Flora kateqoriyası üzrə məqalələr

Razyana

Razyana (aptek şüyüdü) xoş ətirli bitkilərdən sayılır və çətirçiçəklilər, Apiaceae fəsiləsinə aid bitkidir. Onun ətrini buruna tutmadan da hiss etmək olur. Bəzən razyananı boyana da adlandırırlar. Xoş ətrinə görə ətriyyat və yeyinti sənayesində, habelə məişətdə geniş tətbiq sahələri var. Yarpaqları və körpə zoğları salatlarda, şorba və plov hazırlanmasında istifadə edilir.


Botaniki təsviri


Hündürlüyü 2 metrə qədər olan ikiillik ot bitkisidir. Dəyirmi formalı, yuxarı hissəsi budaqlı gövdəsi və növbəli düzülmüş qınlı yarpaqları var. Gövdəsinin aşağısındakı yarpaqları saplaqlı, ayası çox sayda lələkvari yarılmış, xətvari-sapşəkilli payları əmələ gətirmişdir. Gövdəsinin yuxarı hissəsindəki yarpaqları, demək olar ki, oturaqdır.

Davamı →

Evkalipt yarpağı

Evkalipt cinsinin dünyada təxminən 500-ə qədər növü vardır. Tibbi cəhətdən ən əhəmiyyətli növlərindən biri kürəşəkilli evkalipt, Eucalyptus globulus labill bitkisidir. Dünyanın ən nəhəng ağacı olub, vətənində (Avstraliyada) hündürlüyü 150 metrə çatır. Bu bitki bəzi digər səciyyəvi xüsusiyyətlərə də malikdir. Nəhəng ağac olmasına baxmayaraq onun kölgəsi olmur, çünki yarpaqları yerə perpendikulyar vəziyyətdə dayanırlar. Bu bitkiyə heterofiliys (müxtəlif yarpaqlı) əlaməti xasdır.


Belə ki, kürəşəkilli evkaliptdə yarpaq dar 2 formada və 2 düzülüşdə olurlar. Bitkidəki cavan yarpaqlar yumurtavarı və ya enli lansetvari formada olub, supsativ (qarşı-qarşıya, cüt-cüt) yerləşmişlər, saplaqlıdırlar. Bitkinin yaşlı yarpaqları oraqşəkillidirlər, saplaqlıdır və növbəli düzülmüşlər. Evkalipt ağacları özlərinə çoxlu su çəkmək xüsusiyyətinə də malikdirlər. Onların bu xüsusiyyətindən bataqlıqları, gölməçələri qurutmaq, ağcaqanadları məhv etmək və dolayı yolla malyariya xəstəliyinin kökünü kəsmək üçün istifadə edilir.

Davamı →

Çuğundur

Çuğundurun tərkibində 50 faiz natrium və 5 faiz kalsium var. Natriumun kalsiumdan on dəfə çox olması kalsium duzunun yaxşı həll olmasına şərait yaradır. Bu da çox vacibdir. Çünki bişmiş qida yeyən adamın damarlarında, oynaqlarında və digər orqanlarda yığılıb qalan qeyri-üzvi kalsium böyük fəsadlar verir. Poliartrit, revmatizm, osteoxondroz və s. xəstəliklər baş qaldırır. El arasında onları «yel» xəstəliyi adlandırır, yaxud deyirlər ki, «oynaqlarıma duz yığılıb». Çuğundur şirəsini kök və xiyar şirəsinə qatıb, hər gün içən xəstə «yel» xəstəliyindən dava-dərmansız xilas ola bilər.
Davamı →

Kahı

Digər tərəvəzlər kimi, kahıda da insan orqanizmi üçün lazım olan bir çox dəyərli elementlər var. O cümlədən, dəmir və maqnezium. Dəmir hemoqlobin yaratmaq prosesində fəal iştirak edən elementdir, onun bədəndə tez-tez təzələnməsi çox vacibdir.
Qara ciyərlə dalaq dəmirin yığılıb qaldığı əsas yerdir. Orqanizm onun qapısını yalnız böyük ehtiyac duyulduqda döyür. Məsələn, bədən çoxlu qan itirəndə, yaxud da qəbul olunan qidada, hansı səbəbdənsə, qırmızı qan kürəciklərini formalaşdıran elementlər ya tamam yoxdur, ya da cüzidir.
Davamı →

Zəfəran

Yunan əfsanələrindən birində bu bitkinin yer üzündə yaranma tarixçəsi belə təsvir olunur: Merkuri allahının Krokus adlı bir dostu var imiş. Bir dəfə Merkuri disk atarkən təsadüfən Krokusu yaralayır və gənc ölür. Qana boyanmış torpaqdan isə sarı-narıncı rəngli zəfəran gülü bitir. Başqa mənbələrə görə bitkinin latın dilindəki «krokus» adı hətta Homerə də məlum idi. Belə güman edilirdi ki, bu bitkinin ən yaxşı növləri «Kronos» adlı ərazidə yetişirdi. Bəlkə də əksinədir, həmin ərazi zəfərana görə belə adlanlırılıb? Ərəb dilindən tərcümədə isə gülünün borucuqları və dişciklərinin rənginə görə zəfəran «sarı» mənasını verir.

