böyük musiqiçilər kateqoriyası üzrə məqalələr

Gözü həmişə Bakıda olan bəstəkara  gah Qara Qızıl, cah da Qızıl Qızılov deyərdilər.  
«Məncə Bakı dünyada ən gözəl şəhərdir. Hər gün o, aydın günəşli, yaxud zəif bozumtul-mirvari dumanlı və yağışlı səhərlə oyanarkən oxuyur. O özü bütünlükdə mahnıdır… Belə gözəl şəhəri mənim xalqım əsrlər boyu yaradıb» Qara Qarayev

Qara Qarayev nəslində özünü musiqi sənətinə həsr eləmiş ilk adamdır. Ata tərəfi Abşeronun Fatmayi kəndindən, ana babası İskəndər bəy Axundov isə Şamaxının məşhur nəsillərindən idi. Bu ailə 20-ci əsrin Bakı ziyalıları kimi çox da zəngin deyildi.  Şərq tərbiyəsi almış Fərəc babanı Qarayev mənəvi-fəlsəfi mövzularda söhbət edən, musiqi və şeri, fars dilini bilən, Nizami Gəncəvini orijinalda oxuyan və muğamat bilicisi kimi xatırlayır.

Balaca Volfqanq təbiətcə gülərüz olduğundan yıxılanda ağlamazdı. Anası onun ağladığını cəmi bir dəfə xatırlayır – o da atası Leopold çalğısını saxlayıb körpəni otaqdan çıxardıqda. Bir dəfə axşamçağı valideynləri evdə olmayanda Volfqanq alətə yaxınlaşıb bütün barmaqlarıyla aləti döyəcləyir. Səs kəskin olduğundan fiziki zərbə almış kimi uşaq üz-gözünü turşudur. Sonra ehtiyatla bir barmağını klavişə toxundurur. Eşitdiyi səsdən çox məmnun qalır. Bu gecədən etibarən klavisin onun ən sevimli oyuncağına çevrilir. 3 yaşında klavisində çalır, 5 yaşında alətin virtuoz ifaçısı sayılır, 6 yaşında isə musiqi bəstələyir. 8 yaşında 3 simfoniyanın müəllifi idi. 14 yaşında isə bütün Avropada nüfuzlu sayılan Boloniya Musiqi Akademiyasının üzvü idi.

XIX əsrin ən görkəmli dahi bəstəkarı P. İ. Çaykovski öz yaradıcılığında müasir həyatı hərtərəfli təsvir etmək qabiliyyətinə malik olmuşdur. Dövrünün səciyyəvi obrazları onun yaradıcılığında öz əksini tapmışdır. Bəstəkarın əsərləri bütün dünyada böyük rəğbət qazanaraq həyatın konkret məzmununu ümumi bəşəriyyət zirvəsinə qaldırmışdır.
Çaykovski psixoloji aləm ilə bağlı olaraq yaradıcılığında insanın daxili aləminin təsvirinə üstünlük verir. O, böyük psixoloq idi.Onun yaradıcılığının mərkəzini fəlsəfi psixoloji problemlər tutur. Çaykovski daima öz qəhrəmanlarını onu əhatə edən mühitlə qarşı – qarşıya qoyaraq toqquşdurur. O da, dövrünün bir sıra nümayəndələri kimi rus xalqının həyatında olan faciənin səbəbini axıradək dərk edə bilmirdi. Ona görə də bu mühiti böyük həyəcanlıqla keçirirdi. Çaykovski yaradıcılığında bədbinlik, pessimizm əlaməti yoxdur. Onun faciələrində belə ən faciəvi obrazlar ruh düşkünlüyündən çox uzaqdır.

Müslüm Məhəmməd oğlu Maqomayev 1885- ci ildə Qroznı şəhərində anadan olmuşdur.
Ailədə musiqiyə olan maraq Maqomayevin bir bəstəkar kimi formalaşmasında böyük rol oynamışdır.
Onun musiqi istedadı hələ kiçik yaşlarından özünü büruzə vermişdir. İlk təhsilini Qroznıda almış Maqomayev 1899-cu ildə Qori müəllimlər seminariyasına daxil olur.

