O, zərgər idi, necə deyərlər, əli qızıl kəsirdi. Dindirəndə deyirdi ki, şükür Allaha, çörək pulumu çıxarıram, hələ üstəlik, rayona, anamgilə də əl tuturam.
Hər dəfə onunla hal-əhval tutanda söhbətini “Şükür” kəlməsi ilə açardı. ”Açardı” ona görə dedim ki, indi o, öz sevimli peşəsi ilə məşğul deyil. Çünki Allah ona halal zəhmətlə pul qazanmağın yolunu göstərmişdi, lakin o, şükür etsə də, bir müddətdən sonra bu yoldan sapdı, daha doğrusu, yayındı, şeytana uydu. Bir zamanlar əli qızıl kəsən o zərgər içki aludəçisinə çevrilib, indi səfil-sərgərdan küçələrdə dolaşır, başı “dumanlananda” elə küçənin bir tərəfindəcə yıxılıb yatır...
Bəli, Allah insana halal zəhmətlə çörək qazanmağın yolunu göstərir, qədrini, qiymətini bilməyəndə isə onu əlindən alır və cəzalandırır...
İnsan bilməlidir ki, hər şey gəldi-gedərdir, pul bu gün var, sabah yox, bəlkə də bir anın içində villa, saray sahibi olarsan, sabah isə müflis vəziyyətə düşərsən. Bil ki, hər şey Allahın əlindədir, Allahın sənə verdiyi fürsəti dəyərləndirməyi bacar, sənətinin, zəhmətinin qədrini bil, şeytana uyub yolundan sapma, Yaradanın qəzəbindən qorx!
Müəllim dərsini qurtarıb sinifdən çıxanda şagirdlərindən birinin o birinı yıxdığını gördü. Üstəlik, yıxılan uşaq sinfin ən yaxşı şagirdlərindən biri idi. Müəllim, əvvəlcə, yıxılan şagirdi yerdən qaldırıb üstünü təmizlədi, sonra o biri şagirdin qolundan tutub sinfə saldı.
O bu kənd məktəbində iyirmi ildən artıq idi ki, işləyirdi. İş elə gətirmişdi ki, o elə bu kənddən də evlənmişdi. Hətta təyinatı böyük şəhərlərə çıxsa da, öz ailəsi kimi sevdiyi bu məktəbdən getməmişdi. Ona görə də bu “ailənin üzvlərinin” yaramazlıqlarını həzm edə bilmirdi.
Müəllim, əvvəlcə, sinif yoldaşını yıxan uşağı əməlli-başlı tənbeh etdi. Sonra da (hətta onun qorxudan tir-tir titrəməsinə belə əhəmiyyət verməyərək) üzünə bərk bir şillə vurdu. Görünür, uşağın cılız bədəni bu zərbəyə dözməmiş, üstəlik, yeni çıxmaqda olan dişlərindən axan qan müəllimin pencəyinə sıçramışdı. Müəllim yeddi yaşlı bir uşağa qarşı etdiyi bu hərəkətdən peşman olsa da, bunun ona yaxşı bir dərs olacağını düşünürdü.
Müəllim şagirdini orada qoyub getməyə hazırlaşırdı ki, birdən onun əlini cibinə saldığını gördü. Ən yaxın dostunu belə yıxmaqdan qorxmayan bir yaramaz, yəqin ki, müəlliminə də bıçaqla və ya başqa bir şeylə hücum edə bilərdi. Müəllim bu “gözlənilməz hücumdan” özünü müdafiə etməyə hazırlaşırdı ki, birdən uşaq cibindən xalasının bayramda ona hədiyyə etdiyi dəsmalı çıxardı və çətinliklə də olsa, yerindən qalxmağa çalışıb:
— Müəllim! Pencəyinizdə qan var, icazə verin silim.
Bir kasıb uzaq bir səfərə çıxmalı olur. Ayağında ayaqqabısı, başında papağı olmadığı üçün bu səfər zamanı çox əziyyət çəkir, ayaqlarını daşlar əzir, başını gün yandırır. Bir dəfə oturub düşünür və özünü möhkəm qınayır, deyir ki, sənin tay-tuşların dəvə karvanları ilə yola çıxırlar, sən isə ayağına geyməyə ayaqqabı da tapmırsan. Bu yaşa qədər gəlmisən, qarındolusu çörək yediyini də xatırlamırsan.
Bəli, bu kasıb özünü xeyli qınayandan, danlayandan sonra durub yoluna davam edir. Gəlib bir kəndə yetişir. Baxır ki, yolun kənarındakı iri bir daşın üstündə təxminən onunla yaşıd bir adam oturub. Yolçu diqqət edib görür ki, meh əsdikcə həmin adamın şalvarının balaqları havada oynayır. Baxır ki, adamın ayaqları dizdən aşağı yoxdur. Daşın dibinə isə bir cüt qotazlı çarıq qoyulub. Əlini cibinə salır ki, ona bir şey versin, amma onun cibi nə zaman pul görmüşdü ki? Yolçu kəndin çıxışındakı bir bulaqdan su içib əl-üzünü yaxşıca yuyandan sonra yoluna davam edir. Daha onun ayaqları əvvəlki qədər ağrımırdı.
