böyük musiqiçilər kateqoriyası üzrə məqalələr

Vivaldi (italyan: Antonio Vivaldi) Barokko dönəminin ən önəmli nümayəndələrindən biridir. Skripka virtuozu, bəstəkar və rahib olduğu bilinir. Əslində bir bərbər olan atasının skripkaya olan marağı Vivaldinin uşaqlıq dövrünə olduqca dərindən təsir göstərmişdir. İlk musiqi təhsilini atasından alan məşhur bəstəkar doğulduğu Venesiyada qısa müddətdə şöhrət tapa bilmişdir.

Keşişlik təhsili alan Vivaldi 25 yaşında rəsmən keşiş olaraq işləməyə başladı. Eyni ildə “Ospedale della Pietà” adlı qızlar yetimxanasında şikəst və yetim qızlara skripka çalmağı öyrədən Vivaldi bu qızların 2 ayda bir konsert verməsinə şərait yaratmışdır. Bu konsertlərin hər biri üçünsə ayrı-ayrı kiçik həcmli kompozisiyalar (concertino) yazan Vivaldinin aktiv zəkası, həqiqətən, təqdirəlayiqdir.

Müslüm Maqomayevin ölümsüzlüyünə aparan yol
Əgər uşaq teatr rəssamı və dramatik aktrisanın ailəsində doğulursa və hələ üstəlik onun babası tanınmış bəstəkardırsa, hər şey onun incəsənətlə bağlı olacağını güman etməyə əsas verir. İndiki vəziyyətdə də məhz belə olub. Lakin heç kəs bu oğlanın hansı yüksəkliklərə ucalacağını və pərəstişkarlarının necə sonsuz sevgisini qazanacağını təsəvvür edə bilməzdi.

Çətin günlərdə doğulmuş
Oğlanın adını Müslüm qoyublar. O, qorxulu və dəhşətli 1942-ci ildə dünyaya gəlib. Düzdür Bakıda, müharibə alovundan uzaqda olub. Öz atasını Müslüm ümumiyyətlə xatırlamırdı: oğlu anadan olduqdan qısa müddət sonra Məhəmməd Maqomayev orduya çağırılır, tale isə onunla pis zarafat edir – o, Berlinin alınması uğrunda gedən döyüşlərdə qələbəyə bir neçə gün qalmış vəfat edir.

Birinci əfsanə. Motsart çox ağıllı idi və o, hər şeydə çox bacarıqlı idi. O, asanlıqla hər şeyə nail olurdu.
Sözsüz, Motsart musiqi aləmində bir dahidir, o, fenomal bacarıqlara sahib idi. Lakin onun şah əsərlərinin arxasında böyük əmək gizlənir. Motsartın dahiliyi 3 yaşından etibarən biruzə olunur. Onun atası, Zalsburq knyazının sarayında xidmət göstərən məşhur pedaqoq və musiqiçi, dərhal oğlunun təhsili ilə məşğul olmağa başlayır. Balaca Motsart öz bacısının ardıyca pyesləri təkrar edirdi və onları asanlıqla yadda saxlayırdı. Artıq dörd yaşında olarkən o, öz ilk konsertini verir, altı yaşında isə klavesina, skripka və orqanda çalırdı. Motsartın ilk turnesi başlayanda onun heç altı yaşı da yox idi. Bacısı Anna ilə o, Avropanın yarısını gəzir. Bir neçə il ərzində onlar Münhendə, Parisdə, Venada, Londonda, Hollandiyada və İsveçrədə konsertlər verirlər.

Uliyam Folkner özündə mədəniyyətləri təsnifləşdirərkən İtalyan mədəniyyətini “Bütün insani hisslərin mədəniyyəti” adlandırmışdı. Maraqlı yanaşmadır, məncə. Hələ o vaxt bu cümlənin məna yükünü başa düşməmişdim, ta ki İtalyan filmləri və musiqiləri ilə yaxından tanış olana kimi. Yəni Fellininin, Antonioninin, Pavarottinin, Andrea Boçellinin sehrinə düşüb, yaxşı mənada onlarla xəstələnənə qədər.

