Təkcə gücsüzlüyündən
yıxılmır, atam balası,
Arabir gücündən yıxılır adam.
Başını dik tutub gəzdiyi yerdə
içindən yıxılır adam.
İllər boyu neçə dərdə
dözüb dayanır,
Qəfil sevincindən yıxılır adam.
Dünya qaçır ayağının altından –
yıxılmır,
Bu dünyanın ən dəlisov atından
yıxılmır,
Amma bir kəpənəyin qanadından,
bir otun ucundan yıxılır adam.
…Gülmə hər yıxılana,
atam balası, gülmə, –
Elə bilmə
bu dünyada təkcə gücsüzlüyündən
ya da ki, acından yıxılır adam…
Səməd Vurğun-Ceyran
(“Muğan” poemasından)
De, yolun düşdümü Muğan düzünə?
Piyada gəzdinmi çölləri sən də’?
Söz qoşub ceyranın qara gözünə,
Dincini aldınmı bir göy çəməndə?
Yerdən ayağını quş kimi üzüb,
Yay kimi dartınıb, ox kimi süzüb,
Yenə öz sürünü nizamla düzüb,
Baş alıb gedirsən hayana, ceyran?
Hanı məni gül qoynunda doğuran,
Xəmirimi göz yaşıyla yoğuran,
Beşiyimdə, « layla, balam » çağıran…
Mən cahan mülkündə, mütləq, dоğru halət görmədim,
Hər nə gördüm, əyri gördüm, özgə babət görmədim.
Aşinalar ixtilatında sədaqət görmədim,
Biətü iqrarü imanü dəyanət görmədim,
Bivəfadan lacərəm təhsili-hacət görmədim.
Xah sultan, xah dərvişü gəda bilittifaq,
Özlərin qılmış giriftari-qəmü dərdü fəraq,
Cifеyi-dünyayədir hər еhtiyacü iştiyaq,
Munca kim, еtdim tamaşa, sözlərə asdım qulaq,
Kizbü böhtandan səvayı bir hеkayət görmədim.
Hər sədavü səs ki, dünyaya dоlub əksər əqəl,
Cümlə məkrü alü fənnü fitnədir, cəngü cədəl,
Dirhəmü dinar üçündür hər şеyə yapışsa əl,
Müqtədilərdə itaət, müqtədalərdə əməl,
Bəndələrdə simü bəylərdə ədalət görmədim.
İşıq közәrirsә uzaqda bil ki,
Cırtdanın yoludu, dön qayıt geri.
Pulum da yoxdur ki, mәn gedim alım
Eni üçün dördә bir mәzar yeri.
Ana
Yuxuların qarışıb
zəhərə dönmədimi,
Qəlbində ana hissi
qəhərə dönmədimi?
Necə yatdın, ay ana,
necə yatdın bu gecə?
Mən ki səhərəcən yatmamışam,
mən ki səhərəcən sizi düşünmüşəm,
sizi qəlbimdən atmamışam.
Sərhədçi
Yuxu fikirləşmə sərhədçi!
Bir az ananın gözlərində,
bir az sevdiyin qızın ürəyində yat.
Dərdi-qəmi at,
yuxunu beynindən çıxart.
Mürgüləmə sərhəddə
qoy quş da keçməsin.
Düşmən hədəf kimi səni seçməsin!
Üsyan (poema)
Şəhidlərin xatirəsinə həsr olunur...
Giriş
“Hoydu, dəlilərim, hoydu!”
Biri vardı, biri yoxu,
Yoxu sənin varı mənim.
Azərbaycan torpaqları
əzəlindən parçalandı
yarı sənin, yarı mənim.
Bu nə paydı, bu nə bölüm?
Bu nə dərddir, bu nə zülüm?
Nə vaxtacan dözməliyik
dəhşətlərə, zülümlərə?
Nə qədər göz yummalıyıq
bu cür haqsız bölümlərə?
Xan Qazanım, bir baş qaldır
çat düşmənin üstünə sən!
Oyan Çoban!