Düşündürücü hekayələr kateqoriyası üzrə məqalələr

Dünya görmüş qoca şəhərin girişində əyləşib, fikrə dalmışdı. Şəhər qapılarına yaxınlaşan gənc ondan soruşdu:

- Mən heç vaxt bu şəhərdə olmamışam. Buranın camaatı necədir?

 Qoca suala sualla cavab verdi:

- Bəs sən sonuncu dəfə tərk etdiyin şəhərdə necə insanlar yaşayırdılar?

Gəncin sanki yarasına duz səpdilər:

- Heç soruşma, ay baba! Çox pis insanlar idi, hamısı əsəbi, kinli. Elə buna görə də köçmək qərarına gəldim.

Qoca dilləndi:

- Bilirsən, elə buranın camaatı da belədir.

Gənc artıq şəhərə daxil olmadı, kor-peşman yoluna davam etdi.

Bir qədər keçdikdən sonra şəhərin qapılarına başqa bir gənc yaxınlaşdı, o da ağsaqqala müraciət etdi:

- Bu yerlərin adamı deyiləm, baba. Mənə bir məsləhət verərdiniz. Bu necə şəhərdir, insanları necədir?

Qoca yenə suala sualla cavab verdi:

Yarımçıqlıq və natamamlıq. Sinonim sözlərdir. Müxtəlif mənalarda işlədə bilərik. Amma gəlin sırf insanın insanlığındakı natamamlığa diqqət yetirək. Niyə baş verir bu? Kökü nədədir?

Həqiqətən də düşündürücü suallardır. Məhz cəmiyyətimizdə çoxumuzda bu problem var. Kökü isə bir məsələdədir. Artıq və hazırlıqsız məsuliyyət götürməkdə. Bəli bu sualın cavabı budur. Yersiz yüklənmə, qaldıra bilməyəcəyimiz öhdəliyi götürmə. Yaxud da xeyri zərərindən az olan məsuliyyətə qatlanma.

Natamamlığımız valideynlik statusumuzda, ixtisasımıza yiyələnməkdə, ünsiyyətimizdə, yardımlaşmağımızda və s. situasiyalarda özünü göstərir.
Əfsus ki, bu problemə lazımi qədər əhəmiyyət verə bilmirik. Anlaya bilmirik ki, bu məsələni həll etsək, sıxıntılarımızın çoxu həll olacaq.

Məsələ ondadır ki, bizim plan və istəklərimiz çoxdur. Amma təhlilsiz. Təhlil zəif olarsa, o istədiyimiz arzumuz həyata keçəndən sonra bizə problem ola bilər. Çünki hər kəsin öz dərəcəsi, öz tutumu və öz ehtiyacları vardır. Məsələn biz qonşuda bahalı avtomobil görürük. Deyirik məndə də olsun. Halbuki bizə zəruri deyil o avtomobil. Amma qonşumuza işiylə bağlı yaxud maddi qüdrətinə uyğun olaraq ona lazım olduğunu anlamırıq. Kreditlə maşını əldə edirik. Sonradan anlayırıq ki, mənə heç də zərurət deyilmiş bu. Beləliklə üç illik krediti ödəyincə çox narahatlıq keçiririk. Ailəmizə, ehtiyaclılara xərcləyəcəyimiz pulu kreditə ödəyirik. Bu səhv addımın gətirdiyi stres, aqressivlik isə bizdə mənfi xarakter formalaşdırır. Peşmançılıq bizi gecə-gündüz narahat edir.

 Mart ayı gəlmişdi, amma qızım hələ də oxumağa başlamamışdı. Ev tapşırıqlarını etməmək üçün min cür bəhanə tapırdı. Əlimdən gəldiyi qədər ona kömək edir, oxumağa həvəsini artırmağa çalışırdım. 

Ancaq heç bir irəliləmə olmurdu ki olmurdu. Elə bil prinsipə düşüb oxuma-yazma öyrənməməyə and içmişdi. Müəlliməliyin qazandırdığı təcrübəmdən hər tərəfli istifadə etməyə çalışırdım, amma heç birinin faydası olmadığı üçün daha da qorxuya düşürdüm.

