşdırıcı təsir göstərir, bədəndən şlakları təmizləyir, limfa sistemini stimullaşdırır və antisellülit təsirə malikdir. Latın dilində adı: Pelargonium Graveolens-dir.

Ətri: İsti, yağlı, acı-çiçəkli, qalıcı qətran tonlu, limon, nanə və qızılgül qoxularının qarışığını xatırladan təzə ətir.

Təbii yayılma əraziləri: İsti subtropik və tropik, mülayim iqlimdən soyuq — kontinental iqlimə kimi hər cür hava şəraitində becərilə bilən bir bitkidir. İtaliya, Mərakeş, Fransa, İspaniya, Yunanıstan, Şərqi və Cənubi Afrika, Rusiya. 
Efir yağı bitkinin çiçək və yaşıl hissələrinin buxarla distilləsi yolu ilə əldə olunur.