İmmun sistemi kateqoriyası üzrə məqalələr

Əlbəttə, bədən quruluşunu  müəyyən təlimatlara uyğun tərbiyə etmək mümkün deyil, amma həkimlər vücudunuzun gözəl görünməsi üçün test hazırlayıblar. Testdən keçin və sağlamlığınız barədə dəqiq məlumat əldə edin.

Şam yeməyində nə yeyirsiniz?
A. Mən şam yeməyi yemirəm.
B. Yemək yeməzdən əvvəl sodalı su içirəm.
C. Ilk növbədə zeytun yağı ilə hazırlanmış salatdan başlayıram.
Cavab: C. Yemək yeməzdən əvvəl cüzi miqdarda da olsa, yağ qəbul etmək (zeytun yağı lap əla olar!) həzm prosesini asanlaşdırır. Bu halda Siz tez bir müddətdə doyduğunuzu və uzun müddət tox olacağınızı hiss edəcəksiniz.

İlin soyuq aylarında uşaqlarda qrip və soyuqdəymə xəstəliklərinin riski olduqca çoxalır. Təbii ki, uşağı bu xəstəliklərdən tam sığortalamaq mümkün deyil.

Həm də uşaq belə xəstəlikləri keçirdikdə öz immun sistemini sanki «məşq etdirir». Nəticədə növbəti dəfə eyni virus və ya infeksiya ilə «görüşdükdə» uşağın immun sistemi onlara asanlıqla qalib gəlir.

Lakin hər şeydə olduğu kimi burada da müəyyən hədd var. Uşaq həddən artıq tez-tez və ağır xəstələndikdə bu onun immun sistemininə çox mənfi təsir edir.

Beləliklə, valideynlər bütün lazım olan profilaktik tədbirləri görməlidirlər ki, uşaq mümkün qədər gec-gec xəstələnsin, xəstəlik yüngül keçsin və ağırlaşmalar verməsin.

İmmun sisteminin zəifliyinə çox insanlarda rast gəlmək olar. Bildiyimiz kimi, immuniteti zəif olan insanlar  xəstəliklərə qarşı həssas olurlar. İmmun sisteminizi gücləndirmək istəyirsinizsə aşağıdakı məsləhətimizə əməl edin.

Ədviyyatlar:
2 ədəd çəyirdəyi təmizlənmiş armud

1 ədəd soyulmuş kivi

1ədəd çəyirdəkləri təmizlənmiş limon

1 ədəd kök

Hazırlanması:
İlk öncə armud və kökü blenderdən keçirin. Kivi və limonu xırda-xırda doğrayın. Bütün qarışıqları blenderdə əzib qarışdırın. Soyuducuda bir müddət qalıb soyuduqdan sonra süfrəyə təqdim edin. Hər səhər bu qarışığı qəbul etməklə özünüzü xəstəliklərə qarşı qoruya bilərsniniz.    

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) proqnozlarına görə, XXI əsr allergiyanın artması ilə müşayiət olunaraq, onun ən çox yayılmış xəstəliklər arasında ilk yeri tutması ilə nəticələnəcəkdir.

“Allergiya” terminini Avstriyalı həkim Klemens Pirke irəli sürmüşdür. Sonralar allergiyanı törədə bilən antigeni isə «allergen» adlandırmağa başladılar. Allergen rolunu nəinki mikrob və ya yad bir zülal, hətta, sadəcə olaraq orqanizm üçün yad olan istənilən bir molekul da oynaya bilər.

Allergen rolunu müxtəlif qida maddələri (çiyələk, yumurta, şokolad, balıq və s.), kosmetik vasitələr, məişət tozu, çiçəklərin tozcuğu, parfümeriya, kimyəvi boyalar, dərmanlar və digər adi maddələr də oynaya bilər. Əlbətdə ki, sadalan bu maddələr heç də insanların hamısında allergik reaksiyaya səbəb olmurlar.

Əlbəttə ki, qəti şəkildə — “bütün xəstəliklərin səbəbi immunitetin zəif olması ilə əlaqədardır” — demək düzgün deyil.

Xəstəliklərin əksəriyyəti müxtəlif səbəblərin toplanması nəticəsində baş verir, bu səbəblər arasında immunitet olmaya da bilər. Eyni zamanda bir çox müxtəlif xəstəliklər (həmçinin ağır və təhlükəli xəstəliklər) də vardır ki, onlar öz inkişafına məhz immunitetin zəiflənməsi zamanı başlayırlar. Buna görə immun sistemini hər zaman «döyüşə» tam hazır vəziyyətdə saxlamaq çox-çox vacibdir. Bəs, bunun üçün nə etmək lazımdır?

