Ərzaqlar kateqoriyası üzrə məqalələr

Türkiyə mütəxəssisləri iştah açan qidaları araşdırıblar. Bu qidalar həm asanlıqla əldə edilə bilir həm də iştaha gətirir. İştahı olmayanlar bu qidalardan mütləq dadmalıdır.Bu qida  rassiyonuna daxildir quru meyvələr qoz, fındıq, yer fındığı,  badam sitrus meyvləri, ərik və meyvə qurusu.

Makaron məmulatları təsdiq edilmiş qaydalara uyğun olaraq reseptlərin sanitar qaydalarını və texnoloji təlimatlarını gözləmək şərtilə standartın tələblərinə əsasən hazırlanmalıdır. Bu məmulatların əsasən makaron, vermişel, əriştə və s. kimi növləri var.

Təəssüflər olsun ki, əksər hallarda istehlakçılar bu məmulatları alarkən onun hansı əlamətlərinə diqqət edilməsi barədə məlumatsız olur. Keyfiyyətsiz vermişel insan orqanizmi üçün olduqca təhlükəlidir.

Vermişel sapvari uzun, deşiyi boş, yaxud tor formalı sadə bir qidadır. Vermişel qısa və nisbətən uzun formada olur.

Qısa formalının uzunluğu 15 sm-ə qədər, uzununki isə 20 sm-dən az olmamalıdır. Vermişelin torvari, sadə, həvəskar və s. çeşidləri vardır.

A, B və C vitaminləri, fosfor, kükürd, yod kimi faydalı elementlərlə zəngin olan soğanın şirəsi bir çox xəstəliklərin dərmanıdır. Soğan şirəsindən, xüsusilə, qış aylarında bol-bol istifadə etmək lazımdır ki, soyuqlamanı, öskürəyi, bronxit və boğaz ağrısı kimi xəstlikləri aradan qaldırsın.

Soğan şirəsində olan komponentlərin bronxial astma zamanı da faydalı olduğu bildirilir. Eləcə də, soğan şirəsi immuntitet, həzm və ürək-damar sistemi üçün də faydalıdır.

Bundan başqa soğan sümük əriməsi və xərçəng kimi xəstəliklərə qarşı orqanizmi mühafizə etmək xüsusiyyətinə də malikdir. 100 qram soğanı soyub iri hissələrə bölə və 200 qram suda 10 dəqiqə qaynadaraq istifadə edə bilərsiniz.

Qeyd: Soğan şirəsindən istifadə etməzdən əvvəl həkimlə məsləhətləşməyi unutmayın!

Qırmızı yerkökü
Hamımız yerkökünün narıncı rəngdə olduğunu bilirik. Bəziləri bənövşəyi yerkökü görəndə, onun geninin modifikasiya olduğunu düşünür. Amma bu qədimdən yetişdirilən tərəvəz növüdür.

Bananın qeyri-adi xüsusiyyətini argentinalı alimlər müəyyən ediblər. Belə ki, bu ölkədə aparılan araşdırmada iştirak edən könüllü qadınlara gündə səhər yeməyində bir ədəd banan verilib. 3 ay davam edən araşdırmada iştirakçıların hamısı arıqlayıblar. Banan həzmi asanlaşdırır və  bədəni stresdən qoruyur.

Banan insanı xoşbəxt edir. Banan vitamin və mineral mənbəyi olduğu üçün artirit və sinir sistemi problemlərini həll etmək özəlliyinə sahibdir. Bundan əlavə banan bədəndə “xoşbəxtlik hormonu” olaraq bilinən serotonin istehsalını artırır, sakitlik hissi verir.

Mütəxəssislərin banan sevməyənlərə də məsləhəti var. Əgər bu meyvəni tək yeməyi sevmirsinizsə, onu yoqurt və bal ilə qəbul etmək olar.

Saqqız xüsusi kulinar məmulatı olub, əsasını yeyilməyən elastik maddə təşkil edir. Tərkibində müxtəlif tamlı və ətirli əlavələr vardır. Bunlara şəkər pudrası, limon turşusu, mentol, portağal və s. göstərə bilərik. Ümumi və xüsusi təyinatlı (validollu, ksilitli, sorbitli, kariesə qarşı profilaktik, nikotinə qarşı və s.) olur. İstifadəsi zamanı saqqız demək olar ki, heç vaxt kiçilməyərək əvvəlki həcmində qalır, lakin tərkibindəki tamı və ətri müəyyən vaxtdan sonra itir və atılır.

İqtisadi İnkişaf Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti və İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi Dövlət Xidməti vətəndaşlara saqqız alarkən diqqətli olmağı məsləhət bilir. Hər bir istehlakçı saqqız alarkən onun qutusunu nəzərdən keçirməlidir. Bilin ki, saqqız qutusunun üzərində olan şəkili əllə sürtərkən silinməməlidir. Saqqız görünüşcə təmiz olmalı, üzərində heç bir ləkəyə rast gəlinməməlidir.