Davamı →

Gicitkan

Gicitkan çoxillik bitki olub, 100-120 sm hündürlüyündə rast gəlinir. Tərkibində aşılayıcı maddələr, zülallar, qarışqa turşusu, pantoten turşusu, K, C vitaminləri, karotinoidlər, dəmir duzları, xlorofill, mum vardır.
Gicitkanın əsastəsiri tərkibindəki dəmir duzları və vitaminlərlə bağlıdır. Bu bitki lipid (yağ) mübadiləsini normallaşdırır, eritrositlərin yaranmasına stimulə edici təsir göstərir. Yarpaqlarının tərkibindəki K vitamini qaraciyərdə laxtalanma faktorlarından birinin –protrombinin əmələ gəlməsini stimulə edir.bundan başqa, gicitkanın müalicəvi növləri öd qovucu, iltihabı kəsici, mədə-bağırsaq traktının selikli qişasını regenerasiya edici xüsusiyyətlərə malikdir.

Davamı →

Balqabaq

Balqabaq qədim bostan bitkilərindəndir və ondan hazırlanan dadlı təamlar milli mətbəximizin ləziz yeməklərindən hesab olunur. Əsasən, öz buğunda bişən, qovrulan, marinadlaşdırılan, mürəbbə, marmelad və salatlar üçün istifadə edilən balqabağın toxumları da müalicəvidir. Balqabaq yeməklərini sevməyənlər onun orqanizmə olan faydalarını, xəstəliklərə güclü müalicəvi təsirini bilsə, ondan yan keçməzlər.
Davamı →

Bağayarpağı

Azərbaycanda yabanı halda bitən bağayarpağının 13 növü vardır ki, onlardan 7-si təbabətdə işlədilir. Yer kürəsinə yayılmış 200-ə yaxın növü məlumdur. Onların çoxu alaq otudur. O, qiymətli bitkilərdən biri hesab olunaraq, xalq təbabətində geniş tətbiq olunur. Onun yarpaqlarının tərkibində xolin, kalium, kalsium duzları, selik, yağ və zülali maddələr var, bütün növlərinin təzə yerüstü hissəsi fitonsid və bakterisid xüsusiyyətlərə, tərkibindəki selik bakteriyaları udmaq qabiliyyətinə malikdir.
Əsasən böyük bağayarpağının yarpaqlarından hazırlanan dəmləmə və ekstraktlardan yuxarı tənəffüs yollarının xəstəliklərində istifadə olunur.

Davamı →

Təbiətin möcüzəsi | Yarpaq

Əlinizə bircə yarpaq alın və ona diqqətlə baxın. Bu yarpaq kimyəvi proseslər nəticəsində «fotosintez» həyata keçirir. Başqa sözlə, insanların dövrümüzdə laboratoriyalarda həyata keçirə bilmədikləri bir prosesi saniyələr ərzində bacarır. Kiçik bir yarpağın sakitlik içində həyata keçirdiyi bu kimyəvi proses insanın yer üzündə həyatını davam etdirməsinin başlıca səbəblərindən biridir. Bu yarpağın təkcə 1mm2-də 500 dənə xlorofil yerləşir. Başqa sözlə, fotosintez üçün lazımlı və insanların heç cür laboratoriyalarda əldə edə bilmədikləri bu molekul bu yarpağın içində milyonlarladır. Əgər xlorofil molekulunu təhlil etmə imkanı olsaydı, daha artıq detal qarşımıza çıxardı.
Davamı →

Kudzu (Nosmoke)

Bitkinin adı: Pueraria lobata
Fəsiləsi:Fabaceae

Kudzu bitkisindən müalicəvi məqsədlə çiçəklərindən,yarpaqlarından və köklərindən geniş istifadə olunur.Tərkibində flavanoidlər,nişasta,glukoza,saxaroza,fruktoza,asparagin və s vardır.Bu bitki ürəyin fəaliyyətini normallaşdırır,yüksək arteriyal təzyiqi endirir,beyin qan dövranını tənzimləyir,baş ağrısını,qulaqlarda olan küyü aradan qaldırır.
Davamı →
Top