Gəlin, bir anlığa bədənlərindəki əzələ kütləsini aramsız olaraq artırmaqla məşğul olan kulturistlərə nəzər yetirək. Hər bir kulturist yaxşı bilir ki, o öz bədənindəki əzələləri nə qədər çox məşq etdirərsə (əlbəttə ki, müəyyən bir həddə qədər), nəticə də daha yaxşı olacaq: əzələlərin kütləsi daha çox “şişirdilmiş” olacaqdır.

Adenoviruslar xarici qişası olmayan ,təqribən 70-90 nm diametrli sadə quruluşlu viruslardır.252 kapsomerdən ibarətdir. Onların 240-ı hekson formada olur, onlar virionun səthində tillər əmələ gətirir. Kapsomerlərin12-si penton formada olur, virionun səthində vertikallar  əmələ gətirən bu pentonlardan xaricə doğru fibrillər uzanır.Adenovirusların genomu struktur  və qeyri-struktur zülalları kodlaşdıran xətti ikisaplı DNT molekulundan ibarət olub, zülallarla birləşərək virusun özək hissəsini əmələ gətirir. Hekson və penton  kapsomerləri virionun əsas səthi zülalları təşkil edir.  Bu zülallardaqrup və tip spesifikliyinə malik antigenlər vardır.Penton kapomerləri və onlardan uzanan fibrllər antigen cəhətdən müxtəlifdir. Hemaqqlütinin xassəsinə malik olan fibrillər tip spesifikliyinə malikdir, onların əsasında adenoviruslar serotiplərə bölünür.

Hər bir kişi bilir ki, qasıq nahiyəsi istənilən zərbələrə qarşı çox zərif hesab olunur. Xayaların güclü əzilmələri, cırılmaları, kəsikləri, bir çox hallarda, xüsusən də travmadan sonra həkimə müraciət etmədikdə sonsuzluğa səbəb ola bilir. Belə hal immunoloji sonsuzluq adlanır. Bəs bu necə baş verir?

İmmun sistemi – xeyli sayda immun hüceyrələri və digər müdafiəçiləri olan yüksək döyüş qabiliyyətli bir «ordudur». Bu döyüşçülərdən ən məşhurları limfositlərdir. Onlar hələ uşaq ana bətnində olarkən xüsusi hazırlıq keçerək “özününkü” olmayanları (bakteriyalar, viruslar, yad hüceyrələr və s.) “özününkülərdən” (hüceyrələr, toxumalar, orqanizmin öz molekulları və s.) ayırmağı öyrənirlər. Ancaq əfsuslar olsun ki, immun sisteminin döyüşçüləri arasında orqanizmin öz hüceyrələrinə hücum edən «satqınlar» da olur. Onlar autoimmun (“auto” – özünükü, şəxsi sözündəndir) və ya autoreaktiv hüceyrələr adlanır.

Gündəlik həyatımızda bir çox halarda biz respirator allergiya ilə rastlaşırıq. Belə reaksiya toza, ətirlərə, bitki çiçəkləri tozcuqlarına və s. qarşı baş verir.
Respirator allergiyalar üçün, bizim bir çox hallarda soyuqdəymə adlandırdığımız əlamətlər xarakterik olur: asqırmaq, duru su şəklində ifrazat ilə müşayət olunan zökəm, öskürək, asqırmaq, bunrunda qaşınma hissiyyatı. Havada mövcud olan allergenlər, bundan başqa gözlərin yaşarması, gözlərdə ağrı, qızarma, şişkinlik, qaşınma kimi əlamətlərin yaranmasına da səbəb ola bilər.

Seksuallıq insan kimi malik olduğunuz dərin pərəstişi təlqin edən fiziki qüvvət Nigahda olduqda, məhəbbəti izhar etmək, yeni həyatı qurmaq və nəsli davam etdirmək vasitəsidir. Nigahdan kənarda, məhəbbətə, həyata, uşaq doğuşuna dağıdıcı təsir edir. Düşünülməmiş seksual fəallıq əslində fiziki həyata və reproduksiyaya təhlükə yaradan üsullardan biri kimi cinsi yolla yoluxan infeksiyaların (CYYİ) yayılmasına səbəb olur.
 
Qırx il bundan əvvəl CYYİ və ya zöhrəvi xəstəliklər az və ən çox yayılmış xəstəliklər sifilis, süzənək idi. Hər iki xəstə fahişələr arasında rast gəlinirdi. İndi isə az məlum olan xəstəliklər təhlükəli hala çevrilmişdir. Faciəli olsa da, əhalinin başqa qruplarına nisbətən yeniyetmələr arasında daha çox yayılıb. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatın göstəricilərinə əsasən hər 20 yeniyetmədən biri bu xəstəliyə düçar olur.