Ədəbiyyat kateqoriyası üzrə məqalələr

Ağlıyla, elmiylə tanınan kəsi
Bir tikə çörəyə etdilər əsir.
Onun biliklərlə dolu başında
İndi cövlan edir mal-mülk həvəsi.

Həm avam, həm dindaram, həm də dinsiz, kafirəm,
Həm uşağam, həm cavan, həm də ağsaqqal pirəm.
Canım bədəndən çıxsa, sanmayın öldüm… Deyin:
«Alıb getdi onu Dostu … elə dirildiyi dəm».

Ya rəbb, özün səbəb sal, məndəki «mən»i bilim,
Məğzimi dərk etməklə barı özümə gəlim.
Varlığımdan qoparaq sənin sirrinə varım,
Yoxsa səndən bixəbər bu canı, «mən»i neylim?!

Eşqə düşməyincə gülürdü üzüm,
Sonra alt-üst oldu gecəm-gündüzüm.
Aşiqlə məşuqu ayrı sanırdım –
Təki iki dənə görürmüş gözüm.

Artıq dözülməz olduqda – bu bir noyabr axşamında baş vermişdir- məm otağımdakı ensiz palazın üstündə qaçış zolağında olduğu kimi o tərəf- bu-tərəfə qaçırdım və pəncərədən işıqlanmış küçəni gördükdə qorxdum, geriyə döndüm və otaqdakı güzgünün dərinliyində növbəti hədəfi aldım və qışqırdım, səsimi eşitmək üçün, bilirdim ki, ona heç kim hay verməyəcək və heçnə onu zəiflətmək iqtidarında deyil, o heç bir maneəsiz ucalır və hətta boğulsada kəsilmir, – bu zaman divarda bir qapı açıldı, tələm-tələsik açıldı, çünki, tələsmək lazım idi və hətta daşlı küçədəki araba atları da döyüşdə vəhşiləşmiş atlar kimi kişnəyərək dal ayaqları üstünə qalxdılar.

Tam qaranlıq, lampaları sönmüş dəhlizdən ruh şəklində kiçik bir uşaq peyda oldu və qəribə yırğalanan döşəmə taxtasının üstündə ayaqlarının ucunda durdu. Otaqdakı zülmət onun gözlərini kor etdi və əlləri ilə sifətini örtmək istədi, amma pəncərədən küçəyə boylanıb sakitləşdi, orada küçə fənərləindən qalxan işıqlı buxar qaranlığa qərq olunmuşdu. Uşaq sağ dirsəyini divara söykəyərək açıq qapıda dayanmışdı və xaricdən gələn hava axını onun ayaqalarını, boynunu və gicgahlarını sığallayaraq keçirdi.

Mən bir müddət ona baxdım, sonra dedim “Salam” və sobanın ekranı qarşısından pencəyimi götürdüm, çünki mən onun qarşısında belə yarıçılpaq durası deyildim. Mən bir anlığa ağzımı açdım ki, dərindən nəfəs alıb həyacanımı söndürə bilim. Ağzımın dadı qaçmışdır, kipriklərim titrəyirdi, qısası, mənə bircə bu gözlənilən qonaq çatışmırdı. Uşaq hələ də divarın yanında əvvəlki yerində durmuşdur, sağ əlini divara basmışdır, və yanaqları qızarsa da, barmaqlarının ucunu basan, ağardılmış divardakı codurlardan doymaq bilmirdi. Mən soruşdum:

-Siz əminsiniz ki, mənim yanıma düz gəlibsiniz? Bu yanlışlıq deyil ki? Bu böyük evdə yanlışlıq həmişə mümkündür. Mənim adım Eləbelədir, üçüncü mərtəbədə yaşayıram. Deməli sizin görmək istədyiniz mənəm?
– Sakit, sakit, – uşaq dedi, – hər şey qaydasındadır.
– Onda otağa daxil olun, mən qapını örtmək istəyirəm.
– Qapını mən indicə örtdüm. Özünüzə zəhmət verməyin. Ümumiyyətlə sakitləşin.