Təbii ki bir xalqın mədəniyyəti bununla məhdudlaşmır, əgər geniş mənada mədəniyyət deyiriksə bura rəssamlıq, ədəbiyyat da daxildir, amma mən italyanların daha çox filmləri və musiqiləri ilə tanışam.

Mənə görə Fellinini sevmək həm də Pavarottini sevməkdir, Antonionini sevmək elə Boçellini sevməkdir. Bu sənətçilərin nəsə mistik bağlılığı var, məsələn Pavarotti musiqidə Fellini kimidir, xəbərin olmadan (musiqinin romantikasında itib-batanda) səni qaldırıb yerə vura bilər, amma Antonioni belə deyil, Boçelli kimi həlimdir, qətiyyən səni incitməz, nə də səni xəlvəti zərbə ilə nokauta salmaz.

İndi mən sizə nə Fellinidən, nə Pavarottidən nə də Antonionidən danışacam. İtalyan mədəniyyətinin dünyaca tanınmış siması, məni əzəmətli səs tembri ilə heyrətləndirən Andrea Boçellidən danışmaq istəyirəm. Həm də ona görə Boçelli mənə maraqlıdır ki, o fiziki qüsurlu sənətçidir — gözləri görmür. Amma ürəyi onun hər şeyi deməkdir, o ürəklə nə şedevrlər yaratmayıb ki…

Ümumiyyətlə, mən illustrator olmağa hazırlaşırdım, amma fikrimi dəyişdirdiyimə məmnunam.

9 ilimi məktəb-pansionda keçirmişəm, valideynlərimi nadir hallarda görürdüm. Nəticədə öz problemlərimi özüm həll etməyi və öz ayaqlarım üzərində durmağı öyrəndim.

Gəncliyimdə ümumiyyətlə pulum olmadığı zamanlarda, az-maz, belə deyək, iki həftə pul yığırdım, sonra isə onları bir gündə böyük məmnuniyyətlə xərcləyirdim.

Əzizlərim, mən sadəcə olaraq musiqi fahişəsiyəm.

İnsanlar sevməyə və ayrılmağa davam edirlər – bu tükənməz prosesdir, mən isə bu barədə musiqilər yazmaqda davam edirəm.

Əsl adı Yunis Ketlin Veymon olan Nina Simon 1933-cü ilin fevral ayında Trionada (Şimali Karolina) çoxuşaqlı musiqiçilər ailəsində doğulmuşdur. Onun qəlbində musiqiyə məhəbbət hissi aşılayan da öz valideynləri olmuşdu. Dörd yaşında pianinoda çalmağı öyrənmiş Nina yeddi yaşında, artıq, orqan çalırdı. Uşaq yaşlarından yerli kilsəyə gedən, orada Marian Anderseni təqlid edərək psalmalar oxuyan Nina Simon klassik musiqi təhsilini Nyu-Yorkdakı prestijli Juilliard School musiqi məktəbində almışdır. Əla musiqi duyumuna malik olan Nina musiqinin bütün istiqamətləri ilə maraqlanır, lakin caza və blüzə daha çox üstünlük verirdi.

O, tək elə 2009-cu “İlin Adamı” yox...
...həm də iki əsrin canlı dəbidir. Həm sənətdə, həm siyasətdə. “Necə”-“niyə”sini soruşan tapılmaz qənaətindəyəm. Nədən ki, o, bütün yaradıcı və ictimai-siyasi fəaliyyətində bu sayaq sual-çalarlar üçün bir boşluq qoymayıb.

