Marketinq strategiyaları kateqoriyası üzrə məqalələr

Son on illiklərdə elektron biznesin inkişafı istisnasız olaraq iqtisadiyyatın bütün sektorlarına təsirsiz ötüşməmişdir. Onun təsiri hər yerdə hiss olunur: təhsil sferasından tutmuş sənaye sferasına və hökumətə kimi. Bununla belə, kompaniya və sahənin formalaşmasına (şəxsi varlanmadan danışmırıq!) təsir edən İnternet şəbəkəsi və onun potensialı ətrafında az səs-küy olmayıb. Fundamental və strateji təsir amillərini təhlil etməyə çalışaq.
Birincisi, İnternet şəbəkəsi ilə bağlı olan bəzi terminləri müəyyənləşdirmək lazımdır(Sheth et al., 2001):

Marketinqin yuxarıda qeyd etdiyimiz baza konsepsiyasına, resurslara istiqamətlənən marketinqin qanunauyğunluqlarına və ümumi biznesin iştirakçılarının alternativ maraqlarına əsaslanaraq marketinq nəzəriyyə və praktikasında əsaslanıla biləcək bir sıra əsas və yüksək səviyyəli tətbiqi marketinq prinsiplərini irəli sürmək olar. Bu prinsiplər dəyərə əsaslanan və Vebster tərəfindən təsvir olunan proseslərin məntiqinə tabedir.  Bu prinsiplərin hər biri o qədər aydındır ki, onların ifadə edilməsinə ehtiyac qalmır. Buna baxmayaraq bu prinsiplərin qəbul edilməsi və təşkilatın fəaliyyətində tətbiq edilməsi təşkilatın müştərilərin ehtiyaclarına reak­si­ya­sında və müştərilərlə qarşılıqlı əlaqələrində köklü dəyişikliklərə səbəb ola bilər.

Faktlar göstərir ki,  bazarda uğurla fəaliyyət göstərən təşkilatlar səhm­dar­lar üçün təşkilatın dəyərini yüksəldərək yüksək maliyyə göstəricilərinə nail olur. Misal üçün, Homburq və Pflesserə görə(Homburg and Pflesser, 2000) bazara istiqamətlənmə mədəniyyətini qəbul edən təşkilatlar maliyyə cəhətdən onu qəbul etməyənlərə nisbətən daha üstün mövqedə olacaq. Bir çox digər tədqiqatlar da bazara istiqamətlənmə, müştərilərin razı qalması və təşkilatın maliyyə vəziyyəti arasında birbaşa əlaqəni sübut edir.

82 yaşında xərçəngdən dünyasını dəyişmiş Əli Kollevey qolf oyununda inqilabi dəyişikliklər məqsədilə texnologiya tətbiq etdi – bu inqilabı qansız-qadasız da adlandırmaq olmaz, çünki, o, oyunçuları Amerika qolf assosiasiyasının (US Golf Association — USGA) sərt qaydalarına tabe olmamasına çalışmışdı.
Ona Arnold Palmerdən USGA-qaydalarına əsasən Şimali Amerikada istifadəsi qadağan edilən ERC qolfu üçün yeni ağacın istifadəsinə razılıq almaq nəsib oldu. Nəticədə yaranmış ziddiyyət onun üçün bütün anlamlarda biyabırçı oldu. Ancaq,  o, təxribatın və ya qarşıdurmanın intizarından mavi gözləri işıldayan biznesmənlərdən idi və peşman olmağa hazırlaşmırdı.

Şəkil 17.7-də yeni ideyalardan imtinanın faiz miqdarının göstərilməsi ilə yeni məhsulun hazırlanması prosesinin mühüm mərhələləri göstə­ril­mişdir. Qrafikdə pisləşmənin iki səviyyəsi göstərilib: birincisi orta məhsuldarlığa uyğun gəlir, ikincisi isə müqayisə məqsədləri üçün ən yaxşı kompaniyaların məhsuldarlıq göstəricilərini əks etdirir.

Əgər innovasiya bu qədər qeyri-müəyyəndirsə, onu idarə etmək olarmı? Formalizə olunmuş proseslərin yeni məhsulların hazırlanmasına tətbiqi innovasiya improvizasiyasına nisbətən daha böyük uğur əldə etməyə imkan verir. Bununla belə, ixtira ilə innovasiya arasındakı fərqə diqqət yetirmək lazımdır.Birincisi – bu yeni qurğunun və ya yeni prosesin kəşfidir.