Qızımdan bir yaş kiçik oğlum və hələ yeddi aylıq olan övladıma ayırdığım vaxtlardan oğurlayıb, qızıma daha çox vaxt ayırırdım, ancaq hər dəfə müəllimi ilə danışdıqdan sonra qanadlarım qırılırdı elə bil. «Bəlkə qızımın beyin inkişafı geri qalır?» kimi düşüncələrə qapılır və bu səbəbdən də yaranan baş ağrılarını sakitləşdirmək üçün hər gün 2-3 ədəd dərman qəbul edirdim. 

Bir neçə il əvvəl qatarla Nyu-York ştatındakı Salamanka vağzalına gəlmişdim. Oradan başqa bir qatarla uzaq səfərə getməliydim. Platformada çoxlu adam vardı və hamısı tamamilə dolu olan həmin qatara minməyə cəhd edirdilər. Kassadakı gəncdən mənə bir bilet verməsini xahiş etdim, o isə «yoxdur», — deyə cavab verdi. Oradan aralandım və qarşıdan gələn bir yerli məmurdan o qatarda bir bilet əldə etməyimə kömək göstərməsini xahiş etdikdə o, mənim sözümü kəsərək qəzəblə dedi: «Mümkün deyil, hər künc-bucağı doludur, bir də məni narahat etmə». O, arxasını mənə tərəf çevirib çıxıb getdi. Mən özümü elə təhqir olunmuş hesab etdim ki, yol yoldaşıma dedim: «Mənim kim olduğumu bilsəydilər bunlar...». Lakin yoldaşım dərhal sözümü kəsdi: «Cəfəngiyyat danışma, vəziyyətlə barışmahyıq», — dedi, "əgər onlar sənin kim olduğunu bilsəydilər, tamamilə dolu bir qatarda bilet tapmağa sənə necə kömək edərdilər?".
Bu çıxılmaz vəziyyətə çarə tapılmadı ki, tapılmadı. Birdən hiss etdim ki, vaqonlardan birinin bələdçisi dönüb diqqətlə mənə baxdı. Gördüm ki, onun üzünün ifadəsi dərhal dəyişdi. O, məni mundirli bir məmura göstərib ona nə isə pıçıldadı və mən anladım ki, mənim barəmdə danışırlar. Bir an sonra həmin vaqon bələdçisi üz-gözündən nəzakət yağa-yağa mənə yanaşdı.

Harun Rəşid döyüşdə əsir aldığı düşmən Generala :
 -Həyatını bağışlayaram, amma bir şərtim var, deyir.Bir sualıma cavab tapmalısan. «Qadınlar həyatda ən çox nə istər?» — budur bilmək istədiyim. Bu sualın cavabını gətir,  qurtar kəlləni.- deyir.
  General  bu çətin sualın cavabını axtarmağa başlayır və dağda yaşayan bir cadugərin bunu bildiyini öyrənir. Günlərlə cadugərin evinə yol gedir və nəhayət onu tapıb bu sualın cavabını soruşur:
-Qadınlar həyatda ən çox nə istər?
Qorxunc cadugər cavab üçün elə bir şərt qoyur ki, General tərəddüd içində qalır…

Bir də görürsən ki, yekə bir ağac qəfil köklü-köməcli yerə sərildi. Fikirləşirsən, dərdi-azarı nədir bu ağacın, görəsən? Axı heç yarpaqları da solmayıb, sapsağlamdır. Bəs nə oldu?” Yaxınlaşanda görürsən ki, ağacın gövdəsini qurd içindən elə gəmirib-yeyib ki, kənardan azacıq hiss olunur. Bapbalaca qurd bu boyda ağacı gör necə böyrü üstə yıxdı!

Əslində paxıllıq, xəbislik də belədir, insanı içindən gəmirir, “niyə ona olar, mənə yox?”- deyə rahatlıq tapmayanın, fürsət düşən kimi dilindən qeybət düşməyənin də aqibəti axırda o qurd yemiş ağaca bənzəyir; həmişə dünya başına dar olur, heç yerdə qərar tutmur, nə gecəsi olur, nə gündüzü, elə hey “hərəkətdə” olur. Bir də onda ayılır ki, artıq gecdir, paxıllıq, xəbislik bataqlığında çabalayır, nə qədər qışqırsa da nə səsini eşidən olur, nə köməyinə gələn…
Nə deyim, Allah dilimizi qeybətdən, içimizi paxıllıqdan, xəbislikdən qorusun. Amin!