Bəlkə də, elə adamlar var ki, mənə yazığı gəlir, ancaq özüm bunu hiss eləmirəm. Balaca mağazam mənim üçün o qədər qayğılar yaradır ki, izləri alnımda və gicgahlarımda görünür, ancaq gələcəyi də heç nə vəd etmir, çünki çox balacadır.Gərək bir neçə saat əvvəl hər şeyi dəqiqləşdirəm, səhv eləməmək üçün xidmətçiyə hamısını dönə-dönə təkrar elətdirəm, bu fəsildə gələn fəslin dəbini nəzərə alam, özü də tanış-bilişlərimin deyil, lap ucqar kəndlərdə yaşayanların zövqünü əsas götürəm.

Bütün pullarım tanımadığım adamlardadır, nə işlə məşğul olduqlarını, eləcə də sabah hansı təhlükələrlə üzləşəcəklərini bilmirəm ki, lazım gələndə kömək edim. Bəlkə də, bədxərc olublar, meyxanada qonaqlıq verməyə başlayıblar, bəziləri də qonaqlığın qurtarmasını gözləyirlər ki, Amerikaya qaçsınlar.

Nəhayət, iş gününün sonunda mağazanı bağlayıram, bir anlığa sevinirəm ki, mağazanın sonu-sonucu görünməyən qayğılarından canım qurtardı, ancaq elə həmin anda da səhər-səhər keçirmiş olduğum həyəcan hissi məni geriyə qayıdan dalğa kimi təzədən öz qoynuna  alır, səngimədən özü ilə harasa aparır.

Lakin  bu ovqatımdan istifadə edə bilmirəm, evə tələsirəm, çünki əllərim də, üz-gözüm də çirklənib, tərləyib, pencəyimi toz basıb, ləkə-ləkə olub, mağazada qoyduğum papaq da hələ başımdadır, taxta qutuların üstündəki mismarların deşik-deşik elədiyi başmaqlar da ayağımda… Sanki dalğaların qoynunda irəliləyirəm, əllərimi bir-birinə sürtə-sürtə ovuşdururam, qarşıma çıxan uşaqların başlarını sığallayıram.

Orduda xidmətə illərini verən poruçik Dubov sərbəst xidmətə çağırılan Knaps ilə oturub, içki içirdi. Öz iti Milkanı Knapsa nişan verən Dubov dedi:

— Bunun tayı-bərabəri tapılmaz! Mi-sil-siz it-dir bu! Bir onun sifətinə baxın hələ! Təkcə sifəti nəyə desən, dəyər! İtlərdən başı çıxmayan birisi təkcə sifətinə görə buna iki yüz rubl sayar! İnanmırsınız? Onda siz bu məsələlərdən heç nə anlamırsınız…

  — Anlamağına anlayıram ey, ancaq…

  — Bu ki setterdir, həm də safqanlı ingilis setteridir. Duruşu gözəldir, iybilmə hissinə isə… söz ola bilməz! Heç bilirsiniz küçük ikən bu Milkanı neçəyə almışdım mən? Yüz rubla! Dəh-şət it-dir! Çox-bil-miş-dir bu Milka! Ax-maq-dır bu Milka! Haydı, gəl, gəl yanıma… sevimli itim mənim…

Milkanı özünə tərəf çəkən Dubov itin qulaqlarının arasından öpdü. Bu ara gözləri də yaşardı onun.

— Yo-o-ox, səni heç kəsə vermərəm… gözəlim mənim… şeytanım mənim. Sən də məni sevirsən, eləmi, Milka? Sevirsən?.. Haydı, get, oyna! – deyə poruçik səsini yüksəltdi.

İngiltərədə anadan olmuş yazar, daha çox qısa hekayə müəllifi kimi tanınan Neyl Qeyman qorxu, fantastika janrında uğur qazanıb. O, “The Sandman”, “Stardust”, “Coraline” kimi bir çox kitabın müəllifidir. Yazarın gənc və həvəskar yazarlar üçün paylaşdığı məsləhətləri təqdim edirik.
• Yazın. 
• Sözbəsöz irəliləyin. Hər sözü hər yerdə işlətməyin, ən doğru sözü tapın, sonra yazmağa davam edin.
• Başladığın nədirsə, necədirsə olsun, amma onu tamamla. Onu tamamlamaq üçün nə lazımdırsa et, işə yaramayacağından əmin də olsan, tamamla.
• Onu uzun bir müddət gözdən uzaqda saxla, əgər bacarsan, başqa bir adamın yazısıymış kimi oxu. Bacarmasan, fikirlərinə və ədəbi zövqünə etibar etdiyin bir dostundan və ya ədəbiyyat adamından kömək istə.