Təşkilat nə üçün mövcuddur?  Kommersiya təşkilatları üçün cavab sadədir: təşkilatın mülkiyyətçiləri və səhmdarları üçün qoyulmuş investisiyaya görə mənfəət qazandırmaq.  Xeyriyyə təşkilatları, vəkil edilmiş təşkilatlar, ictimai xidmət və digər bu kimi qeyri-kommersiya təş­kilatlarında isə onun mövcudluq səbəbi   müəyyən qrup insanlara xid­mət etmək istəyidir. Lakin həm kommersiya, həm də qeyri-kommersiya təşkilatları çox nadir hallarda belə sadə məqsədlər üçün idarə edilir. Qərarlar, əksər vaxtlarda, ya  bir-birini tamamlayan, ya da öz aralarında bir-birilə rəqabət aparan çoxsaylı tələbatlara uyğun qəbul edilir.

Müştərilərə xidmətdə üç “S”
Müştərilərə uğurlu xidmət “üç S xidməti adlanan” üç vacib tərkib hissədən ibarətdir: bunlar strategiya, sistemlər və əməkdaşlardır(staff).
Birincisi, aydın xidmət strategiyası tərtib edilməli, alıcılara və müştərilərə xidmət göstərmədə hər bir şəxsin öz rolunu bilməsi üçün informasiya bütün təşkilata yayılmalıdır. Belə strategiya kompaniyanın müştərilərə xidmət göstərmədə sədaqətliliyini və xidmətin bütövlükdə korporativ strategiyada rolunu əks etdirməlidir. Kompaniyalar fəaliy­yətlərinin nəticələrini ümumi qiymətləndirmək üçün maliyyə və digər meyarlarla yanaşı getdikcə daha tez-tez müştərilərin razılığı meyarlarını da tətbiq edirlər. Bu onu göstərir ki, indi kompaniyalar müştərilərin razılığına daha yüksək əhəmiyyət qaldırırlar. Həqiqətən də, kom­paniyaların bəziləri əldə edilmiş müştəri razılığı səviyyəsindən asılı olaraq öz işçilərinin xidməti yüksəlişini təmin edir və onlara mükafatlar ödəyirlər.

Təxminən son on il ərzində elmi tədqiqatçılar və marketinq menecerləri “bazara istiqamətlənmə”nin mahiyyətinin (bu cür istiqamətin qiy­mət­lən­dirilməsi və ona çatmanı) anlaşılmasında mühüm irəliləyişlər əldə etmiş və strateji menecment sahəsində inqilab baş veməkdədir.
1980-ci illərdə Harvard biznes məktəbinin nümayəndəsi Maykl Porterin strategiya haqqında baxışları hakim mövqe tutmuşdur(Porter, 1980, 1985) və o hesab edirdi ki, strategiyanın açarı sahənin xüsu­siy­yətlərində və dinamikasındadır. Porter hesab edirdi ki, bir sahə digər sahəyə nisbətən daha cəlbedicidir və rentabelliyi müəyyənləşdirən əsas amil­lər sahəvi rəqabəti yaradan amillərdən qaynaqlanır. Lakin iş nəti­cə­lərinin müxtəlifliyini izah edən səbəblərə yeni yanaşma diqqəti firmanın xarici mühitindən(onun fəaliyyət göstərdiyi sahə) firmanın  özünə yönəltdi.

1.1.1 Marketinq tərifinin təkamülü

Marketinqin elmi tərifinin sistemləşdirilməsi və ifadə edilməsi ilk cəhd­lərindən marketinq konsepsiyası  ilə bağlı olmuşdur. Hələ qırx il bundan əvvəl Felton (Felton, 1959) marketinq konsepsiyasını aşağıdakı kimi müəyyənləşdirməyi təklif edirdi:
“Əsas məqsəd olan uzunmüddətli mənfəəət əldə etmək üçün  korporasiyanın digər funksiyaları ilə qarışan, bütün marketinq funksiyalarının inteqrasiyasına və koordinasiyasına əsaslanan korporativ dünyagörüşü,”.
Daha sonra Kotler və b. müəyyənedici xüsusiyyətin aşağıdakı kimi olduğunu bildirdilər: