Məşhur rəsmlər və rəssamlar kateqoriyası üzrə məqalələr

Səttar Bəhlulzadə yüz il əvvəl Bakının qədim Əmircan kəndində çörəyi torpaqdan çıxan Bəhlul kişinin ailəsində dünyaya göz açmışdı. Ata iki qız övladının ardınca ona sonsuz sevinc bəxş edən ilk oğlan uşağının ona tezliklə ev-eşik işlərində dəstək olacağına çox ümidliydi. Lakin bu oğul payı Bəhlul kişinin istəyinin əksinə olaraq çörək pulunu torpaqdan, əkib-becərməkdən yox, torpağa sonsuz sevgidən çıxaran oldu. Sonda da təkcə ata-anaya, qohum-əqrəbaya yox, bütün millətə qürurverici övlad oldu, sənətinin qüdrəti ilə başqa xalqlara da doğmalaşdı. Ən böyük qazancı da yəqin ki, bir vaxtlar saç-saqqalını ağartdığı atasının üzünü ağartması, xalqına başucalığı bəxş etməsi oldu. Doğma Azərbaycanı başdan-başa böyük məhəbbətlə dolaşıb onun təbiətinə, sayagəlməz nemətlərinə vurğunluğunu bənzərsiz bir bədii biçimdə dünyaya göstərdi. "Ömür qatarı«ndan „ölüm qatarı“na minəndə də dünyanı öz boyaları, öz cizgiləri, bənzərsiz və əlçatmaz „Səttar görümü“ ilə tərk etdi, ecazkar rənglərində „əriyib“ əbədiyyətə qovuşdu, adını sənət tarixinə yazdı. Rəssamlıq tarixində isə oxşarı olmayan „Sənətin Məcnunu“ ayamasını qazandı.

Documenta – hər 5 ildən bir Almaniyanın Kassel şəhərində keçirilən beynəlxalq müasir incəsənət sərgisidir.
Hər Documenta sənət aləmində böyük bir hadisəyə çevrilir, çünki incəsənətdəki ən müasir tendensiyalar, ən yeni cərəyanlar məhz bu böyük sərgidə təmsil olunur. Hər Documenta sərgisi 100 gün davam edir, bu da güclü turist axınına səbəb olur. Sərgidə həmçinin çox vaxt rəssamlar tərəfindən oxunan mühazirələr böyük marağa səbəb olur. İlk dəfə Documenta 1955-ci ildə rəssam və kurator Arnold Bode tərəfindən təşkil olunmuşdu. Sərginin təşkili Almaniyada 1937-ci ildən bəri (yəni nasistlərin qadağasından sonra) heç bir avanqardist sərgi təşkil olunmamasından irəli gəlirdi.
Bu il 13-cüsü keçirilən Documenta, 9 iyundan sentyabrın 16-dək davam edib. Yuxarıda sərgidə iştirak edən misirli müasir rəssam Həsən Xanın (1975) “Düyün” heykəlini (2012; süşə) görə bilərsiniz.

Bu rəssamın əsərlərinin özünəməxsus süjet xətti var-balkon, bardakı qadınlar, flamenko, gecə küçədə yalnız gəzintilər, Şərq, lakin hər şeydən çox xoşuma gələn, insanın fikrini və emosiyalarını dolaşdıran refleksiya arxasında gizlənmiş misilsiz “heç bir şey etməmə” vəziyyətli qadın obrazlarıdır.

İsaak İliç Levitanı ola bilər ki, kimlərsə tanımasın, şəklini, fotosunu görəndə «eh, görəsən hansısa rus mujikidir» — desin, amma ola bilməz ki, onun sir-sifətini tanımayanlar belə haçansa, hardasa onun adını eşitməsinlər yaxud...
Hə, yaxud da onun çəkdiyi rəsm əsərlərindən hansınasa uzun-uzadı diqqətlə baxmasınlar və baxa-baxa, «ilahi, qüdrətə şükür» — ifadəsini dillərinə gətirməsinlər...
Yox, qətiyyən yox, mən bu mülahizəmlə kimlərisə utandırmaq, kimlərisə tələsik gedib Levitanın hansısa əsərinə baxmağa vadar etmək fikrində deyiləm, hərçənd bunun baş verməsinin də heç bir ziyanı yoxdu. Onun «Qızıl payız» əsərindən boylanan bir payız günündən süzülən yorğunluğun, pərişanlığın, ayrılığın kədərli üzünə baxıb, harasa tələsik çıxıb gedən və bir daha dönməyəcək sevdiyin bir adamın ayaq səslərini, xəzəllər üstündə quruyub qalan yaddaşın pıçıltısını eşidəndən sonra Levitanı unutmaqmı olar? Mən hələ onun «Payız günü. Sokolniki» (1879), «Axşam. Qızılı Ples» (1889), «Vladimirka» (1892), "Əbədi sükutda" (1894), «Mart» (1895), «Yağışdan sonra. Ples» (1889) və digər tarixlərdə yaratdığı əsərləri demirəm.

Salvador Dali: «Dəlilərlə mənim aramdakı yeganə fərq, onların dəli, mənimsə, dəli olmamağımdır»
Məşhur rəssam Salvador Dalinin (1904-1989) uşaqlığı mənəvi travmalarla keçmişdi. 6 yaşında sətəlcəmdən ölən qardaşından 3 il sonra dünyaya göz açmışdı. 1973-cü ildə qardaşını, uşaqlığını bu sözlərlə yada salırdı: «Anadan olan kimi, büt kimi sitayiş edilən bir ölünün ayaq izlərindən iməkləməyə başladım. Məni sevdiklərində belə, əslində onu sevirdilər, bəlkədə məndən daha çox sevirdilər...Bu mənimçün həyatımın böyük bir yarası idi». Valideynlərinin ona qoyduqları ad da qardaşının adıydı — Salvador. Rəssam mərhum qardaşına çox oxşayırdı, sanki onun əkiz tayıydı.

«Rəsmlərimdən, çiçəklərimdən başqa heç nə məni maraqlandırmır» deyən Klod Mone deyilənlərə görə, ətrafındakılara qarşı çox biganə adam olub. Bəzən xəbər-ətərsiz yoxa çıxan, sevgililərini, arvadını, uşaqlarını görməzdən gələn bir adam olsa da, söhbət rəssamlığa gələndə o, özünə qarşı çox tələbkar olub.
Hətta məşhurluğunun zirvəsində olduğu vaxtlarda belə, «bu nədir, bu necə rəsmdir?» deyib üstünə şığıyan tənqidçilərə «haqlıdırlar, rəsmlərim bir qəpiyə dəyməz» deyə cavab vermişdi. 78 yaşına qədər davamlı əsəb böhranları keçirən rəssam bir çox əsərlərini parçalayıb məhv eləmişdi. Gördüyü işlərdən heç vaxt razı qalmadığı üçün həyatının sonuna qədər ətrafındakı insanlara buna görə nə qədər böyük əzab-əziyyətlər çəkdiyi barədə şikayətlər etmişdi.