Mən qulluqçuyam, ancaq iş tapa bilmirəm. Bir az qorxağam, irəli soxulmağı bacarmıram. İrəli soxulmaq bir yana, başqaları ilə bir sırada da dayana bilmirəm, ancaq bu mənim işsiz qalmağımın yalnız bircə səbəbidir və bəlkə də, bunun, ümumiyyətlə, işsizliyimə heç bir qarışacağı yoxdur, ancaq əsas məsələ odur ki, məni heç yerə çağırmırlar, halbuki başqaları çağırılıb, özü də onlar məndən çox müraciət etməyiblər və ya özləri çağırılmaq istəməyiblər, mən isə çağrılmağı, ən azı, hərdən, lap çox istəmişəm.

Ona görə də qulluqçuların otağında uzanıram, tavandakı tirlərə baxıram, yuxuya gedirəm, ayılıram, təzədən bir də yatıram. Bəzən də yaxınlıqdakı meyxanaya gedirəm, ancaq verdikləri pivə yaman turş olur. Hərdən əsəbiləşib yerə tökürəm, ancaq sonra da təzəsini alıb içirəm. Orada oturmaqdan xoşum gəlir, çünki onun balaca, bağlı pəncərəsindən evimizin pəncərələrinə baxdığımı heç kəs görmür. Orada da çox şey görünmür, mənə elə gəlir, bu küçəyə baxan yalnız dəhlizlərin pəncərələridir.

Özü də bu dəhlizlər ağaların qaldığı otaqların dəhlizləri deyil. Ancaq ola bilsin ki, səhv edirəm, bunu bir dəfə kimsə demişdi, özü də mən şoruşmamışdım, özü demişdi, evin ümumi görünüşü də bunu sübut edirdi. Pəncərələr nadir hallarda açılırdı, açan da qulluqçu olurdu, ona söykənib bir az küçəyə tamaşa edirdi. Deməli, elə dəhlizdir ki, onun küçəyə baxdığını heç kəs görmür. Yeri gəlmişkən, yuxarıda işləyən qulluqçuları tanımıram, onlar mən qalan otaqda yatmırlar.

Çox maraqlı romanlar və hekayələr müəllifi olan dünya şöhrətli yazıçı Ernest Heminquey bir dəfə belə bir mübahisə edir ki, o, bir neçə sözdən ibarət elə bir hekayə yaza bilər ki, hər bir oxucunun qəlbini göynədər.

O, bir neçə sözdən ibarət: “ Uşaq çəkmələri satılır. Geyinilməmişdir” ( “For sale: baby shoes, never worn”) tərcümədən asılı olaraq, 1 söz artıq və ya əskik ola bilər. Ən qısa bir hekayə yazmaqla, mübahisəni udur.

O vaxtdan indiyədək dünya şöhrətli yazıçının bu təcrübəsindən bir çoxları yararlanmış və onun kimi 6 sözdən ibarət qəlblərə toxunan qısa hekayələr yazmağa cəhd etmişlər. Bu hekayələrin ən qısa və oxucuları daha çox təsirləndirən 18-ini sizə təqdim edirik:

Səfərdən axşam evə dönən qızım məni qorxutmağa niyyətliymiş sanki. Heç şorbamı bitirməmiş Şarlotta əlindəki sellofan paketə yığılmış bir yığın foto ilə mətbəxə girdi. Paket elə sarınmışdı ki, hətta sel fəlakəti də ona xətər toxundura bilməzdi. Görəsən bu şəkillərdə nə vardı ki, bunları bu cür qorumaq ehtiyacı doğmuşdu? Bunlar Şarlottanın evinin qarşısında sinəsindən güllə yarası alaraq ölən on səkkiz yaşlı oğlanın fotoları imiş.

