Xoşbəxt ailə kateqoriyası üzrə məqalələr

Evləndikdən 21 il sonra yeni sevgi parıltısına rast gəldim...
Bir müddət əvvəl həyat yoldaşımdan qeyri bir qadınla gəzməyə çıxmışdım. Bu, həyat yoldaşımın təşəbbüsü idi.– Onu nə qədər sevdiyini dərindən dərk et – deyə həyat yoldaşım mənə məsləhət vermişdi...
Həyat yoldaşımın, birlikdə gəzməyi və vaxt keçirməyi tövsiyə etdiyi həmin qadın Anam idi. 19 il əvvəl həyat yoldaşını – atamı itirmişdi.
Ancaq iş həyatım, gündəlik məşğuliyyət, boynuma düşən məsuliyyət, üç uşaq atası olmağım – bütün bunlar Anama tez-tez baş çəkməyimə mane olurdu.

Bu ittihamı çox eşidirik: “Pul filankəsi dəyişdi“. Doğrudur, bu deyimdə qeybət də var. Ancaq həqiqət budur ki, sonradan əldə edilən var-dövlət, şan-şöhrət çoxumuzu asanlıqla dəyişir. Elə bil biz sosial vəziyyətimizə görə tənzimlənirik, münasibətlərimizi imkanlarımıza görə qururuq.
Bəxtimiz gətirir, işimizdə ciddi irəliləyiş olur, var-dövlətimiz xeyli artır… Beləcə ətrafımız bizi sıxır və yeni mühitlə, yeni insanlarla ünsiyyət qurmalı oluruq. Bəzən də köhnə mühitdən uzaqlaşmaq üçün bəhanələr axtarırıq. Maşınımızı dəyişirik, evimizi dəyişirik, geyimimizdə ciddi “yeniliklər“ görünür, gedib-gəldiyimiz ünvanlar, danışdığımız adamlar təzələnir.

Balaca qız hər gün atasının şəklinə baxar, onu oxşayar və öpərdi. Necə də darıxmışdı atası üçün. Artıq iki il idi ki, atasını görmürdü. Valideynləri ayrılmışdı, amma bu balaca qızın dünyadan xəbəri yox idi. O, bilmirdi ki,əslində atası onları tərk etmişdi. Hər gün o, yenə də ümid edirdi ki, atası mütləq axşam işdən çıxıb, onu görməyə gələcəkdi.

-«Nə qəşən koftan var!» — deyə kimsə ona müraciət edəndə o, tələsik cavab verərdi:" Atam alıb!, Mənim atam!" — deyə nazlanardı. Həyətdə də öz həmyaşıdları ilə oynamazdı. Daim şeirlər deyər ,mahnılar oxuyar öz- özünə: " Atam alıb mənimçün rəngli qələm və dəftər, Kitabıma bax budur, gözəl — gözəl şəkillər..." Beləcə, bu minvalla günlər keçərdi.

Bir ana daim öz uşağından şikayətlənirdi. Ona dedim:«Uşağınla dil tapmağa çalış. O, sənin düşündüyün kimi pis uşaq deyil». Ana isə inadla mənə sübut etməyə çalışırdı ki:" Sən bilmirsən, bu sən deyən uşaqlardan deyil, dözmək olmur. Bilmirəm nə edim, başa salmaqdan ölürəm, eşitmir, bəlkə onun beyni inkişafdan qalıb? Vay, mən neyləyərəm?"- deyə özünü bir az da qorxutmağa başladı. Dedim ki: " Sən bir də de, yumşaq de, nəsə edəndə, danlamamışdan əvvəl soruş niyə eləyib, desin səbəbini, sən də bil neyləyirsən" O da cavabında: " Demək asandı, uşaq tərbiyəsi çox çətin məsələdi".

