islam dininin əsasları kateqoriyası üzrə məqalələr

Ayətullah Seyyid Məhmud “Niyə” kitabında yazır: “İnsanlar üçün iki şey mövcuddur: biri həqiqətlərdir, biri isə o həqiqətləri dərk etməkdir.
Çox zaman həqiqətlər insanın dərk etdiyi ilə üst-üstə düşmür. Bunun da iki səbəbi vardır
Biri budur ki, insanın dərk qüvvəsi zəifdir.

“Səhifeyi-Səccadiyyə”nin 8-ci duası İmam Səccadın (ə) xoşagəlməz əxlaqdan, nalayiq işlərdən Allaha pənah aparması ilə bağlı edilən munacatdan ibarətdir.
Duada elə müxtəlif mövzular əhatə edilir ki, insan heyrət içində qalır. Müxtəlif mövzularda İlahi dərgaha sığınan İmam (ə), bizim üçün ən diqqət olunası və ümumilikdə insan üçün önəmli olan mövzuları ortaya qoyur.
“Haqqın əvəzinə batil seçməkdən, günahda israr etməkdən, xətanı kiçik saymaqdan, itaəti böyük bilməkdən....”.

Hədislərimizin nəql etdiyinə görə, ilk oruc tutan insan Həzrət Adəm (ə) olmuşdur. Hədisdə oxuyuruq: “O zaman ki, Həzrət Adəm (ə) qadağan olmuş meyvədən yedi, o meyvə 30 gün onun mədəsində qaldı. Ona görə də Allah Adəmin (ə) nəslinə 30 gün ac və susuz qalmağı vacib etdi. Əgər gecəni bir şey yeyilirsə, Allah tərəfindən olan lütfə görədir”.

İnsana qarşı pusquda dayanan İblis (lən), daima onun ibadətlərini zay etməklə məşğuldur. İbadəti zay edən amillər ilə tanış olaq:
1. Riya. Hər kim Allah üçün deyil, insanların diqqətini cəlb etmək üçün namaz qılar və ibadət edərsə, o, şeytanın tələsinə düşər və ibadətləri zay olar.
2. Təkəbbür. İnsan namaz qılan zaman şeytan ona təlqin edər ki, etdiyi ibadətlərinə görə hamıdan daha üstündür. Bu yersiz qürurlanmaq onun ibadətini zay edər.
3. Günah. Günah, ibadətlərin yaxşı təsirlərini aradan aparar və insanı mənəvi səmərəsiz halda qoyar. Bir əkinçi uzun müddət əziyyət çəkər və buğda əkər. Ancaq bir gün güclü külək və yanğın sayəsində bütün məhsulunu əldən verər. Əziyyətləri boşa gedər. Günah da eyni şeyi ibadətlə edər.

Həzrət Peyğəmbərin (s) pak İtrətinə (ə) qarşı hər birimiz lazımi qədər diqqətliyikmi?Bu sual əbəs yerə verilməmişdir. Məsələ burasındadır ki, Allah Təala bizim Əhli-Beytə (ə) qarşı diqqətsiz ola biləcəyimizi bildiyindən, irəlicədən bizi bu barədə Qurani-Kərimdə xəbərdar etmişdir.

İslam alimləri şükrə belə bir tərif veriblər: Şükür hər nemətin Allahdan gəldiyini bilmək və dil ilə Uca Yaradanı həmd və tərif etməkdir. Eyni zamanda Allahın bəxş etdiyi nemətləri Onun halal buyurduğu yollarda istifadə etmək, Allah-Təalanın əmrlərini yerinə-yetirib, günahlardan çəkinmək və insanların haqq yola gəlməsi üçün çalışmaq, təbliğ-təşviq etmək də şükrün bir növüdür.
Şükür  neməti yox, bu neməti bəxş edəni görməkdir. Bu neməti verəni görmək də xeyirli əməllərlə mümkündür. Bu kimi əməllər qəlb, dil və digər orqanlarla ifa edilir. Qəlbin şükrüyaxşı əməllərə niyyət etməklə, dilin şükrüdaima həmd və şükür etməklə, orqanların şükrü isə onları halal və doğru yollarda istifadə etməklə olur.

Dünya həyatının müvəqqəti və sınaq məqsədli olduğunu əksər insanlar qəbul edirlər. Hər kəs bu keşməkeşli dünya həyatında mütləq sıxıntı və müsibətlərlə qarşılaşmışdır.
Bu çətinliklər bəzən maddi, bəzən də mənəvi olur. Cahil insanlar bu müsibətlərə üsyan edər, Allaha inananlar isə -hər şeyin Allah tərəfindən gəldiyini bilərək- səbir edər. Çünki uca Allah müqqəddəs kitabında belə buyurur: “Əlbəttə, Biz sizi bir az qorxu, bir az aclıq, bir az da mal, can (övlad) və məhsul qıtlığı ilə imtahan edərik. (Ya Rəsulum! Belə imtahanlara) səbir edən şəxslərə müjdə ver!” (əl-Bəqərə, 155)
Əlbəttə, müsibətlər qarşısında necə hərəkət edəcəyimizi rəhbərimiz Rəsulullah (s.ə.s) tətbiqi olaraq bizə göstərmişdir. Həmçinin Həzrət Nuhun, Həzrət Musanın, Həzrət İsanın, Həzrət Yəhyanın da qarşılaşdıqları müsibətlər və göstərdikləri səbir bizə məlumdur.

“Yalnız (dünyada Allah yolunda çəkilən çətinliklərə) səbir edənlərə axirətdə saysız-hesabsız mükafat veriləcəkdir”. (əz-Zümər 10)
Aləmlərin Rəbbi olan Allaha şükürlər və həmd-sənalar, Onun haqq rəsulu Hz. Muhammədə salətu-salam olsun.
Dünya həyatı hər gün yeni oyunlarla, bəlalarla, müsibətlərlə və bunların doğurduğu vicdan rahatsızlığı ilə üzərimizə yürüməkdədir. Belə qeyri-bərabər şəraitdə əməllərimizin ilahi nəzarət sisteminin sağlam aləti olan ədalət tərəzisindəki müvazinətini sabit saxlamaq qulluq sahiblərindən olduqca böyük məharət tələb etməkdədir. Bütün bu çətinliklərə sinə gərməyə müqtədir olan səbir bərəkətini ruhumuza hakim kəsməyə nail olmasaq, bəla və çətinliklərin şiddətli təsiri altında vurnuxan nəfsin əbədi səadətimizə qənim kəsilmiş üsyankar təbiətinə təslimiyyətimiz qaçınılmaz olacaqdır.

Uca Rəbbimiz kainatı mükəmməl bir nizamla yaratmışdır. Heç bir canlı təsadüfən var olmamışdır. Bütün varlıqların öz nizamı və öz vəzifəsi vardır. Toxumlar, çəyirdəklər, ağaclar, quşlar, heyvanlar, yer və göylər möhtəşəm bir nizam-intizam içində çalışmaqda və öz vəzifələrini layiqincə yerinə yetirməkdədir. Milyonlarla ulduz fəza boşluğunda, öz yollarından heç çıxmadan, bir-birləriylə toqquşmadan hərəkət etməkdədirlər.
İşığında yaşadığımız, istisindən faydalandığımız günəş, hal-hazırda olduğu yerdən dünyaya bir az daha yaxın olsaydı, bütün yer üzü alışıb yanar və buxar halına gələrdi. Əgər bir az daha uzaq olsaydı bütün yer üzü buzla örtülər və heç bir canlı yaşaya bilməzdi.