— Görürsən, ata? Düz sinəsindən vurulubmuş. Görürsən, ağzının kənarından necə qan axır? Bu da onu göstərir ki, onu tapdığım zaman hələ təzəcə yaralanıbmış.

Soruşdum:

— Hə, nə olsun, axı? Ölüdür də. Mən onu tanıyırdım ki? Çevrədəki dəhşətlər azmış kimi, mən bir də niyə durub, bunlara baxmalıyammış?

Ancaq qızım hədsiz həyəcanlandığından bütün fotolara birbəbir baxmağa məcbur qaldım və ən nəhayət, hadisə yerinə gələn polislərin və “təcili yardım”ın Şarlottanın önünü kəsdiyi fotolara çatdım. Qızım qüssə ilə dedi:

Ufa quberniyasında İlyas adlı bir başqırd yaşayırdı. Onu evləndirəndən bir il sonra atası vəfat elədi. O vaxt mal-heyvandan İlyasın 7 madyanı, 2 inəyi və 20 qoyunu var idi. Bir mülk sahibi kimi İlyas sərvət toplamağa girişdi: sabahdan axşama qədər arvadıyla min bir zəhmətə qatlaşdı, hər kəsdən erkən oyanıb, hamıdan sonra yatağa girdiyi üçün ildən-ilə zənginləşdi.

Düz 35 il əziyyət çəkən İlyas, ən nəhayət, böyük var-dövlət qazandı. Atlarının sayı 200-ə, iri buynuzlu heyvanlarının sayı 150-yə, qoyunlarının sayı isə 1200-ə çatdı. Nökər-naibləri onun ilxı və sürülərini otarır, qaravaşları isə madyanlarını və inəklərini sağır, südündən kumıs, pendir və yağ hazırlayırdılar. İlyasın malı, sərvəti başından aşırdı. Bütün mahal camaatı ona həsəd aparırdı. Haqqında deyirdilər: "İlyas bəxtəvər adamdır. Bu cür varlı-hallı birisinə heç ölüm də yaxın düşməz". 

Nüfuzlu insanlar da İlyasın səsini-sorağını alıb, onunla dostluq qurmağa can atırdılar. Çox-çox uzaqlardan qapısına qonaqlar gəlirdi. İlyas isə onların hamısını xoş qarşılayır, yedirib-içirirdi. Qapısına gələn hər kəsin qabağına kumıs, çay, şerba (pulu təmizlənməmiş xırda balıqlardan bişirilən şorba növü olmaqla, tatar və başqırd mətbəxinin təamıdır — A.Y.) və qoyun əti qoyulurdu. Həyətə qonaqlar girən kimi əlüstü bir-iki qoyun, qonaq-qara lap çox olanda isə at kəsilirdi.

İlyasın cəmi iki oğlu və bir qızı vardı. Oğlanlarını evləndirmiş, qızını isə gəlin köçürmüşdü artıq. İlyas kasıb olanda oğlanları onunla birgə çalışar, ilxılara və sürülərə baxardılar. Elə ki ailə varlandı, oğlanlar daha çox əylənməyə meyl saldılar, bir oğlu isə içkiyə qurşandı. Böyük oğul bir dalaşma zamanı öldürüldü, kiçik oğlunun arvadı isə çox yekəxana idi deyə, həmin övladı İlyasın sözündən çıxmağa başladı. Buna görə də o, həmin oğlunu evdən ayırdı.

Ayırdığı oğluna İlyas ev və mal-qara verdiyi üçün öz sərvəti azaldı. Bundan bir az sonra isə İlyasın sürülərində xəstəlik yayıldı və xeyli heyvan tələf oldu. Sonrakı il qıtlıq yaşandı — ot-ələf qəhətə çıxdı. Qara qış xeyli heyvanı məhv elədi. Sonra qırğızlar gəlib, ən yaxşı ilxısını zorla onun əlindən aldılar və beləcə, İlyasın malı-dövləti zavala uğradı. Get-gedə İlyasın maddi durumu pisləşdi, gücü isə azaldı. Yetmiş yaşına çatanda İlyas elə vəziyyətə düşdü ki, xalçalarını, yəhərlərini, kürklərini, içigilərini (uzunboğaz çəkmənin nisbətən yüngül növü — A.Y.), daha sonra isə mal-heyvanını satmağa məcbur oldu və tamamilə yoxsullaşdı. Heç özü də xəbər tutmadı ki, o qədər sərvət haraya yox oldu və əlacsız qalıb, ahıl yaşında arvadıyla birlikdə el qapılarında muzdurluq eləməyə başladı. 