Artıq neçə gündür ki, yaşayıram
«Anamın qarnında oturmuşam, doqquz aydan sonra doğulacağam. Anam məni sevir, qayğımı çəkir. Tez-tez həzin musiqiyə qulaq asır və mən də onunla birlikdə həzz alır, çox vaxt da elə musiqi dinləyərək yuxuya gedirəm. Hər axşam atam işdən gəlir. Anamı qucaqlayır və yaşadığım qarnı sığallayır.
Bilirsinizmi, mən doğulanda dünyanın ən bəxtəvər ailəsi olacağıq — axı mən onları çox, lap çox sevirəm! Anam vaxtının çox hissəsini evdə keçirir. Amma günorta saat 1-dən axşam 5-dək məktəbə gedir. Onun indi çoxlu şagirdləri olmasa da, uşaqlar anamı lap çox istəyirlər. Eyb etməz, mən doğulandan sonra anamı indikindən də artıq sevəcəklər.

Məktəbdən qayıdandan sonra anam yemək yeyir, onunla bahəm mən də yeyirəm. Hər şey elə dadlıdır ki! Sonra anam televizora baxır, nə isə toxuyur, dərslərə hazırlaşır. Günlərimiz adətən belə keçir.
Axşam atam işdən gəlir, yemək yeyir, dincəlir və yatmağa gedir.
Atam elə həlim, gözəldir ki! Doğulmağa tələsirəm — hər axşam atamı qucaqlayar, öpər, sonra da onunla oynayardım.
Əla olardı, hə!

Hər gün böyüyürəm. Əllərim, ayaqlarım var artıq. Hər şeyi görür, hiss edirəm. Atamla anam yəqin ki, bunu hələ bilmirlər. Onların nə etdiklərini görürəm, amma onlar anamın bətninə baxıb mənim nə etdiyimi görmürlər. Bir anlıq da olsa, anamın qarnından çıxmaq, onu və atamı öpmək, sonra yenidən bətnə dönmək istərdim.
Amma yox, hələ balacayam. Balaca uşaqlar isə ananın qarnında oturmalı, dəcəllik etməməlidir.

Onlar dost idilər, amma nədənsə, aralarında mübahisə düşmüşdü. Biri o birini sakit davranmağa çağırsa da, qarşı tərəf qəzəbini boğa bilmirdi.

Bəli, onlar dost idilər, bir süfrədə çörək kəsib, bir qaba əl uzatmışdılar. İndi isə hər şey dəyişmişdi. Bayaqdan bəri nisbətən sakit davranan qarşı tərəf artıq ünvanına söylənən təhqirlərə dözmədi və: “Bilsəydim ki, elədiyini bu gün başıma qaxacaqsan...” sözünün ardını deyə bilmədi və əlini yelləyərək çıxıb getdi. O, isə bir qədər sakit dayandıqdan sonra başını tutub diziüstə yerə çökdü. Deyəsən, bərk peşmançılıq hissi keçirirdi. Özü-özünə sanki hesabat verirmiş kimi pıçıldayırdı: “Yaxşı iş görmədim. Qəlbini qırdım onun”. Amma nə faydası, artıq peşmançılıqdan keçmişdi. Düzdür, ola bilsin, o səni tərk etməyəcək, yenə yanına qayıdacaq, amma sənə əvvəlki kimi dost gözü ilə baxa bilməyəcək. Çünki artıq aranızdakı dost divarı uçdu...

Ona görə elə et ki, sabah başını əllərin arasına alıb “mən nə etdim?” — deyə peşmançılıq hissi keçirməyəsən. Elədiyinin, dediyinin nə məna daşıdığını, sonradan hansı reaksiyalara səbəb olacağını düşün. Düşün ki, sonradan gec olmasın. 

