Dietologiya kateqoriyası üzrə məqalələr

Vitaminlər-insanın qida rasionunun əsas hissəsinə təsir edir.İnsan onları bitki, heyvan mənşəli qidalarla alırlar.Vitaminlər yüksək bioloji avitaminliyə malikdirlər

Vitaminlərin çatmamazlığı ilə gedən xəstəliklərə hipo və ya avitaminozlar deyilir, hipo və avitaminoz həmçinin hamiləlik və döşlə əmizdirmə zamanıda baş verir

Piylənmə müasir cəmiyyətin ən böyük problemlərindən biridir. Bu xəstəlik bir çox ölkələrdə yayılıb və əhalinin demək olar ki, 50%-də rast gəlinir. Piylənmə dedikdə, orqanizmdə dərialtı piy qatının və digər orqanlarda piy qatının, bədən çəkisinin normadan 20% artıq olması nəzərdə tutulur. Qeyri-düzgün qidalanma, normadan artıq yemək və azhərəkətli həyat tərzi piylənməni yaradan səbəblərdəndir. Bəzən isə piylənmənin səbəbi kimi müxtəlif pozğunluqlar və müxtəlif preparatların qəbulu qeyd olunur.
İlkin və ikincili piylənmə qeyd olunur - İlkin piylənmə qeyri-düzgün qidalanma və azhərəkətli həyat tərzi nəticəsində meydana çıxır. İkincili piylənmə isə sinir sisteminin və daxili sekresiya vəzilərinin müxtəlif pozğunluqları nəticəsində meydana çıxır. İkincili piylənmələrdən isə ən çox rast gəlinən hipotalamik və endokrin növ piylənmələrdir.

Bəziləri arıqlamaq istədikdə bir çox yağlı yeməkləri qida rasionundan çıxarmaq qərarına gəlirlər. Lakin bu düzgündürmü?
Əvvəllər yağlı məhsulları yemək məsləhət görülmürdü: hesab edilirdi ki, kərə yağı və donuz piyi zərərli, bitki yağları isə xeyirlidir. Yağlarsız isə daha yaxşıdır: həm yaraşıqlı görkəmə, həm də sağlam olmağa görə.
Lakin son illər dietoloqların bəziləri əvvəllər hökm sürən fikirləri qəbul etmirlər. Alimlər çoxsaylı tədqiqatlara əsaslanaraq artıq bu nəticəyə gəlmişlər ki, qarışıq pəhrizdə olan, yəni rasionunda həm heyvani, həm də bitki yağları olan insanlar daha sağlam və fizik aktiv olurlar.

Çoxları artıq bədən çəkisi ilə mübarizənin əsasını az kalorili qidalardan ibarət pəhrizlə kifayətlənməkdə görürlər. Lakin həyat tərzini normallaşdırmadan və orqanizmin sutkalıq bioritmləri ilə uyğunlaşdırmadan heç bir ciddi pəhriz belə kömək etməz. Yığılmış və itirilmiş kiloqramlar – bunlar kalorilərin qəbulu və sərf edilib-edilməməsinin nəticəsidir. Artıq çəkini atmaq üçün isə az yeyib, çox hərəkət etmək lazımdır.
Lakin ABŞ alimləri hesab edirlər ki, bu da kifayət deyil. Onların fikrincə, vacib məqamlardan biri də məhz sutkanın hansı saatlarında qida qəbuludur. Alimlər gecə qida qəbulunun nəyə gətirib çıxardığını siçanlar üzərində təcrübədən keçirmişlər.

Qreypfrut

Tədqiqatlar göstərir ki, qreypfrut pəhrizi artıq piylərin ərinməsi ilə mübarizədə real vasitədir. Bu metodun əsas mahiyyəti hər qida qəbulundan əvvəl qreypfrutun yarısının yeyilməsindən ibarətdir… Əgər siz şam yeməyindən həddindən artıq qida qəbul etmisinizsə, o zaman qreypfrut yeyə bilərsiniz. Mədədə hiss etdiyiniz ağırlıq tez bir zamanda keçib gedəcək. Meyvənin yarısında cəmi 39 kalori vardır. Əgər tam nəticə almaq istəyirsinizsə, o zaman qreypfrutdan sonra kalorisi 800-dən artıq olan qida qəbul etməyin. Deyirlər ki, bu meyvənin fermentləri məhz bu qədər kalorini parçalaya bilir.