Artıq İlyasın bütün var-dövləti əynindəki pal-paltarı, kürkü, xəz papağı, içigisi və başmaqları idi, bir də ağbirçək arvadı Şam-Şemagi. Evdən ayırdığı oğlu qürbət ellərə üz tutmuşdu, qızı isə dünyadan köçmüşdü. Odur ki, bu dünyada ahıl ər-arvada əl tutacaq bir kimsə qalmamışdı.
Qonşu Muhəmmədşahın bu insanlara ürəyi yandı. Özü nə hədsiz varlı idi, nə də çox kasıb, sadəcə düzənli bir yaşamı vardı və xeyirxah biriydi. Bir vaxtlar İlyasın süfrəsində yediyi duz-çörəyi o, hələ unutmamışdı. Rəhmi gəldiyi üçün qocaya dedi: "İlyas, arvadını da götürüb, bizim evə yerləş. Yayda imkanın yetdikcə, bağ-bağçada işləyər, qışda mal-heyvanı yemləyərsən. Şam-Şemagi isə qoy madyanları sağıb, kumıs hazırlasın. Yeməyiniz, geyiminiz mənim boynuma, bundan başqa ürəyiniz nə isə istəsə, deyərsiniz, onu da verərəm".

Qonşusuna təşəkkür edən İlyas arvadıyla birlikdə Muhəmmədşahın himayəsinə sığındı. İlk vaxtlar çətinlik çəksələr də, sonradan bu şəraitə öyrəşdilər, ər-arvad qonşunun evində yaşamağa və imkanları yetdikcə işləməyə çalışdılar.

Ev sahibinə bu cür adamlarla işləmək əl verirdi, çünki qocalar özləri təsərrüfat sahibi olduqlarından hər işin çəmini bilirdilər, tənbəl deyildilər, bacardıqları qədər işə can yandırırdılar. Muhəmmədşaha ağır gələn yalnız o idi ki, vaxtilə böyük imkan sahibi olan bu insanlar indi necə ağır duruma düşüblər.

Bir gün uzaq diyardan Muhəmmədşahın qapısına elçilər gəldi. Məclisə molla da çağırıldı. Muhəmmədşah göstəriş verdi ki, bir qoç kəsilsin. Heyvanı soyan İlyas bişirdiyi təamı qonaqlara yolladı. Qoç ətindən yeyən qonaqlar bunun üstündən çay içdilər, sonra isə kumısa keçdilər. 
Ev sahibi qonaqlarla xalça üstə düzülən, qu tükündən döşəkçələrdə oturub, piyalələrdən kumıs içib, söhbətləşdikləri vaxt iş-gücünü bitirən İlyas açıq qapının önündən keçdi. 
Onu görən Muhəmmədşah qonağından soruşdu:
— O qapının önündən keçən qocanı gördünmü?
Qonaq dilləndi:
— Hə, gördüm. Onda marağımı çəkəcək nə isə vardı ki?
— Məsələ burasındadır ki, o kişi vaxtilə bu mahalın ən zəngin adamı sayılan İlyasdır. Ad-sanını yəqin eşitmiş olardın.
Qonaq dedi.
— Əlbəttə ki eşitmişəm. Üzünü görməsəm də, şan-şöhrəti xeyli uzaqlara yayılmışdı.
— İndi onun əlində-ovcunda heç nəyi qalmayıb və mənim qapımda işləməyə möhtacdır. Arvadı da bizdə qalır, madyanları sağır.
Qonaq necə heyrətləndisə, ağzını nırçıldadıb, başını yellədi və dedi:
— Hə, görünür, xoşbəxtlik gəldi-gedər nemətdir. Fələyin fırlanan təkəri birini təpəyə qaldıranda, digərini çamura atır. Yaxşı, bəs o qoca necə dözür buna, xiffət-zad eləmir ki?
— Onu haradan biləsən?! Sakit, farağat bir həyat sürür özü üçün, yaxşı da işləyir.
Qonaq şoruşdu:
— Onunla söhbətləşə bilərəmmi? Həyatı barədə nələrsə öyrənmək istəyirəm.
Ev sahibi:
— Niyə də olmasın? — deyib, alaçığın divarını döyəclədi:
— Babay (başqırd dilində «baba» deməkdir — A.Y.), gəl, bizimlə birgə kumıs iç. Arvadını da gətir.
İlyas arvadıyla birlikdə alaçığa girdi. Qonaqlar və ev sahibi ilə salamlaşdı, dua oxuyandan sonra girişdə diziüstə oturdu. Arvadı isə pərdənin arxasına keçib, ev sahibəsinin yanında əyləşdi.
İlyasa da bir piyalə kumıs gətirdilər. O, bir daha qonaqlara və ev sahibinə baş əyərək, kumısdan bir qurtum alıb, piyaləsini yerə qoydu.

