Yazıçılar kateqoriyası üzrə məqalələr

Artıq yazıçıların, şairlərin quş lələyini mürəkkəbə batırıb şam işığında yazı yazdığı dövrlərə az qala nağıl kimi baxırlar. İndinin yazıçıları heç qələmə də ehtiyac duymur. Zəruri qeydlərini ağıllı telefonlarında, mini tabletlərində edir, əsərlərini birbaşa kompüterə yazırlar. Sosial şəbəkələrdə də oxucuları ilə danışır, onların fikirlərini öyrənib, müzakirələr edirlər. Bəs siz onları tanımaq, onları izləmək istərdinizmi? Beləliklə, dövrümüzün “Twitter” şəbəkəsində olan ən maraqlı yazıçılarını təqdim edirik:

Uşaq kitabı 

Şel Silverteindən “Səxavətli ağac” 
Bu kitabı sevirəm, çünki sadə və hüznlüdür. Oğlanın yaşlı bir kişi, ağacın da quru bir kötük olduğu son bölüm məni hər dəfə təsirləndirir. Bu, şərtsiz sevgi və sədaqətin nağılıdır. Digər tərəfdən ağac sonsuz səxavəti və fədakarlığı ilə mənə “Çərpələng uçuran”dakı Həsəni xatırladır.

Klassik

Hafizin “Divan”ı
Hafizə fars dilli ölkələrdə böyük ehtiram var. O, yəqin ən böyük fars şairidir. Onun fəlsəfə, mistik eşq və igidlik səhnələri ilə doldur. Qabildə bir məktəb şagirdi kimi oxuduğum vaxtlardakı kimi, indi də bədahətən deyilmiş qəzəlləri məni təsirləndirir.

Modern ədəbiyyat

Con Steynbekin “Qəzəb üzümləri” 
Coad ailəsinin və əzilən köçkün işçilərin 1930-cu illərdə çəkdikləri çətinliklər bu gün də məni məktəbdə oxuduğum vaxtlardakı kimi ağrıdır. Mülksüz insanların istismarı, son səhnədəki fədakarlığın, Rouz Şeronun ölməkdə olan adamı anbarda əmizdirməyi indiyə qədər oxuduğum ən unudulmaz və təsirli final səhnəsidir.

Viktor Hüqo həyatı boyu sevgililərini əlcək kimi dəyişirdi. Yalnız bircə qadını-Culyetta Drueni həqiqi qadını adlandırdı.

Düzdür, o Hüqonun qanuni həyat yoldaşı ola bilmədi, yazıçı artıq evli idi və boşanmaq istəmirdi. 50 il müddətində Drue Hüqonun kölgəsində qaldı-onunla yatağını bölüşdü və saysız sevgi macəralarını müşahidə elədi.

 Onların tanışlıqları ərəfəsində 31 yaşlı Viktor Hüqo artıq bir çox uğurlara imza atmışdı. Əsilzadə ailədən çıxmış yazıçı özünün ən məşhur əsəri “Paris Notrdam Kilsəsi”ni çap etmişdi, xalqın sevgisini qazanmışdı, ailəli idi və beş övlad atası idi. Culyetta Druenin həyatı isə bu qədər uğurlu alınmamışdı. İki yaşında hər iki valideynini itirmiş, 19 yaşında məşhur heykəltəraş Jan Jak Pradyenin sevgilisi olmuş (Pradye onu heykəllərində təsvir etmişdi) və ondan hamilə qalmışdı. 26 yaşında isə sadə xalq içindən çıxmış bu qadın məşhur kurtizankaya çevrilmişdi.

Yoldaşı ilə əlaqələri pozan Culyetta özünü və yeni doğulmuş qızını dolandırmaq məcburiyyətində idi. Qadın teatra işə düzəlir. Tamaşaçılar isə istedaddan çox gənc aktrisanın gözəlliyinə fikir verirdilər, məvacibi olduqca az idi. Onun varlı pərəstişkarları peyda olmuşdu. Onlar aktrisaya bahalı hədiyyələr bağışlayır, maddi yardım göstərirdilər. Yüksək cəmiyyətə düşməyi bacaran Culyetta onun bütün üstünlüklərindən yararlanırdı: yüksək cəmiyyətin ziyafətlərində iştirak edir, ləl-cəvahirat taxır, bahalı paltarlar alırdı. Hüqo ilə tanışlıqdan sonra gənc qadının həyatı tamamilə dəyişdi.

Lap uşaq vaxtlarımdan, gərək ki, beş ya altı yaşımdan bilirdim ki, böyüyəndə yazıçı olmalıyam. On yeddi iyirmi-dörd yaşlarımda əsl təbiətimi sıxışdırdığımı, gec-tez yazmalı olduğumu bilə-bilə bu fikri başımdan atmağa çalışdım.