Yay səbirsizliklə gözlədiyimiz fəsillərdən biridir. Bu da təbiidir. İstirahət etmək, yaxşı dincəlmək üçün çox adam bu fəsli seçir. Lakin yayda müəyyən təhlükələrdən də qorunmaq lazımdır. İstilər düşən kimi həm günəşin yandırıcı şüalarından, həm də müxtəlif qida zəhərlənmələrindən məlumatsız adamlar əziyyət çəkirlər. Ərzaq məhsullarından zəhərlənmə yüngül, orta və kəskin şəkildə olur. Təhlükəli yoluxmalardan və xəstəliklərdən qorunmaq üçün hamı gün ərzində təmizliyə, fərdi gigiyenik qaydalara daha çox əməl etməlidir.

Yay fəslinin ən böyük problemlərindən biri artıq çəkidir. Artıq çəkidən azad olmaq üçün saysız hesabsız pəhrizlər, hərəkətlər, idman və s. var. Ancaq bütün bunları yerinə yetirmək uzun müddət vaxt və səbr tələb edir. Artıq çəkidən azad olmaq üçün vaxtında görülən kiçik tədbirlər isə sizi bu problemdən azad edə və hər fəslin, xüsusilə yayın kefini çıxarmağa imkan verə bilər. Bu addımlar sayəsində siz daima formada qala biləcəksiniz.

1.Porsiyaları kiçildin
Qadağan olunan şeylər insanları cəlb edir. Özünüzə qadağalar qoymaq yerinə hər şeydən az-az dadın. Bununla da sizdə məhrumiyyət duyğusu yaranmayacaq və artıq çəkidən azad olmaq üçün stimul yaranacaq.

Arıqlamaq məqsədilə tətbiq edilən və müsbət nəticə ilə yekunlaşan bütün proqramlarda 2 əsas qanunauyğunluq mövcuddur: əlavə əziyyətlər olmadan həyat tərzinin və qidalanma xarakterinin dəyişilməsi. Lakin dəyişilmək üçün müəyyən vaxt tələb olunur ki, bu dövr ərzində tədricən köhnə vərdişlərdən yaxa qurtarmaq lazımdır. Bu zaman səbirli olmaq və tez bir zamanda inanılmaz dəyişikliklər gözləmək mənasızdır.Arıqlamaq üçün dieta və idman hərəkətləri əsas üsullardır.

Kalorisi az olan pəhriz növləri sinir xəstəliklərinə yol aça bilər.
Qəbul edilən kalori (yağ və karbohidratlar) ilə stress səviyyəsi arasında əlaqəni öyrənmişlər. Siçanlar üzərində aparılan təcrübələrdən aydın olmuşdur ki, yağ və karbohidratlarla zəngin olan ənənəvi qida orqanizm tərəfindən mükafat kimi qəbul olunur. Lakin qidanın çatışmaması isə narahatlıq yaradır və onu əldə etmək üçün riskli addımlar atmağa sövq edir. Əslində qida rasionunda baş verən dəyişikliklə insanın xasiyyətində və davranışında olan dəyişiklik arasında əlaqə olması çoxdan məlumdur. Xüsusilə bu, vegetarianlarda daha çox hiss olunur.

Almanlar müşahidə etmişlər ki, «ət yeməyi sevən» millətlər vegetarianlığa keçəndən 5-7 il sonra onların immuniteti kəskin aşağı düşməyə başlayır, cinsi fəaliyyəti zəifləmiş olur. Güman edilir ki, bu hal orqanizmdə sink çatmamazlığı ilə bağlıdır ki, o da cinsi hormonların ifrazına cavabdehdir. Xatırladaq ki, sink daha çox ətdə, yumurtada olur ki, bunlardan da vegetarianlar imtina edirlər.
Vegetarianlığı təbliğ edənlər insan orqanizminin daha zərif quruluşa malik olduğunu, əslən bitki mənşəli qidalar üçün yarandığını qeyd edirlər (məsələn, mədə şirəsi həzm üçün o qədər də turş deyil, bağırsaqlar isə olduqca  uzundur ki, bu da ətdən ifraz olunan  və parçalanan toksinlərin gec  xaric olmasına gətirib çıxarır və bu da böyrəklərin işini çətinləşdirir, nəticədə artrit, podaqra, revmatizm hətta xərçəng də işkişaf edir).