Süd məhsulları qrupuna daxil olan yoqurt zülal və kalsiumla zəngin olan qida məhsuludur. Yoqurtlar müxtəlif formalarda südlü, kərəli, meyvəli, diabetli xəstələr üçün dietik və s. formalarda olurlar. Onu hər gün 200 qramdan çox olmamaq şərtilə yemək məsləhətdir. Yoqurtun qəbulu immun sistemini gücləndirir və sümüklərin möhkəmlənməsinə kömək edir. 

Lakin yoqurtun xeyirli olması ilə yanaşı insan orqanizminə zərəri də ola bilər. Keyfiyyətsiz yoqurt yemək insan sağlamlığı üçün təhlükəlidir. Tez xarab olan məhsullardan olduğuna görə, yoqurt alarkən xüsusilə onların saxlanma müddətinə, qabının əzilməsinə, cırılmasına, onların saxlanma şəraitinə və temperaturuna diqqət etmək lazımdır.

Şalğamın tərkibində həm bol vitamin, həm də bol mineral var. Məsələn, şalğam vitaminlərdən A, B1, B2, B3 və C vitaminləri, minerallardan isə maqnezium, kalium, kalsium, fosfor və natrium mineralları ilə zəngindir. Məsələn, kalium yüksək təzyiqi aşağı salmaq, maqnezium isə qəbizliyin qarşısını almaq üçün ən yaxşı vasitələrdən biridir.

Şəkər gündəlik istifadə etdiyimiz əsas qida maddələrindən biridir. Kimyəvi tərkibinə görə təmiz saxarozadan ibarət olan şəkər insan orqanizmində 95%-dən çox mənimsənilir. Şəkərin istеhsаlı üçün əsas хаmmаl kimi şəkər qamışı və şəkər çuğunduru istifadə olunur. Dünya üzrə istehsal olunan şəkərin 45 faizi şəkər çuğundurundan, 55 faizi isə şəkər qamışından alınır. Kimya sənayesində şəkərdən müxtəlif törəmələr alınır. Sonra həmin törəmələrdən müxtəlif sahələrdə, o cümlədən, plastmas, əczaçılıq preparatları, dondurulan qida məhsullarının istehsalında istifadə olunur.

Şəkər tozunun keyfiyyəti kristalların quruluşuna, xarici görüşünə görə, rənginə, dadına, iyinə, həll olmasına və kənar qatışıqların olmasına görə müəyyən edilir. Şəkər tozu quru, dənəvər olmaqla, ələ yapışmamalı, kristallarının həcmi 0,2-2,5 mm olmalıdır.

Çörək insanların gündəlik tələbatını ödəyən ərzaq məhsuludur. Lakin çörək alarkən son dərəcə diqqətli olmaq vacibdir. Çünki, qida rasionumuzun əsasını təşkil edən çörək keyfiyyətsiz olan zaman orqanizm üçün təhlükəli olur. Çörəyin daşınması zamanı xüsusi sanitar qaydalara əməl olunmalıdır. Belə ki, çörəklər ticarət şəbəkələrinə bu məqsəd üçün nəzərdə tutulan xüsusi maşınlarla daşınmalıdır.

Qeyd edək ki, çörəк əsasən buğda və covdar unundan hazırlanır. Əsas хammal кimi un, duz, su, maya; əlavə хammal кimi şəкər, süd, yumurta, yağ, кişmiş, хaş-хaş, müхtəlif ədviyyat və s. götürülür. Çörəк-bulкa məmulatının çeşidi çoхdur, laкin bunlardan 100-ə qədəri daha çoх yayılıb. Çörəк-bulкa məmulatı unun növünə (buğda, çovdar və buğda-çovdar), bişirilmə usuluna (qəlibdə və кurədə bişirilən), хəmirin hazırlanması üsuluna görə, resept və formasına (baton, bulкa və s.) görə qruplara bölünür. Ən geniş yayılan I və II sort buğda unundan hazırlanan adi çörəкlərdir.

Çörəyin tipi istifadə olunan unun əmtəə sortu ilə muəyyən edilir. Buğda çörəyinin – əla, 1-ci, 2-ci sort, кəpəкli və ya кəpəкli unla 2-ci sort unun qarışığı ilə bişirilən; çovdar çörəyinin – кəpəкli, кəpəкsiz çovdar unundan; çovdar-buğda çörəyinin – çovdar-buğda və buğdaçovdar unundan və 2-ci sort buğda unu ilə кəpəкsiz çovdar unu qarışığından hazırlanan çörəк tipləri vardır.