Məşhur rəsmlər və rəssamlar kateqoriyası üzrə məqalələr

1. «Mona Liza» — Leonardo Da Vinçi
Florensiyalı Leonardo Da Vinçi renessans dövrünün ən möhtəşəm rəssamı hesab olunur. O, təkcə rəssam kimi deyil, həm də alim, riyaziyyatçı, mühəndis, ixtiraçı, heykəltəraş, memar, musiqiçi və yazıçı kimi də tanınır. Haqqında yazılanlara görə, Da Vinçi «dağınıq» xarakterə sahib olub. O, bir neçə əsərini tamamlanmamış, yarımçıq qoyub. Da Vinçinin 1503-1506-cı illərdə yaratdığı «Mona Liza» əsəri bütün dünyada məşhurdur və incəsənətin ən dahi əsərlərindən hesab olunur. «Mona Liza»nın simasındakı ifadə — həm xoşbəxt, həm də məyus görünməsi üstü açılmayan sirr olaraq qalıb.

Rəsm əsərində oturmuş halda təsvir edilən qadının yaradılmasında rəssam sfumato üsulundan istifadə edib. Sfumato — rəssamlıqda fiqur və əşyaları bürüyən havanı vermək üçün ümumi təsvirin yumşaldılması texnikasıdır. Sfumato üsulu nəzəriyyədə və praktikada ilk dəfə Leonardo Da Vinçi tərəfindən yaradılıb.

Rafael Santinin yaradıçılığının florensiya dövrünə aid möhtəşəm bir nümunə «Qərənfillə Madonna».

Miniatür rəsm əsərində (279 на 224 mm) müqəddəs Məryəm və körpə İsa təsvir edilib. 2004-çü ildən rəsm əsəri London milli qalereyasında saxlanılır. Kompozisiya etibarilə əsər Leonardo Da Vincinin «Madonna Benua» əsərini təkrarlayır. Kardinal dəyişiklik işıq qammasının işlənməsində özünü göstərir. Fiqurlar zəif işıqlanmış interyerdə təsvir olunur.

Arxa planda arka pəncərədən görünən xarabalıq İsanın doğuluşu ilə bütprərəst dünyanın məhvinin gəldiyini simvolizə edir. Madonna və körpə əllərində tutduqları qərənfil gələcəkdə İsanın qanının töküləçəyini və isanın əzablarını ifadə edir.

Caravaggio – “Emmausda şam yeməyi” (1601)


İsa peyğəmbərin çarmıxa çəkilməsindən sonra həvariləri Qüdsdən Emmaus adlı kiçik bir qəsəbəyə gedirlər. Yolda onlar bir insana rast gəlirlər ki, sonradan o insan da onlara qoşulur. O, Həzrəti İsanın özü idi, lakin ilk gördüklərində həvariləri onu tanımır. Onlar Emmausda həmin gün şam yeməyi üçün əyləşdiklərində “o çörəyi götürdü, şükür etdi və bölüb onlara verməyə başladı. Sonra onların gözləri açıldı, onlar onu tanıdılar. Bu anda, o qeyb oldu.” (Luka 24: 30-31)

Caravaggionun bu əsərində də məhz bu an təsvir edilmişdir. Rəsmdə iki həvarinin Həzrəti İsanı tanıdıqları andakı reaksiyalarını görürük. Rəssam İsanı qeyri-adi, saqqalsız və cavan təsvir edib. O, qırmızı geyimdə bəyaz şalı ilə rəsmin ortasında yer alıb. Köhnə yaşıl geyimdə olan soldakı həvari masanın üzərindən bütün diqqəti ilə Həzrəti İsaya baxır. Soldakı bu həvarinin hərəkətləri çox diqqət çəkir. Görünür ki, o, çox təsirlənib – həm qorxub, kürsüsünü geri çəkib, həm də diqqətlə baxmaq üçün əyilib.

Qustav Klimt “Tibb” (1900-1907)
Vyana universitetinin tavanı üçün nəzərdə tutulan rəsm əsərləri silsiləsindən.

Alloqorik mövzuda hazırlanmış modern art nümunəsi.
material: yağlı boya, kətan.

Hal-hazırda əldə yoxdur, çünki 1945-ci ildə Alman ordusu tərəfindən bu əsər də daxil edilməklə bütün seriya yararsız hala salınmışdır. 1894-cü ildə Klimtə, Vyana Universitetinin böyük zalının tavanları üçün rəsm çəkmək həvalə edilmişdi. Üç mövzuda əsər tələb edildi: Fəlsəfə, tibb və hüquq. Klimt çəkdiklərini universitet rəhbərliyinə təqdim etsə də, əsərlərinin “açıq” tərzdə olması və mövzunun ifrat dərəcədə təhrif edilməsi adıyla universitetdə nümayiş etdirilməyəcəyi barədə məlumat verildi.

Pol Qogen (Ejen Henri Pol Qogen) adı dünya incəsənət tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb. Dünya rəssamlıq sənətində onun özünəməxsus yeri var. Rəssam 1848-ci ildə Parisdə anadan olub. Onun yaradıcılığı başlıca olaraq postimpressionizm və primitivizm cərəyanlarını əhatə edir. 1851-ci ildə Qogenin ailəsi Peruya köçür. Ailə başçısının ölümündən sonra 4 il Limada yaşayan ailə üzvləri 1855-ci ildə yenidən Parisə qayıdırlar.

