Görkəmli fiziklər kateqoriyası üzrə məqalələr

Paskal görkəmli fransız riyaziyyatçısı, fiziki və filosofudur.
O, 19 iyun 1623-cü ildə Fransanın Klermon-Ferran şəhərində riyaziyyatçı ailəsində anadan olub.
Paskal atasının rəhbərliyi ilə riyazi təhsil almış və istedadlı olduğunu gənc yaşlarında büruzə vermişdir.
Riyaziyyata daha çox maraq göstərən Paskal 16 yaşında Konik kəsişmələrə həsr edilmiş proyektiv həndəsənin əsas teoremlərindən birini yazmışdır /Paskal teoremi/. O dövrün alimlərinin çoxu bu gənc riyaziyyatçının belə bir əsəri özü yazmasına inanmırdılar.18 yaşında Paskal Blez hesaba aid toplayıcı maşın ixtira edir. 20 yaşı olanda gənc alimin hesaba, ədədlər nəzəriyyəsinə, cəbrə və ehtimal nəzəriyyəsinə aid bir sıra əsərləri nəşr olunmuşdur.

Georq Simon Om alman fizikidir. Om Almaniyanın Erlangen şəhərində anadan olub. Om gimnaziyanı bitirdikdən sonra Erlangen universitetinə daxil olur. Universiteti bitirdikdən sonra orta məktəbdə müəllim işləməyə başlayır və eyni zamanda doktorluq dissertasiyasına müstəqil olaraq hazırlaşır. 1811-ci ildə o, Erlangen universitetində doktorluq dissertasiyası müdafiə edir və Almaniyanın müxtəlif məktəblərində fizika-riyaziyyat müəllimi işləyir. Orta məktəb müəllimi işləyərkən Om 1820-ci ildə cərəyan şiddəti ilə gərginlik arasındakı asılılığı öyrənmək üçün eksperiment aparmağa başlayır.

Albert Eynşteyn, Nils Bor kimi nəhəng fiziklərlə eyni sırada adı çəkilən akademik, Nobel, Lenin və üç dəfə Stalin mükafatları laureatı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Danimarka və Niderland Elmlər Akademiyalarının, Amerika Elmlər və İncəsənət Akademiyasının, Fransa Fizika Cəmiyyətinin, London Fizika Cəmiyyətinin və London Kraliça Cəmiyyətinin üzvü, XX yüzilliyin əfsanəvi fiziki Lev Davidoviç Landau. Xanımı Koranın və dostlarının “Dau” deyə çağırdıqları bu insanı hər kəs sevir, gözlənilməz hərəkətlərinə göz yumur və bunlara dahinin şıltaqlığı kimi baxırdılar.

Bakılı balasıyam… 
Landau Davidoviç 1908-ci ildə Bakıda yəhudi ailəsində anadan olub. Deyilənə görə, o, öz doğum tarixi barədə belə deyərmiş: “Mən yanvarın 22-də lord Bayronla bir gündə, amma dahi ingilis şairindən 120 il sonra anadan olmuşam”. Anası Lyubov Velyaminovna şəhərdə məşhur ginekoloq-həkim, atası David Landau isə Azərbaycanın neft sənayesində tanınan mühəndislərdən idi.

Övladlarının təhsil almaları üçün 1913-cü ildə Landaular ailəsi Bakı şəhərinə köçür və indiki Nizami və Səməd Vurğun küçələrinin kəsişdiyi tində yerləşən binada (üzərində L.D.Landaunun xatirə lövhəsi asılıb) mənzil alırlar. Lev Davidoviç Landau 1924-cü ilə kimi həmin mənzildə yaşayır. Qeyd edək ki, hazırda Bakıdakı küçələrdən birinə alimin adı verilib.

1098 ixtıra!!! Bütün ömrü boyu gündə 18-20 saat işləyən Edison 84 il yaşamışdır.
Bəşəriyyət tarixində Edisondan məhsuldar ixtiraçı olmamışdır.
Görkəmli Amerikan ixtiraçısı Tomas Alva Edison Ohayo ştatının Maylan şəhərində anadan olub. O, ilk təhsilini müstəqil olaraq evdə almışdır. Edison uşaqlıqdan kitab oxumağa həvəs göstərirmiş. Kimya və fizikaya aid kitabları daha çox sevərmiş. Eyni zamanda kitablardan öyrəndiklərini təcrübədə yoxlayırmış. Təcrübələr üçün vəsaiti çatmadığından 12 yaşlı Edison qatarlarda qəzet satmağa başlayır. İşlədiyi qatarın baqaj vaqonunda laboratoriya düzəldib, boş vaxtlarında orada təcrübələr apararmış.

Coul ingilis fiziki olub, enerjinin saxlanması qanununu ilk kəşf edənlərdən biridir. Ceyms Coul (24.12.1818-11.10.1889) Böyük Britaniyanın Solforu şəhərində anadan olub. O, təhsilini evdə aldıqdan son¬ra onun ilk fizika müəllimi C.Dalton olub və onun təklifi ilə də eksperi¬mental təcrübələr aparıb. O, əvvəlcə elektrik sahəsində tədqiqatlar aparıb, bəzi elektrik cihazlarının konstruksiyası ilə əlaqədar məqalələri ilə jurnallarda sistematik çıxış etmişdir.
Coulun əsas elmi işləri elektromaqnetizm, istilik və qazların kinetik nəzəriyyəsinə aid olub.