Qonaq ondan xəbər aldı:
— Hə, baba, bizim bugünkü növrağımıza baxanda yəqin sən öz keçmiş günlərini xatırlayıb, dərdə-qəmə batırsan? Vaxtilə, gör, necə gen-bol yaşayırdın, indi isə sıxıntılar məngənəsində qıvrılırsan?
İlyas gülümsəyərək, dedi:
— Əgər əsl xoşbəxtliyin və bədbəxtliyin nədə olduğunu sənə desəm, yəqin mənə inanmazsan. Sən bu sualı mənim xanımıma ver, çünki qadınların ürəyində nə varsa, dilində də odur. Bu məsələ barədə bütün həqiqəti qoy o, sənə açıb, söyləsin.

Qonaq pərdənin o biri üzünə səsləndi:
— Hə, nənəcan, əvvəlki xoşbəxtliyin və indiki qara günlərin barədə sən nə fikirləşirsən?
Pərdənin arxasından Şam-Şemaginin səsi gəldi:
— Mənim gəldiyim qənaət belədir: ərimlə baş-başa düz əlli il ömür sürmüşük, daim xoşbəxtlik axtarsaq da, onu tapmamışıq. Ancaq iki ildir bütün sərvətimiz əldən çıxıb və muzdurluqla çörəyimizi qazanırıq. Əsl xoşbəxtliyi biz bunda tapdığımız üçün artıq xoşbəxtlik axtarışlarından əl-ətək üzmüşük. 

Qonaq da, ev sahibi də bu cavabdan heyrətə gəldilər. Muhəmmədşah yerindən dikəlib, pərdəni çəkdi ki, qarının üzünü görsün. Əllərini çataqlayan qarı gülümsəyərək, ərinə baxırdı, əri isə bu ara ona gülümsünürdü. Qarı bayaqkı fikrini təkrarladı:

— Bu, doğru sözümdür, zarafat-zad eləmirəm. Varlı olduğumuz o əlli il boyunca biz səadət axtarsaq da, onu heç cür tapa bilmədik. Daha heç nəyimiz qalmadığından muzdurluğa başladıq və əsl xoşbəxtliyi onda daddıq. Daha bu dünyadan başqa bir umacağımız yoxdur.
— Axı, indiki xoşbəxtliyinizin məğzi nədədir?
— Deyim nədədir: zəngin olanda bircə saat da boş vaxtımız olmurdu ki, dərdləşək, axirətimiz barədə düşünək, Allaha iman gətirək. Qayğılarımız daim başımızdan aşırdı çünki! Qonağımız gəlirdi — düşünürdük ki, ona nə yedirək, nə içirək, nə pay qoyaq ki, bizi yamanlamasın. Qonaq-qara olmayanda isə nökər-qaravaşı güdürdük ki, az işləyib, çox yeməsinlər. Beləcə, daim dünya malı üstündə əsirdik, bu isə günahdır. Ya dayçanı, ya buzovu canavar dağıtmasın deyə, ya da oğru sürünü aparmasın deyə təlaşlanırdıq. Gecələr gözümüzə yuxu getmirdi ki, birdən qoyunlar quzuları basıb, tapdalayarlar. Gecə vaxtı çıxıb, tövləyə baş çəkirdik. Təzəcə rahatlaşan kimi qış üçün yem tədarükünün qayğısı alırdı canımızı. Üstəlik, bütün bu məsələlərdə ərimlə aramda vaxtaşırı münaqişə qopurdu. O, deyirdi ki, belə eləyək, mən isə deyirdim yox, belə edək və başlayırdıq dilləşməyə, günaha batmağa. Bu minvalla biz qayğılarla, günahlarla baş-başa bir ömür sürmüş və xoşbəxt həyatın nədə olduğundan bixəbər qalmışdıq.