Pol Qogen bir müddət donanmada işləyib, Parisdə birjada çalışıb. 1873-cü ildə rəssam danimarkalı bir qızla evlənib və ondan beş övladı doğulub. Qogen uşaqlıqdan rəssamlığa həvəsliydi. Gənclik illərində o, ardıcıl rəsmlər çəkir, özünü sənətkar kimi yetişdirirdi. O özü-özünün müəllimi idi. Ona görə də rəssamlıq təhsili almağa gərək duymamışdı. Yaxın rəssam dostları Kamil Pizarro, Pol Sezannla bir yerdə rəsmlər çəkir, dünya rəssamlıq tarixinin gələcək incilərini yaradırdı.

Rəşad Mehdiyev — insanların obrazını qeyri-adi formada çəkən rəssamdır. Fırça ustasının obrazlara, palitranın orijinallığına və müxtəlif janrların yaradıcı sintezinə özünəməxsus yanaşması var.

Rəşad Mehdiyev Azərbaycanın xalq rəssamı Rafiq Mehdiyevin ailəsində anadan olub. Rəssamlıq Akademiyasında baş müəllim olaraq pedaqoji fəaliyyət göstərir, Rəssamlıq Akademiyasının Fəxri Akademiki, Rəssamlar İttifaqının üzvüdür.

Rəşad Mehdiyevin rəsm əsərləri dünyanın bir çox ölkələrində nümayiş etdirilib. Rəssamın əsərləri təkcə məşhurların şəxsi kolleksiyalarında deyil, həmçinin Avropa və Asiyanın bir sıra muzeylərində da saxlanılır. 2006-cı ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatında fərdi sərgisi keçirilib.

Amerikan rəssamı Endi Uorxolun pop-art stilində işlədiyi məhşur rəsm əsəri «Diptix Merilin».

Uorxol rəsm üzərində işləməyə 1962-çi ildə Merilin Monronun ölümündən bir həftə sonra başlamışdır. Trafaret çapının vasitəsiylə rəssam aktrisanın 1953-çü ildə çəkildiyi «Niaqara» filminin çəkilişləri zamanı çəkilmiş fotodan əlli ədəd eyni şəkli kətan üzərinə köçürmüşdür. Əsər bir neçə ay sonra tamamlanmışdır.

Dünya rəngkarlıq sənətinin daim yaşar əfsanəsi Vinsent Van Qoqa aid «Məhbusların gəzintisi» rəsm əsəri.

Rəsm əsəri Van Qoq tərəfindən 1890-çı ilin fevralında Qüstav Dorenin «Dustaqxana» qravürası əsassında çəkilmişdir. Hal hazırda Moskvada Puşkin muzeyində saxlanılır.

Rəsm əsərində məhkum olunmuş dustaqların balaça və dar türmə həyətində zənçirvari hərəkəti təsvir edilib. Rəsm göy-yaşıl qammada yaradılıb.

Məhbusların gəzintisi rəssamın ideyasına görə bağlı dairə olan həyatı simvolizə edir. Ön plandaki mərkəzi fiqur simaları yalnız bir rənglə çəkilmiş digər məhbuslardan fərqli olaraq daha individuallaşdırılmışdır. Bu personajda Van Qoqun öz əlamətləri sezilir.

Rus rəssamı İvan Kramskoyun əsas rəsmlərindən biri olan "İsa Səhrada" rəsm əsəri. Rəsm 1872-ci ildə çəkilib və Tretyakov qalereyasının toplusuna daxildir. Rəsmin ölçüləri 180×210 sm.

Əsərin sujeti əhdi-cədiddə təsvir olunan xac suyuna salındıqdan sonra İsanın səhrada qırx günlük oruc tutması və bu oruc zamanı şeytan tərəfindən sınağa çəkilməsindən bəhs edir. Rəssamın sözlərinə görə o, hər bir insanın həyatında qaçılmaz olan dramatik situatsiyanı əxlaqi secim anını çəkmək istəmişdir.

Bottiçelli bu əsərini bir çox mənbədən ilham alaraq yaratmışdır. Bunlardan ən önəmlisi isə, öz dövrünün böyük şairi Ancelo Polizianonun “Veneranın doğuşu”ndan bəhs etdiyi şeiridir. Bu nəzm əsəri Afrodita üçün yazılmış bir antik yunan əfsanəsindən götürülmüşdür. Venera, Yunan məhəbbət və gözəllik ilahəsi Afroditanın latın və yaxud Roma mifologiyasındakı təzahürüdür.

Yunan mifologiyasında Afroditanın doğuş hekayəsi belədir: Xronos (Zevsin atası, “Zaman”a hökm edən tanrı) tanrılar dərgahında hakimiyyəti ələ keçirmək üçün atası Ouranosun cinsi orqanını kəsib Aralıq dənizinə atır. Dənizə düşən orqan, dənizdə köpüklər əmələ gətirir (“köpük” yunanca “afros” deməkdir) və bu köpüklərdən ilahə Afrodita doğulur. Afrodita bir inci sədəfinin içində, Kipr adası sahillərinə çıxır.