Məşhur Danimarka nəzəriyyəçi fiziki, müasir kvant mexanikası yaradıcılarından biri Nils Bor 1885-ci ildə Kopenhagen universitetinin fiziologiya professoru ailəsində anadan olub.
Kiçik yaşlarında Bor əl əməyinə maraq göstərmiş və fiziki iş ona həmişə böyük ləzzət verərmiş.
1903-cü ildə Nils Bor Kopen­hagen universitetinə daxil olur. Tələbəlik illərində Bor səthi gərilməyə aid müsabiqə işini yerinə yetirib Danimarka EA-nın qızıl medalını alır. 1907-ci ildə yazılmış bu əsər Borun ilk elmi işi olub. Borun sonrakı elmi işi onun doktorluq dissertasiyası olmuşdur. Bor 1911-ci ilin əvvəllərində «Metalların elektron nəzəriyyəsinin analizi» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edir. Bu dissertasiya işində Bor metalların daxilində sərbəst elektronların mövcud olması təsəvvürləri əsasında metalların istilik və elektrikkeçirmə xassələrini izah etmişdir.

«Amper — elektrikin Nyutonudur»
C.K.Maksvell

Amper (22.1.1775-10.6.1836) — böyük fransız fiziki və riyaziyyatçısı olub, müasir elektrodinamikanın banilərindəndir. O, Lion şəhərində zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. Onun atası mükəmməl təhsil alaraq, əvvəllər tacir olmuş sonralar isə Lion şəhərində Krallığın prokuroru vəzifəsində işləmişdir. Amperin atasının fransız alim və yazıçılarının, eyni zamanda Yunan və Roma klassiklərinin əsərlərindən ibarət zəngin kitabxanası olub.

Amper heç vaxt məktəbdə oxumayıb, atasının kitabxanasından istifadə edərək evdə təhsil alıb.

10-11 yaşlarında çoxlu fransız kitabları oxuyub, sonra isə atasının köməyi ilə latın dilini öyrənib. Amperin 14 yaşı olaanda əsas bilik mənbəyi kimi «Ensiklopediyanın 20 cildini oxuyub qurtarıb.»

N.G.Basov görkəmli Sovet fiziki, kvant elektrodinamikasının banilərindən biridir. O, 1922-ci ildə Voronejdə anadan olub. Basov Moskva Mühəndis-fiziklər institutunu bitirdikdən sonra (1950) SSRİ EA P.N.Lebedev adına fizika institu-tunda işləməyə başlayıb.
Basovun tədqiqat işləri kvant generatoru və gücləndiricilərinin müx¬təlif problemlərinə həsr edilib. Proxorovla birlikdə kvant sistemlərinin köməyi ilə elektromaqnit rəqslərinin generasiyası üçün yeni üsul işləyib hazırlamış və molekulyar generatoru /Mazer/ yaratmışdır.

Verner Karl Heyzenberq (alm. Werner Heisenberg, 5 dekabr 1901, Vürzburq – 1 fevral 1976, Münhen) – görkəmli alman fiziki, matriks kvant mexanikasının yaradıcısı, 1932-ci il fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı. 1976-cı ildə xərçəng xəstəliyindən vəfat etmişdir.

Həyatı
Verner Heyzenberq 1901-ci ildə Vürzburqda Bizans tarixi professoru Avqust Heyzenberqin ailəsində anadan olmuşdur. Fizikanı Münhendə Zommerfildin rəhbərliyi altında öyrənmişdir. Universiteti cəmi üç ilə bitirmişdir. «Maye axınlarının stabilliyi və turbulentliyi“ mövzüsunda dissertasiya müdafiə edir. 1924-cü ildə Göttingendə Maks Bornun assistenti işləyir. Bir müddət isə Kopenhagendə Nils Borun yanında çalışır. Növbəti illərdə Maks Born və Paskual Yordanla birlikdə kvant mexanikasının ilk variantı olan matriks mexanikasının əsasını qoyur. 1927-ci ildə cəmi 26 yaşında Leypçiq universitetinin professoru təyin olunur. 1932-ci ildə isə fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülür. 1942-45-ci illərdə Kayzer Vilhelm adına fizika institutuna rəhbərlik edir və Berlin universitetində dərs deyir. Məhz Berlində ikən 3-cü Reyxin Silahlı Qüvvəlır İdarəsinin uran layihəsində iştirak edir. 1945-46-ci illərdə İngiltərədə saxlanıldıqdan sonra Almaniyaya qayıdır və Münhendə Maks Plank adına fizika institutunun direktoru təyin edilir.

Dahi fizik 1936-cı ildə Elizabet Şumaxerlə evlənir və yeddi övlad atası olur. Oğullarından biri- Martin Heyzenberq genetika professoru olur.

Rezerford atom nüvəsinin mövcud olmasını kəşf etmiş, atomun quruluşuna aid planetar model vermiş və ilk dəfə atom nüvələrinin süni çe-vrilməsi prosesini təcrübi olaraq almışdır. O öz fundamental kəşfləri ilə atomun quruluşu və radioaktivlik haqqında elmin əsaslarını qoymuş¬dur.
Ernest Rezerford (30.08.1871-19.10.1937) Yeni Zelandiyada fermer ailəsində anadan olub. Onun atası mexanik, anası isə müəllimə olub. O, məktəb dövründə riyaziyyata daha çox meyl edib və bütün fənləri yaxşı oxuyub. Hər sinifdə oxuyarkən Rezerford təltif olunmuş və mükafatlar almış, müxtəlif maşın və mexanizmlər modeli düzəltmişdir.
Rezerford 1893-cü ildə Kolleci əla qiymətlərlə bitirir və universitetə daxil olur. Onun fundamental tədqiqatları radioaktivliyə, atom və nüvə fizikasına aid olub.