Üç uşaqlı ailənin ortancıl övladı idim, bacılarımla aramızda beş yaş fərq var idi, səkkiz yaşına qədər atamı gec-gec görürdüm. Bu və digər səbəblərdən bir qədər tənha uşaq idim, qaraqabaq xasiyyətim tezliklə məni sinif yoldaşlarım arasında arzuolunmaz adama çevirdi. Bütün tənha uşaqlar kimi hekayələr uydurub, xəyali qəhrəmanlarla söhbət etməyə adət etmişdim. Məncə ədəbiyyat ehtirasım lap əvvəldən təcrid olunmağın və dəyərsiz hesab edilməyin yaratdığı hisslərlə yoğurulmuşdu. Bilirdim ki, sözlərdən ustalıqla istifadə edə bilirəm, xoşagəlməz faktlarla üz-üzə dayanmağa gücüm çatır. Hiss edirdim ki, gizli bir dünya yaradıb gündəlik həyatımdakı uğursuzluqların əvəzini çıxa bilərəm. Buna baxmayaraq uşaqlıq və yeniyetməlik illərimdə ərsəyə gətirdiyim ciddi yazı nümunələrinin həcmi heç altı səhifə də deyildi.

Moskva, 1886
Rus klassik ədibi Anton Pavloviç Çexovun doğma qardaşı, istedadlı rəssam Nikolay Çexov zəif xarakterli bir insan idi, sərxoşluğa qurşanmaqla özünü məhv edirdi. Anton onun zəif cəhətlərini bilir, ona görə həmişə narahat olur, qardaşının öz istedadına sayğısız münasibəti onu sarsıdırdı. “Güclü rus istedadı məhv olmaqdadır, heç nədən məhv olmaqdadır” – bu nida həm Antonun öz qardaşının aqibəti ilə bağlı, həm də bir istedadın məhvi ilə öz xalqının itkisindən yaranan kədərini əks etdirir.
Çexovun qardaşına məktubu çox təsirli və ibrətamizdir. İstedadını öz əli ilə məhv edən, “məni başa düşmürlər” deyib canına qəsd edən, bunula həm özünə, həm onu özünə yaxın bilənlərə yamanlıq edən adamlar üçün xüsusən vacib nəsihətdir.

Yazmalısınız, ən əsası özünüz üçün etməlisiniz bunu. Başqalarını zərrə qədər də vecinizə almayın. Yazmaq yaşam tərzi deyil, yazının mühüm bir hissəsi yaşamaqdır. Elə yazmalısınız ki, ondan yazı doğulsun.

Sevgiyə ehtiyacınız olanda yoxmuş kimi davranmaq, ya da daha yaxşısını edə biləcəyinizi bildiyiniz halda işinizi sevmək. Bu,  qorxuncdur.

Şübhəsiz ki, uydurmaq reallıqları yazmaqdan daha uğurlu nəticəyə gətirib çıxarar.   

Eləməli olduğumu mənə kitab, hekayə diktə edər. Onu necə yazacağımı hekayə özü müəyyənləşdirir.

Uşaq saxlayanda çox çətinliklə yazırdım. Sonra alışdım. Sonra axıcılığı hiss etdim özümdə. Hər ifadənin üstündə tər töksəm, yaxşı yaza bilmərəm.

Sizdən fərqli birinin dilindən yazarkən, özünüz haqda kəşf etdikləriniz inanılmazdır.

Dünyayla hərə bir cürə vidalaşır. Bu insanlar həyata göz yumublar, ancaq ölüm ayağında onların dedikləri sözlər tarixdə qalıb. 

Müəlliflərin son sözləri onların pərəstişkarları arasında tez-tez mübahisə mövzusuna çevrilir — bu sözlərdə gələcək nəsillərə bir vəsiyyət, dərin mənalar axtaranlar da var, onları xəstə sayıqlamaları kimi qəbul edənlər də…. 

E. Heminquey
“Gecən xeyrə qalsın, mənim pişiyim”- Qadınına dediyi son sözlər

A.S.Puşkin
“Nəfəs ala bilmirəm, ürəyim sıxılır...”

A. A. Blok
“Rusiya məni yedi, necə ki, axmaq donuz öz balasını yeyir»

A. P. Çexov
“Çoxdandır ki, şampan şərabı içmirəm. Ich sterbe”

 C. Ostin
“Ölümdən savayı heç nə istəmirəm”

Edqar Po
“İlahi, mənim bədbəxt ruhuma kömək elə”

Jarri
“Mən ölürəm. Xahiş edirəm… mənə diş çöpü gətirin"

M. Tven
“Görüşənədək, əgər bir daha görüşəcəyiksə»- Qızına dediyi son sözlər

Dünya ədəbiyyatında şöhrət qazanan yazarların böyük əksəriyyətinin vaxtilə müxtəlif peşə-sənət sahibi olduqları tarixə yaxşı bəllidir. 