Yox, əgər bu “cəsarətdə” bulunan bir respondent varsa, buyurub, bir “internet-referendum” keçirə bilər. Amma bəri başdan praqmatiklik edə bilərəm ki, o “şəkkak”ın cəhdi havayı gedəcək. Yəni bu sentimental “referendum”un nəticələrinə görə, Azərbaycan üzrə 100, keçmiş Sovetlər İttifaqı məkanı üzrə 101, dünya çapı üzrə isə — təbliğ-reklam çatı, o dövr tikanlı məftillərinin energetik kilovatı, bir az da sözügedən sənətkarın səsindəki hədsiz millilik qatı və şərqlilik zatı səbəbindən — minimum 99,9 faiz uduzacaq…

Uşaqlığım yaxşı keçib, qardaşlarımla çox əylənirdik, amma nədənsə həmişə özümü tənha hiss edirdim.

Mən qara amerikalıyam. Öz irqimlə, kimliyimlə fəxr edirəm.

Əgər Hollivudun plastik əməliyyat edən bütün sakinləri şəhəri tərk etsə, orada heç kim qalmayacaq.

Heç vaxt bir işdən sona qədər razı qalmıram. Mən perfeksionistəm. Əlbəttə ki, özümdən razı insan da deyiləm, bu səbəbdən, güzgüyə az-az baxıram.

İsaya bənzəməyə və onun nəsihətləri ilə yaşamağa çalışıram. O, bizə uşaqları sevməyi, onlar kimi təmiz və günahsız olmağı, dünyaya uşaqların gözü ilə baxmağı və ətrafımızdakı hər şeydə möcüzə axtarmağı vəsiyyət etmişdi.

Görkəmli bəstəkar, Xalq artisti, professor Hacı Xanməmmədovun adı çəkiləndə ilk növbədə çoxsaylı könül oxşayan mahnılar yada düşür. “Qadan alım”, “Ceyran”, “Getmə, amandı”, “Niyə döndü” kimi onlarla nəğməni sevməyən tapılarmı? Həm də bu mahnılar tanınmış müğənnilərin ifasında qəlbimizi fəth edib…

Hacı Dadaş oğlu Xanməmmədov 15 iyun 1918-ci ildə qədim Dərbənd şəhərində dünyaya göz açıb. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra Bakıda orta ixtisas musiqi məktəbinin tar sinfinə qəbul olunur.

Bir təsadüf nəticəsində Üzeyir Hacıbəyli ilə görüşən Hacı dahi bəstəkarın diqqətini çəkir. Bu vaxt Ü.Hacıbəyli “Koroğlu” operasını bitirmək üzrə idi. Əsər 1937-ci ildə akademik teatrda tamaşaya qoyulur. Bəstəkarın dəvəti ilə Hacı simfonik orkestrdə tar partiyasını ifa edir.

1938-ci ildə isə Moskvada keçirilən Azərbaycan incəsənəti ongünlüyündə “Koroğlu” operasının tamaşasında iştirak edir. 1943-cü ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında Xalq musiqisinin əsasları şöbəsi açılır və Üzeyir bəy H.Xanməmmədovu ora dəvət edir. Musiqi folklorunu dərindən mənimsəyən musiqiçi ilk mahnılarından artıq xalq musiqisindən, muğam çalarlarından bacarıqla istifadə edir.

1855-ci ildə Nijni Novqoroddan Miliy Balakirev (1837 — 1910) adlı gənc bir bəstəkar və pianoçu Peterburqa gəlir. Cəmi 18 yaşında olan bu istedadlı musiqiçinin sənətində və şəxsiyyətində sanki qeyri-adi bir cazibə qüvvəsi varmış. Çox keçmir ki, musiqi ilə ciddi məşğul olan bir neçə gənc -Preobrajen polkunun zabiti Modest Musorqski (1839 — 81), Dənizçilər Korpusunun tələbəsi Nikolay Rimski-Korsakov (1844 — 1908), kimyaçı-professor Aleksandr Borodin (1833 — 87), hərbi mühəndis Sezar Kui (1835 — 1918) Balakirevin başına toplaşır və onun rəhbərliyi altında rus musiqisində yeni yollar aramaq niyyətinə düşürlər. Qısa bir müddətdən sonra musiqi adi məşğuliyyətdən, əyləncədən onların həyatlarının mənasına çevrilir.