Ərzaqlar kateqoriyası üzrə məqalələr

İnsan orqanizmi üçün faydalı olan giləmeyvələrdən biri də qapızdır. Yay fəslinin əvəzsiz təamlarından olan qarpız susuzluğu yatırdır, həzm prosesini yaxşılaşdırır və qanı durulaşdırır.

Qan təzyiqi yüksək olan insanlar qarpız vasitəsilə mütəmadi olaraq təzyiqlərini stabil saxlayırlar. Qarpız tumu böyrək daşını salır. Bəs şirin və keyfiyyətli qapızı necə seçmək lazımdır? İnsanların bir qismi qarpızın sapına baxmaqla, bir qismi əlində sıxmağa çalışaraq yoxlayır. Bəzi insanlar da bu seçimi tanış satıcıların öhdəsinə buraxır.

Ət məhsulları və onların istifadəsi qida zəncirinin yüksək risk dərəcəsinə malik olan sahəsidir. İstehlakçı üzərində etiketi olmayan, istehsal və son istifadə tarixi qeyd edilməyən, yaxud son istifadə müddəti bitmiş, keyfiyyətinə şübhə etdiyi, hermetik qablaşması, yaxud süni qoruyucu qabığı zədələnmiş (cırılmış), kif əlamətləri, qaxsıma, turşuma, kolbasaya xas olmayan rəng və dad müşahidə etdiyi kolbasa məmulatlarını almamalıdır.

Kolbasa məmulatını əl ilə yoxladıqda nə çox bərk, nə də çox yumşaq olmalıdır. Kolbasanı bıçaqla kəsdikdə qiyməsinin rəngi kolbasa üçün xarakterik olmalıdır. Kolbasa məmulatının (sellefondan hazırlanan qabıq istisna olmaqla) qabığı quru və bərk olmalı, ətə yaxşı yapışmalı, qabığın üzərində kif əlamətləri olmamalıdır.

Bənövşəyi kartof — bu tərəvəz həmçinin «qaradərili qadın», "Çin trufflesi" və ya «mavi Fransız truffle kartof»u adlanır.

Adi kartofa bənzəsə də, tərkibi çox fərqli olan bənövşəyi kartofun vətəni Cənubi Amerikadır. Adi kartofdan on dəfə artıq antioksidan və antosiyana malik olan bənövşəyi kartof hazırda dünyanın bir çox ölkələrində, o cümlədən qonşu Türkiyədə, Rusiyada da becərilir.

Qaymaq südün üstünə yığılan yağlı hissəsidir. Süd zavodlarında qaymaq əldə etmək üçün sentrafuqadan istifadə edilir.

Yaxşı qidalanmış camış südünün 35%-ini qaymaq təşkil edir. Təbii südü bişirdikdən yarım saat sonra onun üst hissəsində nazik təbəqə əmələ gəlir. Təbii yolla ev şəraitində qaymaq əldə eləmək üçün bişirilmiş südün ən azı 10-12 saat soyuq yerdə saxlanmılması lazımdır. Mütəxəssislər qaymaq əldə etmək üçün üstündə ən azı 1 sm qalınlığında qatı təbəqə əmələ gələnə qədər südü sakit vəziyyətdə saxlamağı məsləhət bilir.

Qarğıdalının faydaları saymaqla bitmir. Vitamin və minerallarla zəngin olan qarğıdalı bir çox xəstəliklər və pozulmalar zamanı faydalı sayılır.

Mütəxəssislər qarğıdalını kərə yağı ilə yeməyi tövsiyə edirlər. Bu halda qarğıdalının tərkibində olan vitaminlər orqanizm tərəfindən daha yaxşı mənimsənilir.

Həmçinin kərə yağı ilə qarğıdalı qəbizlik, qaraciyər xəstəlikləri, ürək və damar xəstəlikləri zamanı faydalıdır, nefrit və podaqra zamanı ağrıları azaldır.