Robert Frost (1874-1963) qəzetpaylayan, müəllim köməkçisi (assistenti), zavodda yanmış elektrik lampalarını yeniləməkdən cavabdeh texniki işçi, müəllim və fermer işləyib.

Uilyam Berrouz (1914-1997) – dezinsektor (zərərli həşəratları kimyəvi preparatların köməyi ilə məhv edən mütəxəssis – A.Y.) işləyib. Bu peşəyə necə vurulubsa, sonralar hekayə toplularından birini “Dezinsektor” adlandırıb.

Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatlı hind yazıçısı, şair, bəstəkar, rəssam və ictimai xadim Rabindranat Taqor həm də Hindistan və Banqladeşin milli himnlərinin müəllifidir. O, Asiya qitəsinin ilk Nobel mükafatı laureatıdır. Filosof Taqor 70 yaşının astanasında özünü rəssam kimi də sınayıb və digər sahələrdə olduğu kimi, burada da uğur qazanıb. Onun rəsm əsərlərindən ibarət sərgi Nyu-York, Paris Moskva və Berlində nümayiş etdirilib. Bəstəkar kimi isə iki mindən çox nəğmənin müəllifidir.

Rabindranat Taqor Kəlkütdə varlı ailədə dünyaya göz açıb. Atası Hindistanın sayılıb-seçilən adamlarından olub. Taqorun uşaqlıq illəri xidmətçilərin nəzarəti altında, ciddi rejimdə keçib. O, öz uşaqlıq illərini xatirələrində belə əks etdirib: 

Uşaqlıqda biz, demək olar ki, bəzək-düzəyin nə olduğunu bilmirdik. O vaxtlar yaşayış indikinə görə daha təvazökar keçirdi. Əgər siz o zaman bir centlmenin necə yaşadığını indi görsəydiniz, onunla hər hansı bir əlaqə saxlamağa utanardınız. Bu, o zamanın xüsusiyyəti idi. Bizim evin xüsusiyyəti də ondan ibarət idi ki, bizdə ümumiyyətlə, uşaqlara bir o qədər də xüsusi diqqət yetirmirdilər...

Bizə qulluqçular ağalıq edirdi. Onlar öz vəzifələrini yüngülləşdirmək üçün sadəcə olaraq, bizi heç tərpənməyə belə qoymurdular. Lakin bizim əl-qolumuzu bağlayan zəncirlər nə qədər ağır olsa da, evdə bizə xüsusi diqqətin olmamasının özü bizim üçün böyük bir azadlıq idi, bunun sayəsində bizim ruhumuz da azad idi…

— Səni sevirəm.
— Ancaq sən məni heç tanımırsan ki?
— Bunun sevgiyə nə dəxli var?!
— Çox dəxli var. Sevmək – birisiylə baş-başa qocalmaq istəyidir.
— Bundan mən heç nə anlamasam da, başqa birisi olmadan insanın niyə yaşaya bilmədiyi mənə yaxşı bəllidir.
                                          (Erix Mariya Remark «Zəfər tağı» romanından)

Erix Paul Remark 22 iyun 1898-ci ildə Almaniyanın əyalət şəhəri sayılan Osnabryukda kitab cildçisinin ailəsində dünyaya göz açıb. 1915-ci ildə orta məktəbi bitirəndən sonra o, pedaqoji təhsil almaqdan ötrü katolik kurslarına yazılsa da, 1916-cı ildə orduya çağırılır və əsasən Qərb cəbhəsində vuruşur. Müharibənin bitmə xəbəri gələndə o, qumbara qəlpəsinin sol ayağında, sağ qolunda və boynunda açdığı yaraların müalicəsindən ötrü lazaretdə yatırmış. 1919-cu ildə doğma şəhəri Osnabryuka dönən Remark təhsilini başa vurur, ucqar kəndlərdə xəstələnən və ya işə çıxmayan pedaqoqları əvəz edir, başqa sözlə, «yardımçı (stajçı) müəllimlik» fəaliyyəti ilə məşğul olur.

Bu işi candərdi görən Remarkı o illərdə hər şeydən çox ədəbi yaradıcılıq maraqlandırır. Dünyalar qədər sevdiyi anasının vəfatından sonra, 1921-ci ildə o, ad-soyadındakı ikinci adı anasının xatirəsinə dərin ehtiram əlaməti kimi «Mariya» yazdırır. Onun ədəbi zövqünün formalaşmasında sevərək oxuduğu yazarların – F.Dostoyevskinin, S.Sveyqin, T.Mannın, M.Prustun və İ.Götenin təsiri danılmazdır.