Hansı kollecin məzunu olmaq istəyərsiniz?
Atanız ananız sizə hansı marka kompyuter alsın?
O biri sinifə keçsəniz kameralı mobil telefonumu istəyirsiniz?
Aman ha məktəbinizdəki balet kursuna davam edin..
Kollec formalarınız neçə növ olsun?
Məktəb avtobusunuz gec gəlsə hirslənərdinizmi? Amma doğurdan da… Siz nə anlayarsınız, şam işığıyla səhər açanlardan..
Sizə bir məktub var! yoxsulluqdan məktəbə gedə bilməyib, divarlarda yazı yazanlardan.. 

və ya uşağa «yox» sözünü necə söyləməli
Uşaq tərbiyəsində valideyn üç mövqedən çıxış edir. Bunlar aşağıdakılardır:
1. Passiv mövqe
2. Aqressiv mövqe
3. Qətiyyətli mövqe
Bir çox valideynlər övladlarına passiv mövqedən yanaşmağa vərdiş ediblər… Bu hər bir münasibətdə özünü göstərir. Onlar belə deyirlər: " Mənim balam, sən nənəngilə getməyə hazırsan?". Belə vəziyyətlərdə adətən uşaqlar valideynin sözünə ya reaksiya vermirlər, ya da «yox» — deyə cavab verirlər. Beləliklə, uşaq oynamağa davam edir. Çünki təbii olaraq düşünür ki, o hazır deyil.

Bir gün avtobusla gedirdim. Yol boyu özümlə fikrimdə mübarizə aparırdım. Hardansa beynimə düşmüşdü ki, mən bu saat yaxınlıqdakı mağazaya girməli və şokolad almalıyam. Lakin almaq da istəmirdim. Ona görə ki, avtobusdan düşsəm, şokoladı almalı və digər avtobusu gözləyəsi olsam xeyli vaxt geçəcək və tələsdiyim yerə gecikəcəm. Nə isə, qərara gəldim, avtobusu yaxınlıqdakı dayanacaqların birində saxlatdırdım, düşdüm və mağazaya tərəf istiqamətləndim. Güclü külək əsməsinə baxmayaraq şokolad istəyim sönmək bilmirdi. 

Mütəmadi danlanan uşaqlar qorxaq və əsəbi olurlar
Ən kiçik səhvlərinə, nadincliklərinə görə uşaqlara qışqırmaq, danlamaq onların qorxaq, qəzəbli və nifrətə meylli olmasına gətirib çıxarır.
Mütəxəssislərin fikrincə, bu şərtlərdə böyüyən uşaqlar məktəbdə və yaşadıqları yerlərdə başqaları ilə ünsiyyət qurmaqda çətinlik çəkirlər.

Əminəm ki, bir çox valideynləri belə bir sual düşündürür: «Mən necə edim ki, uşaq mənim sözümə qulaq assın?» ( Məs: uşağa «evə gəl » deyəndə o saat gəlsin və s) və ya " Filan işi ona necə gördürüm ( Məs: Oyuncaqlarını oynadıqdan sonra yığışdırsın və s). Bəzi valideynlər uşaq onların dediyini etmirsə, kötəkləmək variantına əl atırlar. Bir növ məcbur etmək istəyirlər ki, uşaq onların sözündən çıxmasın. Çox vaxt bu öz səmərəsini vermir. Bəs necə etmək olar ki, uşaq valideynin sözündən çıxmasın? 

«Uşaq kimdi ki, sözümdən çıxsın, nə vaxt böyüyər onda baxarıq», «Uşaq ananı idarə edir, belə tərbiyə olar?», «Uşağa sözü bir dəfə deyərlər, on dəfə yox», «Uşaq ananı saymır, böyüyəndə heç adam yerinə qoymayaca, bunun axırı  nə olacaq?» və s bu tipli məzzəmətli sözlərlə qarşılaşmamış olmazsınız.
Lakin əslində bunun bir səbəbi var. Hər kəs uşaqlıqda necə tərbiyə olunubsa , gələcəkdə  öz uşaqlarını elə də tərbiyə edir. Əgər uşaqlıqda döyülə -döyülə tərbiyə alıbsa, başqa metod bilmədiyi üçün, təbii ki, elə bu üsula da müraciət edəcək. Yox, əksinə sevgi ilə tərbiyə alıbsa, balasını məhəbbətlə böyüdəcək. Meydana sual çıxır — Deməli, balasını döyürsə sevmir, bəyəm? Əlbəttə, yox, hər valideyn körpəsini sevir, onun yolunda hər şeyə hazırdı, Hər kəs balası üçün çalışır, onlar üçün yaşayır.