Azərbaycanın görkəmli bəstəkarı, ictimai xadim. Dövlət mükafatı laureatı.
F. Əmirov öz yaradıcılığında daim dahi bəstəkarımız Ü. Hacıbəyovun ənənələrini davam etdirərək milli musiqi sənətimizin inkişafına çalışmışdır. Ideya məzmununun dərinıliyi, insanın daxili aləminin təsviri, melodik üslubun zənginliyi, ahəngdar orkestrləşdirmə Əmirov yaradıcılığına xas olan cəhətlərdəndir. Onun yaradıcılığında ritmik, melodik və məqam-intonasion qanunauyğunluqlar öz əksini tapır. Bəstəkar kiçik həcimli miniatürlardan tutmuş, mahnı, romans, süita, musiqili komediya, simfoniya, sinfonik muğamlar, fortopiano ilə sinfonik orkestr üçün konsert, opera və balet kimi bütün janrlarda özünü istedadlı mütəxəssis kimi tanıtmış və geniş kütlə dinləyicilərinin rəğbətini qazanmışdır.

Üzeyir ƏbdülHüseyn oğlu Hacıbəyov 1885- ci ildə Şuşa yaxınlığında, Ağcabədidə anadan olmuşdur. Atası ədəbiyyat sahəsində, anası isə musiqi sahəsində yüksək mövqe tutmuşlar. Musiqiyə olan həvəsi anasından mənimsəmiş Ü. Hacıbəyov 7 yaşında ikən tarda və kamançada yaxşı çalırdı, muğamat oxuyurdu.
Ü. Hacıbəyov 1897- ci ildə Şuşada olan iki illik rus-tatar məktəbinə daxil olur. Həmin məktəbi müvəffəqiyyətlə bitirdikdən sonra 1899- cu ildə Qori müəllimlər seminariyasına daxil olur.

M. İ. Qlinkanı çox zaman rus musiqisinin Puşkini adlandırırlar. A.S. Puşkin öz yaradıcılığı ilə rus ədəbiyyatında klassik dövr yaratdığı kimi, Qlinka da rus klassik musiqisinin əsasını qoymuşdur. Puşkinin şerləri bizə necə təsir edirsə Qlinka musiqisi də bizə eynilə həmin təsiri göstərir. Puşkin kimi Qlinka da insanın gözəlliyini, daxili aləmini, vətənə sadiqliyini, qəhrəmanlığını, dostluğunu öz əsərlərində təsvir edir.Qlinka forma, harmoniya, polifoniya, orkestrləşdirmə sahəsində fəaliyyət göstərən ilk rus professional bəstəkarıdır. Ahəngdarlıq, “səs palitrasının” genişliyi, orkestr, səslənməsinin və yeni harmonik ifadələrin müxtəlifliyi Qlinkanı romantizmlə yaxınlaşdırır.
Mixail İvanoviç Qlinka 1804 – cü ildə Smolensk quberniyasının Novospassk kəndində anadan olmuşdur.

Bir gün Milan Konservatoriyasının direktorunun yanına cavan bir oğlan gəlir və onu qəbul imtahanına buraxmağı xahiş edir. Qəbul komissiyası iddiaçının əsərləri ilə tanış olandan sonra ona qəti rədd cavabı verir. Həmin hadisə 1832-ci ilə təsadüf edir. Bir neçə onillikdən sonra isə Milan Konsevatoriyası vaxtilə bəyənmədiyi gənc musiqiçinin adını daşımaq şərəfinə nail olmağa səy göstərir. Həmin musiqiçinin adı Cüzeppe Verdidir.

«New age» musiqisinin ən tanınmış nümayəndələrindən biri olan Yanni Chrysomallis, 14 noyabr 1954-cü ildə Yunanıstanda anadan olmuşdur.
Yanni kiçik yaşlarından Mozart, Şopen, Bethoven, Stravinski kimi böyük musiqiçilərin təsiri altında olmuşdur. O, dinlədiyi bu insanları «bir söz belə demədən dinləyiciləri ilə ünsiyyə qurmağı bacaran müsiqiçilər» adlandırmışdır, və belə bir musiqiçi olmağı qarşısına məqsəd qoymuşdur. Yanninin fikrincə hərflərin birləşməsiylə bildirilən fikri hər hansı melodiya və ya ritmlə bildirdikdə bu daha mənalı olur.

Dahi rus bəstəkarı Dmitri Şostakoviç XX əsr dünya musiqisinin ən nəhəng nümayəndələrindən biridir. Onun kəskin dramatik, hətta faciəvi musiqisi zorakılığa, qəddarlığa qarşı çıxır, insanın xoşbəxt gələcəyinə inadkarlıqla can atmasını tərənnüm edir. Şostakoviç dünya simfonik musiqisinin Bethoven, Çaykovski və Maler kimi böyük ustadları ilə bir sırada duran sənətkardır. Simfoniyalarında insan varlığının ən mürəkkəb problemlərinə toxunan bəstəkar özünəməxsus, fərdi yaradıcılıq üslubu nümayiş etdirir.