— Bəs indi?
— İndi isə ərimlə mən sevgi və anlayış şəraitində dil tapırıq, üstündə dilləşəcək heç nəyimiz qalmayıb, yeganə qayğımız isə ağaya xidmətdir. Gücümüz yetdikcə, həm də həvəslə çalışırıq ki, ağa ziyana uğramasın, qazancı bol olsun. Nahar və şam yeməyi baxımından hər hansı qayğımız yoxdur, içməyə kumıs da tapırıq hələ. Şaxtada isinmək üçün təzəyimiz və isti kürkümüz var. Həm dərdləşməyə, həm də axirətimiz barədə düşünməyə və Allaha tövbə etməyə vaxt tapırıq. Əlli il sərasər axtardığımız xoşbəxtliyi biz yalnız indi tapa bilmişik.

Qonaqlar bu cavaba güldülər.

İlyas söhbətə qoşuldu:
— Gülməyin, mənim qardaşlarım, bütün bu deyilənlər zarafat deyil, insanın bir ömür sonucu gəldiyi qənaətdir. Əvvəllər var-dövlətimizi itirdikcə arvadımla mən axmaq kimi buna ağlayıb-sızlayardıq. İndi isə Allah bizim gözlərimizi əsl həqiqətə açıb, onu bizə göstərib. Biz də bu sirri öz könülxoşluğumuz üçün deyil, xeyrini görüb, yararlanasınız deyə, sizlərlə paylaşırıq.

Molla dedi:
— Bunlar — hikmətli sözlərdir. İlyas indi burada həyatın əsl həqiqətini açıb, söylədi sizlərə. Bu öyüd Müqəddəs Kitabımızda da var. 
Gülüşməyə ara verən qonaqlar fikir aləminə daldılar. 

Tərcümə: Azad Yaşar

1. Hekayələri heç vaxt bir-bir yazma. Bunu edən şəxs, son nəfəsini verdiyi gün geriyə baxdığında yalnız bir hekayə ilə məşğul olduğunu görə bilər.

2. Ən yaxşısı hekayələri üç-üç, beş-beş yazmaqdır. Əgər enerjisinə güvənən varsa, hekayələri doqquz- doqquz, on beş- on beş yazsın.

3. Diqqət edilməsi lazım olan nöqtələrdən biri də hekayələri hətta iki-iki də yazılmamasıdır.

4. Quiragayı, Felisberto Hernandezi, Borqesi, Rulfoyu, Monterrosoyu, Qarsiya Markesi oxumaq lazımdır. Bu yazıçıların əsərlərinə az da olsa hörməti olan isə Cela və ya Umbralı heç vaxt oxumamalıdır. Onların yerinə Kortazarı və ya Bioy Casaresi əlbəttə oxumalı, Cela və Umbralı isə heç vaxt... 

5. Hekayə yazanların Petrus Boreli oxuduğunu deməklə öyünmələri tez-tez rastlanılan bir vəziyyətdir. Real olan budur ki, bir çoxu onu təqlid etməyə çalışır. Əslində onun geyim tərzini təqlid etməliydilər. Yazıçıların əksəriyyəti Petrus Borel haqqında yetəri məlumatlı deyil belə. Necə ki, onlar Gautier və ya Nerval haqqında bir şey bilmirlər.

6. Məsləhətim budur ki, Petrus Boreli oxuyun, onun kimi geyinin amma eyni zamanda Marcel Schwob, sonrasında isə Alfonso Reyesi və ardıcıllıqla Borgesi oxuyun.