İllər uzunu bir-birinizin həsrəti ilə yaşadınız, sevgi məktubları, mesajlar yazdınız… Qovuşacağınız günü gözləyə-gözləyə bir gün bu ayrılığa sən də “əlvida” dedin, gəlin köçdün sevdiyinin evinə. İndi bir özünsən, həyat yoldaşındır, bir də qayınanan. O səni öz balasıtək əzizləyir, heç övladından ayırmır. Şübhəsiz, bu nəvazişin qarşılığını sən də xoş rəftarınla ödəməliydin. Lakin...
Hərdən rəfiqələrin yanına gəlir, söhbət söhbəti çəkir. Qayınanandan söz düşəndə indi ağzını büzürsən: “bütün günü əsəbimlə oynayır: onu elə eləmə, bunu belə eləmə...” deyə söylənirsən. Halbuki, qapınıza gəlib razılığını aldığı gün sevincdən ağlamışdı qayınanan. Səni evinə gətirəndə oğlundan az sevinmirdi. Elə indi də: “qızım” deyə çağırır səni. Amma sənsə, ayağını bir başmağa dirəyib ağbirçək vaxtında ixtiyar qocanı övladından, nəvəsindən ayırmağa can atırsan. Bir gün sən də qocalacaqsan, bir gün sən də oğul evləndirib qayınana olacaqsan. Fikirləş, yaxşı-yaxşı götür-qoy et, sabahını düşün: sevdiyin insanın anasını anan kimi qəbul et.
Doğrudan da maraqlıdır, dünyada iki cür dəyərləndirmə var, həm də bu dəyərləndirmə insanlığın daha da inkişaf etdirilməsi naminə göstərilmiş səy kimi qiymətləndirirlir. Bu dəyərləndirmələr daha sonra fəxri adlar, növbənöv təltifetmələr, pul mükafatları və s. ilə əvəz olunur. Bu səbəbkarlar daha çox insanların alim zümrəsindən olur.
Bəzən bir alim illərini sərf edərək virus icad edir və bu zərərli və zəhərli virus sayəsində milyonlarla insanın həyatına son qoyula bilər. Qırıcı təyyarələr, növbənöv kimyəvi silahlar, böhran yarada biləcək maliyyə layihələri, insanları manipulyasiya etmək üçün motivasiya vasitələri və s. üstü hamar və cəlbedici görsənib altı zəhərli əməlləri də bu qəbildəndir.
Bəzən də bir alim illərini sərf edərək müxtəlif ağır xəstəliklərin aradan qaldırılması, varlı və yoxsul təbəqinin balanslaşdırılması, yeni iş yerlərinin açılması, sülh və əminəmanlıq şəraitinin yaradılması, xeyriyyəçilik, insanların həyatında rahatlıq yaratmaq naminə texniki inkişaf və s. xeyirə vəsilə olan əməllər üçün gözünün nurunu tökəcək qədər zəhmət çəkir.
Nəticə isə bərabərdir. Eyni nəzər, eyni diqqət, eyni mükafatlandırma. Təsəvvür edin, təltifolunma mərasimində iki böyük alimə mükafat verəcəklər. Bu mükafat dünyanın ən məşhur mükafatıdır ki, ondan o tərəfə dünya çərçivəsində bu cür mükafat yoxdur. Bir alimi — bəşəri bir gündə məhv edə biləcək virusu ixtira etdiyinə görə, başqa bir alimi isə — bütün dünyanı yoluxmuş virusdan sağalda biləcəyi vaksin icad etdiyinə görə təltif edirlər. Bir sözlə — zülmün və ədalətin, xeyrin və şərin eyni dərəcədə mükafatlanması…
Bəlkə də, əksəriyyəti üçün bu səhərin başqalarından elə də fərqi yox idi. |
Dan yeri yavaş-yavaş söküldükcə ilk nəzərə çarpan qışın insanın iliklərinə qədər işləyən soyuğu və bu soyuğa özünəməxsus gözəllik qatan qarın asta-asta,sanki kimlərəsə acıq verirmiş kimi yağaraq şəhəri bəzəməsi oldu. |
İnsanların ölüm döşəyindəykən ən çox dostları və əlindən çıxanlar üçün peşman olduğu bildirilir. Bronnie Vare, «The Top Five Regrets of the Dying — A Life Transformed by the Dearly Departing» adlı kitabında ölüm yatağında insanların ən çox peşman olduğu şeyin digər insanlarla əlaqələrindəki səhlənkarlıq olduğunu bildirib.
İnsanlar ölümlə üz-üzə gəldikdə çox əhəmiyyətli dəyişikliklər keçirir. Vare, xəstələrinin ölümlə üzləşdiyi zaman inkar, qorxu, hirs, peşmançılıq və.s mərhələlərdən keçdiyini söyləyib.
Xəstələrindən ən çox nə üçün peşman olduqlarını soruşan Vare, aldığı cavabları beş başlıq altında cəmləşdirib:
1. «Kaş ki başqalarının məndən gözlədiyi həyatı davam etdirmək əvəzinə xəyallarımı gerçəkləşdirmək cəsarətim olaydı.»
Müəllif bildirir ki, insanların əksəriyyəti ömürlərinin son anında geri qayıtmayacaqlarını anlayırlar. Arzuladıqları işlərin çox böyük bir qisimini həyata keçirmədikləri üçün peşman olurlar.