   Kayzenə üzv olan gündən nə isə maraqlı bir şey yazmaq istəyirdim, ancaq vaxt çatışmamazlığı və ilham pərisinin mənə uzun müddətdir ki, baş çəkməməsi buna inkan vermirdi. Bu iş günü də qurtarsa idi, gedərdim evə. Bəlkə evdə hansısa mövzu haqda yaza bilərdim. Əslində bir tərəfdən iş gününün bitməsini istəyirəm, digər tərəfdən isə fikirləşirəm ki, həyat elə sürətlə keçir ki, onsuz da heç bunu arzulamağa dəyməz. Onsuz da bu gün axşam olacaq. Mənimlə, ya mənsiz. Bu günün bir dənə də önəmi ondan ibarətdir ki, bu gün maaş günüdür.
   Sabah cümə günüdür, sabahkı günü həftənin digər günlərindən daha çox istəyirəm. Əslində bu gün həm də müqəddəs gündür, ancaq mənim xoşuma daha çox sabahkı günlərin istirahət günləri olmasıdır. Həmin gün nə qədər çoz yorulsam da bu hal mənə təsəlli verir. Axı sabah saat 11-ə kimi yatacam. 6-cı günlər saata baxıb saatın bir göz qırpımında saat 15-00 oldüğünü görəndə anlayıram ki, bu gün də belə getdi.
   Bazar günlər çalışıram ki, səhər tez durum, axı istirahət gününü yalnız yatmaqla xərcləyə bilmərəm. Ancaq yenə də həftə boyu yığılıb qalan işlər ( uşağı nənə-babası agilə aparmaq, maşını ustaya, moykaya aparmaq, bərbərə aparmaq) günü aparır. Axşam tərəfi isə dostlarla çay içib günü başa vururam. Bu da mənim həftə boyu gözlədiyim 6-bazar)))
   Budur, vaxt-vədə yetişdi, komandirski den, işə getmək vaxtı yaxınlaşdı. Belə ağır gün, üstəlik də Bakı-Sumqayıt yolunun tıxacı, vah-vah-vah)) Gəl indi yuxulu-yuxulu işlə.
   İkinci  gün nisbətən yüngüldür, Gunun yarısı Mərkəz ofisdə iclasda keçdiyindən xəbərimiz olmur. Axşam isə bizi evdə sevimli komandamızın futbol matchı gözləyir.
   Üçüncü gün -  gecə gec yatdığımızdan səhər adətən yuxudan durmağımla maşının açarını götürüb qaçmaq bir olur, gecikməyimiz bir yana, təzədən o qədər mərtəbəni geri qayıdıb ayaqqabının digər tayını da geyinmək əlavə vaxt aparır))) Artıq işdə vaxt normal keçir. Hamı dünənki oyun barəsində öz təsüratlarını danışır. Arada da iş görəndə -hər şey normal.
   Bu da 4-gün. Bu iş günü də qurtarsa idi......
   Ömrümüzdən günlər su kimi axıb gedir.

Sinif səs-küydən dağılarkən, bir sərt görünüşlü müəllim içəri girir, sinfə bir qaşqabaqlı baxış keçirib kürsüyə keçir. Təbaşirlə lövhəyə " 1 " rəqəmini yazır.

— " Baxın " — deyir: «Bu insanlıqdır. Həyatda sahib ola biləcəyiniz ən dəyərli şey. „

Sonra “ 1 » in yanına " 0 " rəqəmini yazır: " Bu uğurdur. Uğur qazanmış insan 1-i  10 edir. "

Bir " 0 " da artırır. " Bu təcrübədir. 10 olduğunuz vaxt 100ə qaldırar sizi "

Beləliklə " 0 " lar uzanıb gedir. «Bacarıq… Ciddiyyet… Sevgi… „

Əlavə olunan hər “ 0 » ın insanı 10 dəfə daha artıq zənginləşdirdiyini uşaqlara izah edir. Sonra əlinə silgini alır və ən başdakı " 1 " i silir. Demək istədiyi son fikri də uşaqlara çatdırır.

 " İNSANLIĞINIZ YOXDURSA, O BİRİLƏR HEÇ BİR MƏNA VERMƏZ! "