Qarğıdalını bişirib (bunu buxarda etmək daha yaxşı sayılır), üzərinə kərə yağı və az miqdarda duz çəkib yeyin. Həm dadlı, həm də çox faydalıdır.

Avropada trüfel kimi tanınan ən bahalı göbələk növü, bizdə isə onun bir növü olan dombalan mövsümü gəldi.

Bir vaxtlar şahların, kralların, şahların yediyi, elə indi oliqarx və zəngin insanların bahalı restoranlarda sifariş edib, bəh-bəhlə yediyi, faydası olduqca çox olan dombalan Azərbaycan torpağında da yetişir.

Mövsümündən asılı olaraq bazarlarda 20-30-50 manata satılan dombalanın dadını çox az adam bilir. Daha çox Gəncə, Goranboy, Naxçıvan bölgələrində yetişən dombalan göbələyi immun sistemini yaxşılaşdırır, xərçəngdən qoruyur, orqanizmi cavanlaşdırır, sinir sisteminə müsbət təsir edir.

Alimlər hər gün şokolad yeməyi məsləhət görürlər. Amma bu xəbərin pis tərəfi də var. Onlar yalnız tünd, acı şokolad yeməyi tövsiyə edirlər. Şokoladın tərkibində kakao çox, şəkər isə az olarsa, faydaları bir o qədər çox olar. Faydalı şokoladın tərkibində kakaonun miqdarı 70% və bundan çox olmalıdır.

1. 70-85% kakao miqdarına sahib 100 qram şokoladda gündəlik ehtiyacımız olan bir çox maddələr var:
— 11 qram qida lifi
— Gündəlik ehtiyacımız olan dəmirin 67%-i
— Gündəlik ehtiyacımız olan maqneziumun 58%-i

Süd və süd məhsulları insanların geniş istifadə etdiyi əvəzsiz qidalardandır. Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin apardığı araşdırmalara görə, süd yaxşı stimulyatordur və orqanizmə daxil olan başqa qida maddələrinin mənimsənilməsini artırmağa köməklik edir.

Açıq şəraitdə satılan süd məhsulları gigiyenik baxımdan insan orqanizmində zərərli xəstəliklərə səbəb ola bilər. Ona görə də süd və süd məhsulları alarkən qablaşdırmanın üzərində aşağıdakı məlumatların olduğuna diqqət etmək lazımdır:

1. Ürəyin sağlamlığını qoruyur
Balığın tərkibində doymamış yağ turşusu var. Buna görə də ətdən fərqli olaraq xolestrolun səviyyəsini aşağı salır. Əsl yaralı yağ isə Omeqa 3-dür.

2. Damarları təmizləyir
Damardaxil tıxanıqlıqlar yaranmasının qarşısını alır. Dəniz məhsullarının tərkibində olan Omeqa 3 yağlarındakı EPA və DHA-lar eikosanoidlərin sağlam səviyyədə qalmasına yardımçı olur. Bu eikosanoidlər bədənin xərçəngə və digər öldürücü xəstəliklərə qarşı qoruyan hormonabənzər maddələrdir.

Bitki yağları ən tez-tez istifadə olunan məhsullardandır. Mütəxəssislər sübut edir ki, ürək-damar sistemininin sağlamlığı üçün insan hər gün 1 x.q. bitki yağı istehlak etməlidir.

Bu mənada ən faydalı bitki yağı zeytun yağı sayılır. Mütəxəssislər bitki yağını seçərkən bəzi göstəricilərə fikir verməyi tövsiyə edirlər.

— Yemək bişirmək üçün rafinə edilmiş, salatlar üçün isə rafinə edilməmiş yağdan istifadə edin. Rafinə edilməmiş yağı qızdırmaq olmaz, bu zaman ziyanlı maddələr ifraz olunur.

— Rafinə edilmiş yağın heç bir qoxusu və dadı olmur. Əksinə isə rafinə edilməmiş yağ öz spesifik qoxusunu və dadını saxlayır.